COMMENTAAR. Geen plaats voor ontkenners - Hoe bestrijd je angst? Dat is de belangrijkste vraag


ER bestaan geleerden die de langetermijngolven in onze geschiedenis bestuderen. Volgens hen zijn we een tijdperk van onzekerheid aan het verlaten. Een glanzende periode van hoop en dynamisme ligt voor ons. Het Vlaams Blok, of hoe die partij over een week ook moge heten, is niet van die mening. Het blijft meer dan ooit de partij van de angst. Ondanks het herschrijven van haar basisbeginselen, maakt ze van het uitbaten van de schrik voor veranderingen en voor het onbekende haar handelsmerk. Dat maakte de partijtop tijdens het weekend nog eens duidelijk. Haar doelstelling blijft het profiteren van die angst, niet het bezweren ervan. Dat maakt haar, nog steeds, een andere partij dan de andere.

Niet dat andere partijen soms niet inspelen op de vrees van hun aanhang. Ook zij roepen verontrustende perspectieven op over, zeg maar wat, de betaalbaarheid van de pensioenen, de mogelijkheid om nog een onderneming te starten, de eerbied voor het ongeboren of aftakelende leven, de duurzame leefbaarheid van het milieu. Die angst proberen te kanaliseren en er een antwoord op bieden, is legitiem. Het is een van de bestaansredenen van de politiek. Het doel is steun te vinden voor maatregelen die die angst kunnen wegnemen, zodat vertrouwen in de toekomst een kans krijgt.

Wat het Vlaams Blok predikt, is een verstikkende angst voor een vloedgolf die alles overspoelt. Ze zet alles in op een emotionele verkramping die niet meer luistert naar rationele argumenten. Dat we langer leven dan ooit, rijker zijn dan ooit, vrijer en mobieler zijn dan ooit, is van geen tel. De angst om dat alles te verliezen wordt er alleen groter door.

Hoe bestrijd je die angst? Dat wordt de belangrijkste vraag die de andere partijen moeten oplossen, willen ze kiezers terugwinnen. Want kiezers terugwinnen is de enige manier om de deelname aan de macht van het Blok te voorkomen. Het cordon sanitaire nadert immers razendsnel zijn houdbaarheidsdatum.

Er bestaat geen ander antwoord dan zelf een angst te overwinnen. De angst om de dingen te zeggen zoals ze zijn. Politici en andere deelnemers aan het maatschappelijke debat moeten elkaar de ruimte geven om daarbij nieuwe grenzen af te tasten. De onwennigheid is groot. Niets is gemakkelijker dan te focussen op een zwakheid in de formulering of een retorische overdrijving genre: ,,Culturen zijn niet gelijkwaardig''. Niets is gemakkelijker dan een ongelukkige of te scherpe uitspraak te discrediteren. Het gevecht om van meningen karikaturen te maken, woedt in volle hevigheid. Het vindt plaats boven de hoofden van burgers die terecht niet inzien wat dat met hun dagelijkse beslommeringen te maken heeft. Het is een schijngevecht. Een alibi om het echte gevecht niet aan te gaan.

In dat echte gevecht vallen slachtoffers. Kalmte, respect en beschaafde omgangsvormen zijn de eerste. Laten we hopen dat het niet erger wordt dan dat. Maar het is in ieder geval een illusie te denken dat we die troebele, emotionele fase kunnen overslaan. Er zit te veel ergernis en frustratie opgetast. Dat moet er allemaal uit en het wordt geen fraai gezicht. De vraag is alleen: wordt het proces gestuurd door agitatoren die doelbewust op een verharding van het debat aansturen, of door leiders die het onbegrip en de woede als reëel accepteren, maar zich er niet bij neerleggen? Eén van beide wordt het. Voor ontkenners van de realiteit is er geen plaats meer.

Bart Sturtewagen, DS, 08/11/2004

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB