Minister Weyts, ik werk al negen maanden als zijinstromer in het onderwijs en ik ken nog altijd mijn loon niet


Liesje Liagre werkt al negen maanden in het onderwijs en weet nog altijd niet hoeveel ze zal verdienen. De diensten van de Vlaamse overheid zijn bovendien al maanden onbereikbaar. Is dit hoe minister Weyts extra personeel wil aantrekken?


U hebt het wellicht al vernomen: er is een schrijnend lerarentekort. Bevoegd minister Ben Weyts (N-VA) wil dus meer mensen in het onderwijs aanstellen, ook mensen met een masterdiploma. Gelukkig maar. Hoe meer diversiteit in het lerarenteam, hoe beter dat team tegemoet kan komen aan de noden van de leerlingen.

Een manier om nieuwe leerkrachten aan te trekken, is gekwalificeerde mensen uit andere sectoren te halen. Ik zou bijna willen schrijven ‘rekruteren’, maar daar is geen sprake van. Minister Weyts wil natuurlijk gemotiveerde zijinstromers. Maar het mag niet te veel kosten, daarom zijn er enkele regels. Anciënniteit kun je als zijinstromer tot maximaal tien jaar meenemen. En je mag wel beginnen zonder pedagogisch diploma, maar de voorkeur gaat er terecht naar uit dat je dat wel hebt. Heb je een masterdiploma? Dat vindt de minister een meerwaarde, maar je moet als zijinstromer met een masterdiploma dan wel aanvaarden dat je flink aan loon inboet. Want hij wil wel de voordelen van dat masterdiploma, namelijk de kennis en expertise en het zelfstandig werken, maar niet de nadelen: de kostprijs. Dat weet je als gemotiveerde nieuwkomer voordat je eraan begint. Daar kun je dus achteraf niet over klagen.

In het ideale scenario volg je als nieuwe leerkracht voor het lager onderwijs eerst de opleiding ‘leerkracht lager onderwijs’. Zo gezegd, zo gedaan. Deze moeder van drie, master in de pedagogische wetenschappen, sloot zich twee jaar lang op, ontzegde zich alle sociale contact, ging er helemaal voor en kreeg daar van de VDAB een jaarlijks bruto-inkomen van 20.000 euro voor. Dat komt neer op ongeveer 1.500 euro netto per maand, geen eindejaarspremie en geen vakantiegeld. Dankbaar voor de kansen, maar ook met een financiële kater, nam ik in juni 2022 mijn diploma in ontvangst.

Zodra je dat diploma op zak hebt, begint de zoektocht naar een school. Van een vlakke loopbaan hoeft in het onderwijs geen sprake te zijn. Het barst van de uitdagingen: verschillende koepels, pedagogische projecten, klassamenstellingen (jaarklassen, graadsklassen, classe unique), beleidsvisies van directies. En dan hebben we het nog niet gehad over de verschillende types buitengewoon onderwijs. Keuze zat, dus niet eenvoudig om uit te maken waar jouw kwaliteiten het best tot hun recht komen. Dus sloeg ik aan het lezen: pedagogische projecten, websites van scholen en inspectieverslagen. Als zijinstromer ben je matuur genoeg om weloverwogen keuzes te maken.

Ik vond een school, startte vol goede moed en spartel nu het eerste schooljaar door. Ik heb gelukkig een uitstekende directie, word ondersteund door orthopedagogen die expert zijn in hun vak en weet mij omringd door behulpzame, competente collega’s met een warm hart. En dan hebben we het nog niet gehad over die schatten van leerlingen.

Ik puf en zweet. Soms sidder en beef ik, want starten in het buitengewoon onderwijs is best pittig. Daar ging ik inderdaad voor: buitengewoon onderwijs type 4 (leerlingen met een motorische beperking). Ik had geen idee waaraan ik begon. Die leerlingen met een motorische beperking bleken leerlingen met een meervoudige beperking te zijn: autisme, ADHD, DCD, epilepsie, Duchenne spierdystrofie, verstandelijk beperking enzovoort. Ik leer snel bij en ga elke dag met plezier en enthousiasme werken. Als ambitieuze zijinstromer kom je in het (buitengewoon) onderwijs echt wel aan je trekken.

En dan is daar de laatste dag van de maand: het loon wordt gestort. Elke maand moet ik vaststellen dat mijn loon hetzelfde is als dat van mijn nichtje dat op hetzelfde ogenblik als ik in het lager onderwijs startte. Zij is 21 en heeft geen werkervaring. Ik ben 41 en werk sinds mijn 24ste als onderwijspedagoog.

In september 2022 diende ik bij het Agentschap voor Onderwijsdiensten van de Vlaamse overheid (Agodi) de documenten in ter goedkeuring van mijn anciënniteit. Een eitje, dacht ik toen nog. Helaas. In december mailde ik een tweede keer. Ik kreeg als antwoord dat het te druk was en het dossier nog niet in behandeling was. Te druk? Het is toch een knelpuntberoep? Maar oké, nog even wachten dan maar. Die mensen konden er ook niet aan doen. Gelukkig is de toekenning met terugwerkende kracht.

Midden maart kwam eindelijk de verlossende mail: ze hadden mijn dossier behandeld. Er werd voor mij drie jaar anciënniteit goedgekeurd, voor een van mijn aanstellingen moest ik nog een ander document invullen. Alleen had ik dat document al bezorgd in september 2022. Ik reageerde onmiddellijk met concrete vragen. Sindsdien: doodse stilte. Telefoons worden niet opgenomen, mails worden niet beantwoord. Agodi blijkt onbereikbaar te zijn voor de gewone leerkracht. Wordt mijn anciënniteit goedgekeurd of niet? Wie zal het zeggen. Ik zit in ieder geval met de stress: blijf ik onder die loonvoorwaarden in het onderwijs werken? Kom ik dan financieel rond?

Mijnheer Weyts, ik ken geen enkele sector waar het als normaal beschouwd wordt dat je je loonvoorwaarden niet kent voor je je contract ondertekent. Ik werk nu negen maanden en weet nog altijd niet hoeveel ik zal verdienen. Als zijinstromer ben ik opnieuw gaan studeren met een gezin, heb ik flink aan mijn spaarcenten gezeten om me bij te scholen, weet ik dat ik de eerste vijf jaar moet werken als een gek, dat ik wellicht elk jaar van school moet veranderen (als ik geluk heb, want als ik pech heb, is het om de zoveel maanden), mijn ouderschapsverlof niet kan opnemen. Ik ga ermee akkoord om als bachelor betaald te worden ondanks mijn (pedagogisch) masterdiploma. Ik bewijs ruimschoots dat ik gemotiveerd ben en tegemoetkomingen wil doen om mijn droomjob als leerkracht te kunnen uitoefenen.

Kunt u er dan nu alstublieft op toezien dat de beloofde anciënniteit goedgekeurd wordt binnen een aanvaardbare termijn? lq zijinstromer?


DS, 02-06-2023 (Liesje Liagre)