Gevangenen geven andere gevangenen taalles, want niet iedereen binnen de muren beheerst het Nederlands even goed. ‘Ik vind lesgeven hartstikke leuk’.

Het was de eerste week wel wennen om opgesloten te zitten achter een dikke deur. Over de rest van de tien tot vijftien maanden gevangenisstraf die ondernemer Jan (55) uitzit voor belastingsfraude zegt hij: niet klagen, maar dragen. Dat doet de goedgeluimde gedetineerde-kortgeknipt kapsel, rode polo- door naast cursussen zelfreflectie en Italiaans ook taalmaatjes te zijn van andere gevangenen. Niet iedereen achter de hoge muren van de Penitentiare Inrichting (PI) in Alphen aan den Rijn spreekt en schrijft goed Nederlands. Sommigen zelf geen woord. Taalmaatje Jan helpt.

Het idee van die taalmaatjes in de gevangenis komt van Stinchting Lezen en Schrijven, die hiermee in 2015 een proef begon. In het lokaaal waar Jan nu een kopje koffie van de bewaking krijgt, later vandaag prichtster prinses Laurentien langs om het geslaagde experiment om te zettten in een vast project waaraan intussen zestien PI’s meewerken.

Motivatiegesprek
Gedetineerde die interesse hebben om taalmaatje te zijn, geven zich op bij gevangenislerares Bettien Meuris. Die koppelt ze na een motivatiegesprek aan gevangenen die bij binnenkomst niet door een eerste taaltoets komen. ‘Het gaat om vrijwilligerswerk en veel gedetineerden zijn dat niet gewend”, zegt ‘Juf Bettien’, zoals ze zichtzelf noemt. “Sommigen zien nu in dat het gewoon leuk kan zijn om iemand anders te helpen.”

Dat vindt Jan ook. Hij begint meteen over zijn Poolse maatje met wie het direct klikte. “Een beer van een vent, maar lachen dat je met hem kunt!” Aan Meuris legt hij uit: “Hij moest Nederlands leren van zijn vrouw, ze wonen hier al tien jaar en ze vond het nu weleens tijd.”

Jan wil graag meer vertellen over zijn leven voor de belastingfraude, maar dat mag niet van de Dienst Justitiële Inrichtingen. Om eventuele slachtoffers in de maatschappij te beschermen tegen confrontaties met misdadigers in de krant is het landelijk beleid dat berichten niet te herleiden mogen zijn naar gedetineerden. Wel zegt Jan dit: “Het is wat je er zelf van maakt hierbinnen. Sommige jongens zie ik hier pas om half elf opstaan en dan denk ik: waar ben je nou mee bezig?” Zelf staat hij om zes uur op, wat hij uitslapen noemt vergeleken met zijn tijd als ondernemer. Toen stond hij elke dag om vijf uur naast zijn bed.

Alfabet
Er schuift een tweede Jan (52) aan in het lokaal, ook een taalmaatje die graag met mensen werkt en iets te doen moet hebben. Meuris doopt ze voor de duidelijkheid Jan 1 en Jan 2. “Ik vind het hartstikke leuk, lesgeven”, zegt Jan 2. “Hiervoor was ik twaalf jaar stagebegeleider, ik weet hoe je mensen kunt aansturen.”Iets weggeven over de reden van zijn gevangenschap wil hij niet. “Ik heb een groot netwerk in Alphen, straks moet ik weer terug. Velen weten ook wel dat ik hier zit. Maar ik wil niet dat duidelijk is waarom precies.”

Ook heeft hij Poolse leerlinge. Een uurtje per weer ziet hij ze. Waar de één al een aardig woordje kan, moet de ander beginnnen met de letters van het alfabet. “De ‘g’ klinkt anders in het Pools dan in het Nederlands.” Veel Poolse gevangenen praten onderling Pools. Onhandig, zegt Jan 2. “Dan zeg ik ze: dit schiet toch niet op zo?" Maar de wil is er best, hoor. Laatst kwam er één naar me toe terwijl hij met zijn vingers een rechthoek in de lucht tekende. Wilde weten hoe je ‘envelop’ zegt in het Nederlands.

Gevangene kost in Nederland relatief veel: 250 euro per dag. Mensen die in een Nederlandse gevangenis zitten, kosten veel vergeleken met die in andere landen in Europa. Gedetineerden kosten het minst in Moldavië: 6 euro per dag.

Bron: Trouw 15 mei 2018. https://www.trouw.nl/samenleving/de...lles~aea25932d/

Mening:
Ik vind dit een goed initiatief. Ik denk dat je veel van elkaar kan leren zeker in zo’n situatie. Je zit niet aan een bank met 10 andere gevangenen en een leerkracht van buitenaf vooraan. Ik denk dat die losse en begripvolle sfeer tussen 2 taalmaatjes zal bijdragen aan het stijgen van interesse voor het leren en geven.

Een klein gevaar van deze werkvorm kan zijn dat er verkeerde woordenschat wordt aangeleerd. Bv. Wanneer er geen woordenschat wordt aangeleerd waarmee je kan solliciteren maar eerder drugs mee kan verkopen. Het motivatiegesprek is hier een hulpmiddel voor om dit te vermijden. Hier komt wel het voordeel van 1 opgeleide leerkracht naar voor die wel alle twijfel zal wegnemen.

Ik denk ook dat deze actie helpt om terug beter te integreren in de maatschappij. Geen job vinden is denk ik een van de problemen die zich voordoet om optimaal te integreren waardoor ze uiteindelijk terug in het criminele milieu belanden. Nederlands zal naar mijn mening veel helpen om terug een job te kunnen vinden. Het is ook goed voor de taalmaatjes zelf omdat zij ook de kans krijgen om hun taalkennis te verbreden en als ze binnenin een ander doel hebben, kan hun doel buiten de gevangenis misschien ook veranderen.