Nucleaire nonchalance


Met ieder nieuw bericht uit onze samenleving moet ik vaststellen dat hoeveel we ook ophebben met democratie en hoe aandoenlijk politici ook naar ons vertrouwen en onze stem hengelen, we eigenlijk worden geregeerd door gigantische multinationale bedrijven, megabanken en wijdvertakte lobbygroepen.

Neem nu onze elektriciteitsbevoorrading. Al decennialang lopen politici achter de feiten aan. Het begon al in de jaren zeventig. Onze kerncentrales moesten nog worden gebouwd. Een groot deel van de bevolking was het daar niet mee eens, maar tot een ernstig maatschappelijk debat is het nooit gekomen. De kerncentrales werden in gebruik genomen, terwijl niemand een idee had wat er met het nog duizenden jaren gevaarlijke radioactieve afval moest gebeuren.

Dat idee is er nu nog altijd niet (bekijk de website maar van Belgoprocess, dat daarvoor is opgericht). Onder de grond stoppen? Hoe diep? Eerst werd gedacht aan tweehonderd meter. Dat zou een paar miljard kosten. Nu wordt berekend wat het zou kosten om het afval op vierhonderd meter diep te bergen. Dat wordt haast 10 miljard. Zwitserland denkt zelfs aan negenhonderd meter diepte. Dat kan het spaarpotje van Engie Electrabel – dat krap 10 miljard euro bedraagt – nooit betalen (DS 23 augustus).

Bovendien moet over de centrales zelf een solide sarcofaag worden opgetrokken, die het minstens zolang uithoudt als de piramides van de farao’s. Ook dat kost miljarden. Hoe langer de ontmanteling van de centrales kan worden uitgesteld, hoe minder snel Engie aan die oplossingen moet beginnen.

Nu lijkt het erop dat de centrales uit zichzelf met hun ontmanteling zijn begonnen, ze zijn er oud genoeg voor. En de overheid kijkt toe, probeert hier en daar bij buitenlandse elektriciteitsproducenten wat watt bij elkaar te schooien. Want wat doet ze? Ze laat privébedrijven elektriciteit aanbieden die de samenleving hoe dan ook nodig heeft.

Dat is geen kwestie van vrije keuze, van ‘ik wil elektriciteit of niet’. Elektriciteit is noodzakelijk om in deze samenleving mee te kunnen. De toestellen waarvoor je elektriciteit gebruikt, kun je zelf kiezen, daar kan de vrije markt voluit spelen en op die producten mag je dan ook billijk worden belast (koelkast, pc, wasmachine, elektrische fiets, scheerapparaat). Maar de aanlevering van de elektriciteit zelf moeten we als een service aan de gemeenschap beschouwen en hoeft niet het voorwerp te zijn van winstbejag.

Als de overheid banken kan overnemen om ze, wegens too big to fail, van het failliet te redden, dan kan ze ook de energievoorziening uit privéhanden halen, wegens too important to fail.

Energievoorziening moet aan de vrije markt worden onttrokken. Het is schrijnend dat geen enkele groene of sociaaldemocratische politicus daarvoor pleit. John Crombez? Kristof Calvo? Meyrem Almaci? Iemand?


DS, 09-10-2018 (Elvis Peeters)