Op Facebook en Instagram is Palestijnse berichtgeving ‘ongepast’


Verschillende buitenlandse media melden dat Instagram en Facebook Palestijnse accounts censureren, terwijl Palestijnse burgerjournalisten juist een belangrijke bron zijn in de berichtgeving over het conflict.


Pro-Palestijnse accounts geven aan stelselmatig te worden gecensureerd op de sociale media van Meta, het moederbedrijf van onder andere Facebook, Instagram en WhatsApp. De accounts in kwestie worden vaak niet officieel geblokkeerd of verwijderd, maar andere gebruikers zien de berichten niet meer verschijnen. Het gaat om zogenaamde ‘shadow bans’: accounts worden door het algoritme naar de schaduw verbannen.

Op de sociale media van Meta controleert een algoritme of berichten potentieel ongepaste inhoud of nepnieuws bevatten. Indien dit het geval is, kunnen de berichten worden verwijderd, of op de eerder genoemde manier in de schaduw worden gezet.


Censuur regelmatig onterecht

Palestijnse berichten worden bovengemiddeld vaak als ongepast aangemerkt, terwijl dit minder gebeurt bij Israëlische berichten – bovendien is de censuur op Palestijnse berichten regelmatig onterecht. Dat probleem is al langer bekend bij Meta. In 2022 verscheen een onafhankelijk rapport, aangevraagd door Meta zelf, waarin werd vastgesteld dat het algoritme van Facebook de vrijheid van meningsuiting van Palestijnen ernstig had geschonden, onder andere door berichten te verwijderen terwijl ze de richtlijnen van het platform niet hadden overschreden.

Het gaat hierbij niet om extremistische accounts. Zo gaf het Nederlands-Palestijnse topmodel Bella Hadid destijds aan dat als zij in haar berichtgeving Palestina noemde of Israël bekritiseerde, haar berichten ongeveer een miljoen mensen minder bereikten dan normaal. Ook kon ze via haar account geen berichten meer delen met pro-Palestijnse inhoud. Verschillende Palestijnse accounts geven aan dat dit nu weer het geval is.


Tips om de ‘shadow bans’ te omzeilen

De censuur van Meta heeft een negatieve invloed op de berichtgeving uit Palestijnse gebieden. Daar zijn burgerjournalisten van cruciaal belang voor het verstrekken van informatie aan andere media, waarbij zij sociale media als Facebook en Instagram gebruiken om hun berichten te verspreiden. Online geven gebruikers elkaar tips om de shadow bans te omzeilen, bijvoorbeeld door geen woorden te gebruiken die door het controlerende algoritme als controversieel zijn aangemerkt zoals ‘Palestina’ of ‘genocide’. Een andere tactiek is het hanteren van verouderde spelling.

De censuur op Meta staat in sterk contrast met het platform X, voorheen Twitter. Sinds Elon Musk de leiding heeft over het platform, wordt er minder gedaan om de verspreiding van nepnieuws en desinformatie tegen te gaan – ten gunste van de vrijheid van meningsuiting, aldus Musk.


‘Stortvloed aan nepnieuws’ op X

Hierdoor tiert desinformatie welig op X. Er verschijnen niet alleen oude beelden die worden gepresenteerd als actuele video’s van het conflict, maar ook beelden die uit videogames zijn geknipt. BBC-factchecker Shayan Sardarizadeh spreekt van ‘een stortvloed aan nepnieuws van ongekende proporties’ op X, die volgens hem in vruchtbare aarde valt doordat het politieke klimaat in Israël in de maanden voor de oorlog al sterk gepolariseerd was.


Trouw, 17-10-2023 (Freek Dijkstra)