actualiteitsforums - Enkele post bekijken

Dood van Milosevic schaadt rechtspraak, maar niet de geschiedschrijving

De dood van Slobodan Milosevic is een zware klap voor de internationale rechtspraak. Het ontneemt het Joegoslavië-tribunaal niet alleen de kans vonnis te wijzen in de belangrijkste zaak die het onder zijn hoede had, maar voedt ook de argumenten van degenen die het tribunaal als één groot complot tegen Servië zien. En die groep is nog steeds aanzienlijk, ook al heeft Servië zich officieel inmiddels neergelegd bij het feit dat samenwerking met het tribunaal noodzakelijk is voor internationale rehabilitatie.

Ook voor Nederland – als ’hoofdstad van het internationaal recht’ waar niet alleen het Joegoslavië-tribunaal is gevestigd maar ook het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof – is de dood van Milosevic uiterst pijnlijk. Minder dan een week geleden pleegde Milan Babic, de Kroatische Serviër die de Krajina tot Servisch grondgebied probeerde te maken, zelfmoord in een cel in Scheveningen. Volledige openheid is nodig over de oorzaken van deze drama’s om schade aan de Nederlandse reputatie te beperken.

Het ontijdige overlijden van Milosevic vestigt nog eens de aandacht op de onmogelijk lange duur van het proces tegen hem. Dat lag slechts voor een deel aan hemzelf of aan zijn slechte gezondheid. Ook de wens van de aanklagers om een alomvattend oordeel te laten vellen over de Balkanoorlogen van begin jaren negentig, heeft het proces zodanig opgerekt dat de publieke belangstelling vrijwel volledig was verdwenen. Gezien het feit dat dit tribunaal een ’proeftuin’ was voor de internationale strafvervolging, waren dergelijke fouten misschien onvermijdelijk. Maar het blijft te betreuren dat de uitspraak niet al enkele jaren geleden tot stand is gekomen. Dan hadden we nu de beschikking gehad over een afgewogen oordeel over de stortvloed aan bewijsmateriaal die tegen Milosevic is ingebracht.

Maar enige relativering is wel op zijn plaats. De geschiedschrijving van een jarenlang conflict zal zich nooit uitsluitend in de rechtszaal afspelen. De video die enkele maanden geleden opdook van paramilitairen die zes Bosnische mannen vermoordden, heeft in Servië vermoedelijk meer voor de reële beeldvorming van de oorlog gedaan dan het hele Milosevic-proces. Internationale rechtspraak is cruciaal voor de vervolging van schuldigen en daarmee hopelijk voor het voorkomen van nieuwe conflicten. Maar zij kan slechts ten dele de verwerking dienen van drama’s die al zijn geschied.

Trouw, 13-03-2006