CO2-taks alleen volstaat niet


Waarom zou je een koolstofprijs plakken op vervoer en verwarming en alle andere vervuilende elementen ongemoeid laten? Jonathan Keirse, Ward Winters, Hannes Depuydt en Joost Verleyen doen een voorstel dat nog verder gaat.


Vier vrienden, allen geboren in 2001. Ze volgen samen Latijn-Wiskunde in het Montfortcollege Rotselaar. Ze maakten net het vijfde jaar af. Jonathan Keirse, Ward Winters, Hannes Depuydt en Joost Verleyen.

‘CO2-taks op brandstof in de maak’, kopte deze krant afgelopen weekend (DS 30 juni). ‘Er ligt een voorstel op tafel om een CO2-taks in te voeren op brandstof voor verwarming en vervoer. Het slechte nieuws: die taks kan u geld kosten. Het goede nieuws: u kunt de taks vermijden en het geld op een andere manier terugkrijgen.’

Wij – jongeren – stellen ons daar enkele vragen bij. Bestaan er geen manieren om eenzelfde effect te bekomen via een democratischere weg? Is het beoogde effect van die taks – vervuilende verwarming en transport ontmoedigen – ingrijpend genoeg? Kan België niet ambitieuzer zijn?

Wij maken ons zorgen over de impact van het ‘goede nieuws’ op sociaaleconomisch vlak. Wij vrezen dat diegenen die er het best in zullen slagen om die heffing te vermijden, de burgers zullen zijn die over voldoende geld beschikken om voor duurzame verwarmings- en transportmiddelen te kiezen. Extra investeringen in bijvoorbeeld het openbaar vervoer zijn niet afdoende om dat effect teniet te doen. Die zouden alle burgers op een soortgelijke manier tegemoetkomen en de extra kosten voor de minder welgestelden dus niet compenseren. Hetzelfde geldt voor een verlaging van de loonkosten, een nóg groter cadeau voor de rijken.

Wat het ecologische aspect betreft, beschikt de regering – met het klimaatakkoord van Parijs in het achterhoofd – ook nog over onbenut potentieel. Waarom zou je alleen een koolstofprijs plakken op vervoer en verwarming en alle andere vervuilende elementen in ons dagelijkse leven ongemoeid laten?

Thomas Leysen zette in deze krant de spelregels uiteen voor een mogelijke CO2-taks (DS 3 juli). ‘Een CO2-taks moet een “tax shift” zijn, geen “tax lift”.’ Bovendien voerde hij aan dat zo’n belastingverschuiving ingebed moet zijn in een totaalvisie.


Budgetneutraal

Als we onze overwegingen en die van Leysen in rekenschap nemen, vinden we dat het voorstel van de dienst Klimaatverandering voor verbetering vatbaar is. Wij beschikken over een alternatief dat de ongelijkheid niet zou vergroten en dat ecologisch bevredigend is. Bovendien zou het innovatie en onder*nemingszin stimuleren. Als uitgangspunt nemen wij – net als minister van Energie Marie Christine Marghem (MR) en haar Vlaamse collega Bart Tommelein (Open VLD) – dat ‘de operatie budgetneutraal moet blijven’. Maar dan wel met die nuance dat dat niet alleen voor het nationale niveau opgaat, maar ook voor het individuele.

Het voorstel dat nu op tafel ligt, slaat op het vlak van milieu de juiste richting in, maar mist overtuigingskracht en voeling met de sociale realiteit. Is het niet beter om het volledige belastingsysteem te innoveren, in plaats van kleine accenten te leggen?

Ons financiële beleid is zijn wortels aan het doorknippen. Van het wereldwijde kapitaal is nagenoeg alles terug te voeren op de gulheid van onze blauwe planeet. Toch krijgt die genereuze geldschieter geen plaats in ons belastingsysteem. Het huidige economische model pleegt er zelfs gewetenloze roofbouw op. Dat is op zijn minst bizar te noemen. Nog adequater is de term ‘gevaarlijk’.


Koopgedrag aanpassen

Op benzine, diesel, stookolie en aardgas kun je een bepaalde uitstoot plakken Maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld de stock in winkels. Waarom brengen we ook onze consumptiegoederen niet onder in op uitstoot gebaseerde categorieën? Die kunnen we een kleurencode geven, zodat de consument er zijn koopgedrag aan kan aanpassen. Ook de al dan niet duurzame opwekking van elektriciteit kunnen we in dergelijke categorieën opdelen. Vervolgens zouden we dankzij slimme registratie de jaarlijkse uitstoot van iedereen kunnen integreren in de loonbelasting. Zo worden consument gestimuleerd om duurzame keuzes te maken die voordelig zijn voor hemzelf, zijn omgeving en zijn nageslacht.

Moet het contante geld afgeschaft worden om een alles omvattende koolstofregistratie mogelijk te maken? Dat is niet nodig. Wanneer u cash betaalt, zou u bijvoorbeeld even uw identiteitskaart tegen de scanner kunnen houden, zodat de uitstootcategorie van uw aankoop in rekening kan worden gebracht.

Zal de koopkracht van kwetsbare groepen in de bevolking dan niet dalen? Allerminst. Het zou om een procentuele belasting gaan op basis van uw inkomen. Zij die minder verdienen, zullen ook minder belast worden voor eenzelfde uitstoot, en vice versa. Zo creëren we – anders dan door accijnzen in te voeren – een gelijk speelveld voor iedereen.

Zal het leven er in het algemeen niet duurder op worden? Evenmin. Er zou sprake zijn van een belastingverschuiving, niet van bijkomende heffingen. Als iedere burger volgens zijn financiële middelen een soortgelijke inspanning levert om duurzamer te leven, zou er geen komma veranderen aan zijn belastingbrief.

Zal dat alles de nationale economie schade berokkenen? Integendeel, de lokale economie zou een boost krijgen. Ons voorstel suggereert om vervuilend transport te ontmoedigen, een idee dat ook in de politiek leeft. De producenten van bij ons zouden dus een streepje voor hebben. Het mooiste geschenk voor de jeugd is de belofte van een toekomst.


DS, 04-07-2018 (Jonathan Keirse, Ward Winters, Hannes Depuydt en Joost Verleyen)