Aan zet blijven
Door Bart Sturtewagen
Het Vlaams Blok is niet onheus behandeld. Toen het Gentse hof van beroep het op 21 april veroordeelde op grond van de antiracismewet, was dat met een correcte juridische procedure. Daar valt voortaan niet meer op af te dingen. Dat is de eerste belangrijke vaststelling die volgt uit het arrest van het Hof van Cassatie. Een grote Vlaamse partij, misschien wel de grootste, is veroordeeld wegens haar gedachtegoed en de manier waarop ze het propageert. Die ideeën en die aanpak zijn buiten het democratische debat gezet. Dat was de doelstelling van de organisaties die het proces aanspanden en dat is ook het resultaat. Het is een striemende klap voor een beweging en haar leiders.
Vaststelling twee: de discussie over of een juridische actie tegen een voortdurend populairder wordende partij politiek verstandig was, is ten einde. Er waren redenen om de zin van deze aanpak te betwijfelen. Het proces heeft het Blok electoraal geen windeieren gelegd. Anderzijds heeft het de partij gedwongen haar statuten en politieke actie uit te zuiveren. Wat dat aan politieke nasleep zou hebben, behoorde niet tot de bekommernissen van de degenen die het Blok veroordeeld wilden zien. Dit arrest kan wel politiek genoemd worden. Niet omdat het een door rechters afgedekte partijpolitieke afrekening zou zijn, maar omdat het gevolgen heeft die het politieke krachtenveld hertekenen. In welke richting, dat zal de toekomst uitwijzen.
Vaststelling drie: dit arrest doet de 981.587 burgers die op 13 juni voor het Vlaams Blok kozen niet van de aardbodem verdwijnen. Het programma, de toon en de stijl van de partij hebben bijna een miljoen mensen er niet van weerhouden in het Blok de beste emanatie van hun politieke verlangens te zien. De veroordeling in Gent bracht hen niet op andere gedachten. Het is zelfs waarschijnlijk dat ze het unieke karakter van het Blok en het 'één tegen allen'-gevoel heeft versterkt. In een democratie kan over dat feit niet lichtvaardig worden heengestapt.
Het Blok-arrest van 9 november 2004 lost geen enkel maatschappelijk probleem op. Het bevestigt alleen dat de vrije meningsuiting, een belangrijk, door de grondwet gegarandeerd principe, geen vrijbrief is om groepen mensen systematisch te discrimineren of als zondebok aan te wijzen. Het bevestigt tegelijk dat vrije meningsuiting wel inhoudt dat het mogelijk moet zijn om maatschappelijke problemen, spanningen en wantoestanden te benoemen en op de politieke agenda te plaatsen.
De leiding van het Vlaams Blok heeft met grote behendigheid op dit verdict geanticipeerd. Volgende zondag wordt een nieuwe partij, met harde rechtse maar juridisch cleane standpunten, boven de doopvont gehouden. Het leven van de andere partijen wordt dus niet gemakkelijker. De vraag of ze die nieuwe formatie kunnen blijven uitsluiten, is niet meer met ja of nee te beantwoorden. Met deze gedaanteverandering sterft dus het cordon sanitaire zoals we het kennen. Of het herstichte Blok, met een ongewijzigde leiding en een slechts formeel vernieuwd programma, een beleidspartner kan worden, is daarmee nog lang niet gezegd. Daarvoor zal het moeten aantonen dat het echt veranderd is. Dat het bereid en in staat is om constructief met anderen samen te werken. Dat gaat niet over wat water in de wijn, dat gaat over de basishouding.
Voor de partijen die aan het beleid deelnemen, verandert er eigenlijk niets. Hun dwingende opdracht is Blok-kiezers terug te winnen. Als ze daar niet in slagen, blijven ze niet aan zet. Het gerecht heeft daarbij geen rol meer te spelen.
DS, 10-11-2004
__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB
|