Als racisme niet meer kan, wakker dan het onveiligheidsgevoel aan


DE gemeenteraadsverkiezingen mogen dan nog zes maanden op zich laten wachten, het is duidelijk dat de partijen zich aan het opwarmen zijn via pre-electorale campagnes. De VLD probeert de 'hardwerkende Vlaming' te verleiden, het Vlaams Belang mikt duidelijk op de 'bange Vlaming' (,,Vlaams Belang deelt deuralarmen uit'' DS 29 maart).


Wanneer je de mediaberichtgeving over de partijen bekijkt, is er wel een duidelijk verschil. De democratische partijen komen meestal in het nieuws als het over personeelskwesties gaat: wie mag de lijst trekken en wie wordt naar een reserveplaats verwezen? Bij het Vlaams Belang niets van dat alles. Zoals bekend lost deze partij ruzies intern op, en de partij komt dan ook meestal in het nieuws vanwege haar campagnethema's. Zolang de andere partijen niet wat meer inhoudelijk weerwerk bieden, ziet het er naar uit dat het Vlaams Belang de meest besproken partij zal zijn van de campagne.

Toch kampt ook het Vlaams Belang met een strategisch probleem. De gemeenteraadsverkiezingen worden de eerste electorale test voor de partij na de naamsverandering van eind 2004. Sinds het 'Vlaams Blok' werd omgevormd tot het 'Vlaams Belang' heeft de partij voortdurend warm en koud tegelijk geblazen. Aan de ene kant willen sommige kopstukken duidelijk geen afstand nemen van de radicale retoriek die leidde tot een veroordeling van de partij. Waarom zouden ze ook; de ongezouten standpunten van de partij hebben tot dusver alleen maar winst opgeleverd. Maar aan de andere kant wil men vermijden dat het tot een nieuwe veroordeling wegens racisme zou komen. Bovendien leeft de hoop dat men binnenkort in een aantal gemeenten zal kunnen deelnemen aan de macht.

Vanwege die dubbele agenda wordt het voor het Vlaams Belang moeilijker het migrantenthema voluit en openlijk te bespelen. Hoe sterker de partij zich profileert met anti-migrantenstandpunten, des te gemakkelijker het voor de voorzitters van de andere partijen wordt om het cordon onverkort in stand te houden. De pre-electorale campagne rond veiligheid en criminaliteit is daarom een strategisch belangrijke zet. Terwijl we in ons land wetten hebben tegen racistische uitlatingen, is er geen enkel wettelijk bezwaar tegen het aanwakkeren van het onveiligheidsgevoel. Het Vlaams Belang kan dus gerust de veiligheidsproblematiek naar voren schuiven als zijn centrale campagnethema. Ook in Amerikaanse campagnes functioneert ,,crime'' vaak als een electoraal codewoord. Net zoals bij ons is het in de Verenigde Staten ondenkbaar dat partijen in een campagne gebruik zouden maken van openlijk racistische argumenten. Maar als een partij zegt dat ze prioriteit wil geven aan de bestrijding van criminaliteit, dan heeft de hele welgestelde blanke bevolking meteen door welke bevolkingsgroep daarvoor verantwoordelijk wordt geacht. Ook in Vlaanderen kunnen we in diverse onderzoeken perfect zien welke bevolkingsgroepen er verantwoordelijk worden gesteld voor de 'toenemende' criminaliteit.

De pre-electorale campagne van het Vlaams Belang verschilt dus niet zo veel van wat we enkele jaren geleden nog zagen, zij het toen onder een andere naam. Waarom zou de partij ook: juist in dat soort klare en duidelijke communicatie ligt haar electorale sterkte, en dat zal in oktober niet anders zijn. De beproefde formule heeft haar deugdelijkheid bewezen en wordt nu nog eens van stal gehaald.

Maakt deze radicale en eerder populistische toon de partij dan onmogelijk als potentiële coalitiepartner na de verkiezingen? Niet noodzakelijk. Als het tot een doorbreken van het cordon sanitaire komt, dan zal dat bij niemand van harte zijn. Er is niemand die vrijwillig in zee zal gaan met mandatarissen van het Vlaams Belang omdat men dat zulke genuanceerde en gematigde mensen vindt, waarmee het aangenaam besturen is. De partij zal alleen kunnen inbreken in een meerderheid, als ze zich onmisbaar maakt door een stevige score. En de beste manier om zo'n score te behalen lijkt vooralsnog het vasthouden aan de oude campagnemodellen.

Marc Hooghe

(De auteur doceert politieke wetenschappen aan de KU Leuven.)


DS, 30-03-2006 (Marc Hooghe)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB