Time-out voor de globalisatie

Hylke Vandenbussche


Wordt slowbalization de nieuwe norm? Dat woord betekent zoveel als ‘time-out voor de globalisatie’. Voor veel mensen is de globalisatie te snel en te hard gegaan. De wereld werd op korte tijd een dorp. Vijftig jaar geleden trokken jongeren in de zomer naar de Ardennen, tegenwoordig is dat Thailand of Vietnam. Vijftig jaar geleden maakten we in België eigen merken van caravans en fietsen en waren Callebaut en Sabena nog Belgisch. Stella Artois was nog een Leuvense brouwerij. Nu is specialisatie troef en importeren we wat we zelf maakten, terwijl Belgische merken deel uitmaken van een grotere multinational en zo de wereld veroverden.

Aanvankelijk vonden we de globalisatie allemaal prima. De wereld lag open en we verkenden naar hartenlust alle uithoeken ervan. Maar stilaan leerden we de keerzijde van de medaille kennen: de concurrentie met Azië, het werkritme en de immer aanwezige digitale apparaten. Het moet vaak beter, sneller of goedkoper om concurrentieel te blijven.

Bij de jongere generatie groeit langzaam het besef dat ze het anders willen. Opnieuw trager, lokaler en de wereld weer kleiner. Van lokale kerstmarkten tot de terugkeer van het Nederlandse lied, het zit allemaal in de lift. Globalisatie brengt veel goeds, zoals toegang tot goedkope producten voor lage inkomens en goedkopere inputs voor bedrijven. Maar globalisatie creëert winnaars én verliezers. De ongelijkheid neemt toe, tussen de mensen en tussen bedrijven. Mogelijke oplossingen zijn een aangepast herverdelingsbeleid of een time-out voor de globalisatie. Een herverdelingsbeleid ontbreekt vaak, omdat nationale overheden buitenlandse bedrijven liever zien komen dan gaan. De roep om een time-out neemt dus toe.

Big data bevestigen het fenomeen. Visualisaties van handelsstromen tonen duidelijk verschillen in de tijd aan. Gedurende de eerste golf van globalisatie, tussen 1995-2005, groeide de handel over de continenten heen als nooit tevoren, vooral tussen China en de VS. Maar het laatste decennium is de handel lokaler geworden en is hij vooral binnen de regio’s gegroeid. De VS, de EU en China plooien zich meer terug op zichzelf. De handelsoorlogen die woeden of hangende zijn, zullen dat alleen maar in de hand werken.

Alles wijst er dus op dat er inderdaad een soort slowbalization aan de gang is. Allemaal goed en wel, maar kan iemand er dan op wijzen dat we de tering naar de nering moeten zetten? Zonder globalisatie zal het leven misschien trager worden en eenvoudiger, maar ook duurder en met minder materiële welvaart. Zijn we er klaar voor?

Hylke Vandenbussche is hoogleraar Internationale Economie


DS, 24-04-2019