G7-belastingakkoord: ‘Historisch, onvoldoende en veelbelovend’


De 7 grootste industrielanden willen bedrijven aan een wereldwijde minimumbelasting van 15 procent onderwerpen. Dat is slecht nieuws voor fiscale paradijzen. Europese regeringen kunnen 48 miljard euro extra in het laatje krijgen.


Dat het akkoord er nu komt, is vooral te danken aan de koerswijziging in de VS. Het extra geld moet Joe Biden helpen om zijn grootschalige investeringen te financieren. reuters

Ze schuwden de grote woorden niet. Volgens Rishi Sunak, de Britse minister van Financiën, is het fiscale akkoord dat de zeven rijkste industrielanden dit weekend afsloten ‘historisch’. Zijn Amerikaanse collega Janet Yellen zegt dat het een einde zal maken aan de ‘race to the bottom’ in de vennootschapsbelasting. En Olaf Scholz, bevoegd voor de Duitse staatskas, vindt dat de deal ‘slecht nieuws is voor belastingparadijzen waar ook ter wereld’. Ook de ministers van Financiën van Canada, Italië, Frankrijk en Japan tonen zich enthousiast.

Dat is niet onbegrijpelijk: ze raakten het dit weekend, na moeizame onderhandelingen, eens over een wereldwijd minimaal belastingtarief van 15 procent. Dat leek tot voor kort volstrekt utopisch. Concreet betekent het akkoord dat een Belgisch bedrijf dat zijn winsten verschuift naar een fiscaal paradijs waar het slechts 5 procent vennootschapsbelasting betaalt, in België 10 procent extra aangerekend kan worden. Dat moet bij multinationals de aandrang wegnemen om nog naar ‘tax havens’ uit te wijken. Dat het akkoord er nu komt, is vooral te danken aan de koerswijziging in de VS. In tegenstelling tot Donald Trump toonde Joe Biden zich een groot voorstander van een globaal tarief in de vennootschapsbelasting.


Rijke landen profiteren

Tegelijk is op de G7 afgesproken dat grote bedrijven in de toekomst ook belast kunnen worden in de landen waar ze hun producten of diensten verkopen. Europa vond het al lang onrechtvaardig dat bedrijven als Amazon of Facebook op de Europese markt actief kunnen zijn zonder belastingen te betalen. Daarom besliste een aantal lidstaten, zoals Frankrijk, om de Amerikaanse techgiganten apart aan te pakken. Ook de Europese Commissie had een plan klaar om ze meer te laten bijdragen. Als het akkoord van dit weekend de komende maanden helemaal rond raakt, zijn de Europese landen bereid om die plannen af te voeren.

Met hun deal hopen de G7-landen een einde te maken aan de concurrentiestrijd in de vennootschapsbelasting. Wereldwijd zakte het nominale tarief tussen 1985 en 2019 van 49 procent naar 24 procent. Tegelijk verschoven multinationals, geholpen door fiscalisten, hun winsten massaal naar fiscaal gunstiger plekken. De Oeso berekende in 2015 dat er op die manier jaarlijks 100 tot 240 miljard dollar aan publieke middelen wegvloeit.

De Franse econoom Gabriel Zucman, die zich al jaren vastbijt in de belastingontwijking van de multinationals, noemt de G7-deal ‘historisch, onvoldoende en veelbelovend’. Historisch, omdat landen het nooit eerder eens raakten over een minimumtarief. Onvoldoende, omdat een tarief van 15 procent te weinig is. Maar ook veelbelovend, omdat het de eerste stap richting 25 procent kan zijn.

Ook enkele ngo’s, zoals Oxfam, zijn van mening dat een hoger tarief nodig is. Ze wijzen erop dat vooral de rijke landen zullen profiteren. Volgens Tax Justice Network zullen de G7-landen hun inkomsten zien toenemen met 168 miljard dollar. Dat is meer dan alle andere landen samen: die zien hun publieke middelen slecht stijgen met 106 miljard dollar.


Nog geen werkelijkheid

Enkele weken geleden werden de plannen ook al tegen het licht gehouden door een expertengroep in opdracht van de Europese Commissie. Daaruit bleek dat een minimumtarief van 15 procent de 27 regeringen van de Europese Unie in totaal 48 miljard euro per jaar zou opleveren. Als het tarief stijgt naar 21 procent zouden de opbrengsten nog eens verdubbelen. In de VS verwacht men de komende tien jaar 500 miljard dollar extra belastinginkomsten. Dat extra geld moet Biden helpen om zijn grootschalige investeringen te financieren.

De grote verliezers zijn de belastingparadijzen. Ierland, dat een tarief van 12,5 procent hanteert, reageerde al erg ontgoocheld. Het wordt een van de landen die de komende maanden op de rem zullen staan. De G7-deal betekent immers niet dat het minimale belastingtarief al een feit is. De grote industrielanden hopen wel dat hun akkoord volgende maand bekrachtigd wordt door de G20 en vervolgens een boost zal geven aan de besprekingen in de schoot van de Oeso.

Janet Yellen heeft er goede hoop op dat er dit najaar een echt akkoord kan zijn. Ze hoopt dat landen elkaar in de toekomst niet langer zullen beconcurreren via belastingtarieven, maar wel door te investeren in onderwijs, onderzoek en ontwikkeling of infrastructuur. De G7-deal is een opsteker voor Biden. Hij markeert het einde van de ‘America First’-aanpak onder Trump. Al belooft het akkoord in het Congres, waar het finaal bekrachtigd moet worden, nog tot stevige discussies te leiden. Daar is de steun van enkele Republikeinen onontbeerlijk.


DS, 07-06-2021 (Ruud Goossens)