Verbroken vertrouwen


De oorlogstaal die dinsdagavond weerklonk op de meeting waarmee Vlaams Belang zijn campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen op gang trok, staat haaks op de campagnebeelden die de partij eind vorige maand voorstelde. Hoe vallen foto's van kinderhandjes in rustgevende vaderhanden te rijmen met schuttingtaal over het verwijderen van edele delen van verkrachters en Far-Westretoriek over bewapening van door inbrekers belaagde winkeliers?


Met zijn focus op het veiligheidsthema wil het voormalige Blok toegang krijgen tot een meer gematigde rechterzijde. Als die kan worden aangepraat dat overal gevaar dreigt, dat niemand je daartegen kan beschermen en dat je dus als slachtoffer keihard moet terugslaan, zit er nog groei in. Die ,,oog om oog, tand om tand''-boodschap vormt een risico voor deze strategie. Ze roept immers niet meteen het beeld van meer veiligheid op, maar integendeel van alomtegenwoordig geweld en tegengeweld. Of daarmee de ongeruste maar brave burger kan worden overtuigd, is zeer de vraag.

Veel hangt af van de geloofwaardigheid van de eerste twee premissen: het gevaar neemt toe en de overheid doet er niets tegen. Is dat zo? De statistieken wijzen niet op een aanzwellende golf van geweldmisdrijven, maar wat is dat argument waard als de directie van de Brusselse metro zelf toegeeft dat er een veiligheidsprobleem is en als apothekers de overheid om camerabewaking smeken? Het is fout om het onveiligheidsgevoel louter als een perceptiefenomeen te benaderen. Als mensen zich onveilig voelen, is dat een feit dat hun handelen zal bepalen. Het mag dus niet weggerelativeerd worden met cijfers.

Maar ernstiger dan het mogelijk overschatte gevoel van reële onveiligheid is het gevoel van machteloosheid waarmee velen leven. Dat is de echte ondermijnende factor. De oproep om het recht in eigen handen te nemen is wellicht voor de meeste burgers zeer onaantrekkelijk. De wervende kracht ervan kan dus klein worden gehouden voor zover onze samenleving het uitzicht van een rechtsstaat handhaaft.

Daarom is het zo riskant dat het parket van Oudenaarde een lijst bekendmaakt van misdrijven waarvoor de politie zelfs geen proces-verbaal meer moet opstellen. Vanuit administratief oogpunt kan het logisch lijken dat er geen paperassen worden geproduceerd die toch nooit tot een proces zullen leiden. Die energie kan beter in meer blauw op straat worden omgezet.

Maar dat betekent nog niet dat er een signaal van abdicatie moet worden uitgezonden. Het minste waarop een slachtoffer van zelfs een banaal misdrijf moet kunnen rekenen, is dat hij of zij bij de overheid verhaal kan krijgen. Als het antwoord is: ,,Met die futiliteiten houden we ons niet bezig'', wordt het vertrouwen verbroken dat de samenleving behoedt voor ontsporing.


DS, 13-04-2006 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB