Israël moet van het Internationaal Gerechtshof alles doen om genocide te voorkomen


Israël moet van het Internationaal Gerechtshof (ICJ) doen wat het kan om slachtoffers in Gaza te voorkomen. Ook moet het land doen wat het kan om genocide tegen te gaan, oordelen de rechters. Het hof deed een tussenuitspraak in een zaak die Zuid-Afrika had aangespannen.


De Israëlische regering heeft op meerdere punten opdracht gekregen om maatregelen te treffen om de Gazanen beter te beschermen. Zo moet het land oproepen tot genocide tegen de inwoners van Gaza voorkomen en bestraffen. Ook moeten “onmiddellijke en drastische maatregelen” getroffen worden om de leefomstandigheden in Gaza te verbeteren en moet bewijsmateriaal van mogelijke wandaden verzameld worden.

Alle partijen in de Gazastrook moeten zich aan internationaal recht houden, benadrukte het hof. De gijzelaars moeten “onmiddellijk en onvoorwaardelijk” vrijgelaten worden, aldus voorzitter Joan Donoghue.

Donoghue zei dat het hof bezorgd is over de “menselijke tragedie” in Gaza, en over de vele doden en het lijden van de mensen aldaar. In haar uitspraak verwees ze onder meer naar de noodhulpcoördinator van de VN Martin Griffiths, die zei dat Gaza onbewoonbaar dreigt te worden. Meerdere VN-functionarissen hebben gewaarschuwd voor de benarde situatie waarin de Gazanen zich bevinden, merkte het hof op.

Het Internationaal Gerechtshof buigt zich ook over de vraag of Israël het Genocideverdrag heeft geschonden. Die uitspraak laat langer op zich wachten. De enige vraag was in dit stadium of er noodmaatregelen nodig waren om mogelijke schendingen te voorkomen. De uitspraak is door tegenstanders van de oorlog, die zich bij het Vredespaleis in Den Haag hadden verzameld, ontvangen als een overwinning.


Schending genocideverdrag?

Israël is voor het gerecht gedaagd door Zuid-Afrika. Het land zette de beste juristen op de zaak. Op 29 december diende het land een boekwerk van 84 pagina’s in bij het ICJ waarin het Israël beschuldigde van het schenden van het Genocideverdrag van 1984 tijdens de bombardementen op Gaza.

Volgens Israël zijn de beschuldigingen van genocide ‘pertinent vals’ en ‘lasterlijk’. De regering van Netanyahu heeft tot nu toe altijd volgehouden dat het uit zelfverdediging handelt en Hamas als doelwit heeft, niet Palestijnse burgers.

Op 11 en 12 januari hield het ICJ een hoorzitting waarin Zuid-Afrika zijn zaak presenteerde en Israël zichzelf verdedigde. Op basis daarvan is nu de tussenuitspraak gedaan.

Het ICJ in Den Haag is het belangrijkste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties. Het houdt zich bezig met rechtsgeschillen tussen staten. Er zijn zeventien rechters, afkomstig uit zeventien verschillende landen. Het ICJ moet niet verward worden met het, eveneens in Den Haag gevestigde, internationaal strafhof (ICC).

Een tussenuitspraak is, zoals de naam al doet vermoeden, geen definitieve uitspraak. Deze is vooral bedoeld om één of meerdere partijen een tussentijdse opdracht te geven. In de latere definitieve uitspraak beoordeelt de rechter of aan de opgelegde opdracht is voldaan. Die uitspraak kan nog jaren op zich laten wachten.


Trouw, 26-01-2024 (Warner van der Louw)