Verboden in te zoomen
VAAK wordt informatie pas echt nuttig - en voor hen die wat te verbergen hebben, pas echt een bedreiging - als ze niet alleen beschikbaar is, maar vlót beschikbaar, dat wil zeggen goed georganiseerd en gemakkelijk raadpleegbaar. Niemand merkt dat zo duidelijk als Google, het bedrijf dat zich tot doel heeft gesteld ,,de informatie van de wereld te organiseren en universeel toegankelijk en bruikbaar te maken''. En al doende schatrijk te worden natuurlijk. Van de ongestructureerde chaos die het wereldwijde web is, heeft Google met zijn slimme zoeksysteem een praktisch informatie-magazijn gemaakt.
Dat Google bijzonder goed in zijn opzet aan het slagen is, blijkt uit de negatieve publiciteit waarmee het bedrijf overspoeld begint te worden, in navolging van Microsoft, de grote boeman van het vorige decennium. Er gaat haast geen week meer voorbij zonder dat Google in het nieuws komt in verband met vragen over privacy, manipulatie, censuur en andere morele complicaties die samenhangen met informatie. Zopas nog maakte het bedrijf bekend dat het in China op vraag van de regering censuur gaat toepassen op zijn zoekmachine. (DS vandaag, blz. 44.) Dissidente websites, vaak onbereikbaar gehuisvest op buitenlandse computers, zijn één ding, redeneert de Chinese regering, maar een systeem dat die sites gemakkelijk te vinden en toegankelijk maakt is minstens even gevaarlijk.
Inmiddels is de volgende controverse rond de informatie die Google beschikbaar maakt al aan het broeien. Het gaat deze keer niet over de basis-zoekmachine zelf, maar over een van de vele randprojecten van het bedrijf: Google Earth. Dat is een speciale geografische 'zoekmachine', waarmee je, vertrekkend van een beeld van de hele Aarde, kunt inzoomen op eender welk punt op onze planeet. Typ een adres in, op termijn eender waar ter wereld, en Google Earth zoomt in naar het juiste continent, het juiste land, de juiste stad, en toont een luchtfoto van de straat en het gebouw in kwestie.
De foto's in de databank haalt Google bij bedrijven die met satellieten de Aarde vanuit de ruimte fotograferen. Voorlopig is vooral het Amerikaanse grondgebied al in detail in het systeem afgebeeld, met adresinformatie, en blijven grote delen van de rest van de wereld nog enigszins vaag op het scherm, maar daar wordt aan gewerkt.
Regeringen en militairen worden er nu al doodnerveus van. De regering van India, waar lucht- of ruimtefoto's van bruggen, havens en andere strategisch belangrijk geachte infrastructuur gecensureerd worden, heeft al geprotesteerd, en een reeks andere landen volgt dat voorbeeld. Na de aardbeving in Pakistan verplichtte de Pakistaanse regering enkele ruimtevaartorganisaties om foto's van het getroffen gebied, die waren vrijgegeven om de hulpverlening te ondersteunen, van het net te halen. Ze konden militair gevoelige informatie bevatten voor het conflict met buurland India.
Veiligheidsdiensten zijn bang dat Google Earth het voor terroristen gemakkelijker maakt om, bijvoorbeeld, een aanval op een nucleaire installatie voor te bereiden. Andere regeringen vrezen het gebruik dat ngo's of politieke tegenstanders van de beelden kunnen maken. Op satellietbeelden is precies te zien hoe de ontbossing van het Amazonewoud verloopt. Protestbewegingen hebben op ruimtefoto's al werkkampen in Noord-Korea kunnen aanwijzen.
Al die informatie wás al beschikbaar - gedetailleerde ruimtefoto's zijn al enkele jaren op meerdere plaatsen verkrijgbaar - maar Google Earth maakt het bijzonder gemakkelijk om ze te vinden, en bovendien gratis.
De nerveuze regeringen voeren een achterhoedegevecht. Waarschijnlijk zullen zij, en wij, eraan moeten wennen dat ook deze soort informatie vanaf nu vlot toegankelijk is. Voor activisten, terroristen, en voor uw nieuwsgierige kennissen die wel eens willen zien hoe groot uw tuin precies is en of u een zwembad hebt.
earth.google.com
DS, 28-01-2006 (Steven Stroeykens)