‘Breng de nachttrein terug’


Een ecologisch verantwoord en prijsbewust alternatief voor vliegen? De nachttrein! Actiegroep Back On Track Belgium eist de herinvoering ervan.


Hij ziet zijn vriendin in Italië doodgraag. Daarom wil Arnaud Wieclawski, die in Aarlen woont, haar zo vaak mogelijk bezoeken. Maar de beschikbare transportmiddelen richting zuiden zijn nogal prijzig, ecologisch niet altijd even verantwoord en bij momenten oncomfortabel. Daarom hoopt de 26-jarige afgestudeerde ingenieur de NMBS en haar buitenlandse tegenhangers te overtuigen van een even revolutionair als nostalgisch concept: de nachttrein.

Die treinen zijn ingericht om passagiers voorzien van alle gemak over lange afstanden te vervoeren. Denk aan zetels waarin je achteruit kan leunen of zelfs slaapbanken, een restauratiewagen en acceptabel sanitair. ’s Nachts rijden om dan ’s ochtends fris aan te komen, dat is het idee – toch voor wie erin slaagt deftig te slapen.

Nachttreinen zijn helemaal niet nieuw. Ze zijn opgekomen en veelal uitgerangeerd in de tweede helft van de vorige eeuw in West-Europa. In ons land waren er verbindingen naar onder meer Milaan, München, Rome en Moskou. Op de autoslaaptreinen, een subcategorie van de nachttreinen, richting bijvoorbeeld Saint-Raphaël of Bologna, kon zelfs de wagen mee, op aparte wagons achteraan. De aankomst in het centrum van een stad, en niet op een luchthaven in de periferie, en het uitsparen van een hotelovernachting zijn altijd in de markt gezet als grote voordelen. Maar die bleken toch niet op te wegen tegen het aanbod van de lagekostenluchtvaartmaatschappijen en hogesnelheidsverbindingen.

Tot nu. ‘Het is een ecologisch alternatief, er zijn geen grote infrastructuurwerken nodig, het is comfortabel en het hoeft niet eens zo duur te zijn’, zegt Wieclawski, die het woord voert voor Back On Track Belgium. De actiegroep heeft al meer dan vierduizend handtekeningen verzameld om de Belgische overheid onder druk te zetten: die moet op z’n minst de NMBS vragen om de herinvoering grondig te bestuderen.


Spooractivisten verenigen zich

‘Ik bespeur veel enthousiasme bij de mensen die ik hierover aanspreek’, zegt Wieclawski. ‘Er zijn de nostalgici die zich hun vroegere ritten op de nachttrein nog met veel plezier herinneren. En dan zijn er ook de jongeren die er een deftig alternatief in zien voor vliegreizen. Ik hoop nog rond de tafel te zitten met Youth For Climate. Dit is een heel concrete manier om iets te doen voor het klimaat.’

Back On Track Belgium staat er niet alleen voor. De actiegroep maakt deel uit van een groter Europees netwerk van zogenaamde spooractivisten dat ijvert voor nachttreinen. Voor de Belgische tak is die grensoverschrijdende aanpak cruciaal, want een nachttrein zoals Brussel-Milaan doorkruist verschillende landen. Wieclawski: ‘Het is een opportuniteit op Europees niveau.’

Er bestaan nog verbindingen die ’s nachts opereren. De Oostenrijkse spoorwegmaatschappij ÖBB heeft er de jongste jaren volop op ingezet met de zogeheten Nightjet. Met succes, blijkt uit het laatst beschikbare jaarverslag. Vooral de lijnen naar Hamburg en Venetië zijn populair. Al zijn de reizigersaantallen veel lager dan bij het reguliere pendelverkeer.


Uitdager voor vliegtuig

Ook in onder andere Frankrijk, Italië en Scandinavië rijden nog nachttreinen. De NMBS laat weten dat er vandaag geen project op tafel ligt voor ons land. ‘Aangezien het om internationale treinen gaat, heb je ook internationale partners nodig’, zegt woordvoerder Bart Crols.

Daar houdt het niet op. Er zijn kosten verbonden aan het opstarten en opereren van nachttreinen: van de aanschaf van nieuwe rijtuigen waarin reizigers kunnen slapen tot de inzet van personeel en het vastleggen van de trajecten.

‘Ik vind het geen dom idee’, zegt spoorwegexpert Herman Welter. Hij denkt nog met genoegen terug aan zijn reis met de nachttrein naar Venetië. ‘Ook in België moet er een markt voor zijn. Maar is die markt groot genoeg? Alles zal afhangen van het kostenplaatje.’

Voor Wieclawski is het heel simpel, hij ziet er een belangrijke uitdager in voor het vliegtuig, een uitdager die gerust een duwtje in de rug mag krijgen van de overheid. ‘Mensen willen dit. Politici moeten dit beseffen. Maar nu is er geen visie en geen interesse.’


DS, 06-06-2019 (Stijn Cools)