Detachering en wat de EU daarmee te maken heeft
Sociale dumping wordt moeilijker
Gelijk loon voor gelijk werk. Zo hoopt Europa het lot te verbeteren van de Oost-Europeanen die in België komen werken.
De Europese ministers van Werk en Sociale Zaken buigen zich vandaag in Luxemburg over strengere regels bij detachering, dat is de tewerkstellingsformule waarbij bedrijven (een deel van hun) personeel voor een (tijdelijke) opdracht naar een andere EU-lidstaat uitsturen.
Het principe van detachering staat niet ter discussie, wel de (vele) misbruiken die ermee gepaard gaan, zoals fraude met sociale bijdragen en niet correct betaalde lonen.
De strengere aanpak van detachering is uitgegroeid tot een symbool van ‘meer sociaal Europa’, maar nu al staat vast dat het werkstuk van EU-Commissaris Marianne Thyssen niet alle misbruiken zal oplossen.
Over hoeveel gedetacheerde werknemers gaat het?
In de EU zijn er zo’n 2 miljoen werknemers gedetacheerd naar een andere lidstaat. In België werken ongeveer 220.000 gedetacheerden, dat is 4 procent van de werkgelegenheid in ons land.
De populariteit van detachering gaat in stijgende lijn. Vijf jaar geleden waren er maar 115.000 gedetacheerden actief in ons land, amper de helft van nu.
Detachering roept spontaan beelden op van een werf vol Poolse bouwvakkers, maar in werkelijkheid komt de grootste groep gedetacheerden die in België werkt, uit Nederland. Ze zijn met 55.000 en de grote meerderheid is hooggeschoold.
Uit Polen zijn 30.000 gedetacheerden afkomstig. Andere grote groepen zijn de Roemenen, Slovaken en Portugezen (telkens zo’n 15.000).
Waar werken die gedetacheerden?
Het belangrijkste contingent bestaat uit bouwvakkers. Op de Belgische bouwwerven zullen dit jaar iets meer dan 50.000 buitenlandse gedetacheerden actief zijn. Ze doen dat gemiddeld 80 werkdagen per opdracht, maar voor een op de vijf duurt die detachering langer dan 180 dagen.
Ook in de transport en in sommige industriesectoren is detachering dagelijkse praktijk. In de land- en tuinbouw gaat het vooral om seizoensarbeid, zoals in de fruitpluk.
Wat mag wel/niet?
De huidige EU-detacheringsrichtlijn bepaalt dat een buitenlandse werkgever de arbeidsvoorwaarden van het werkland moet respecteren, zoals de wekelijkse arbeidsuur, en een loon moet betalen dat gelijk of hoger is dan het minimumloon in het werkland. Voorts moet hij de socialezekerheidsbijdragen betalen die gelden in het moederland (het land van herkomst).
Die regels maken dat de loonkosten heel wat lager liggen voor een aannemer uit (bijvoorbeeld) Bulgarije, waardoor die aan goedkopere prijzen naar bouwopdrachten kan dingen dan zijn Belgische concurrent.
Bovendien leert de ervaring dat veel Oost-Europese werkgevers zelfs die soepele loonregels niet toepassen. Talrijk zijn de verhalen over sociale dumping, waarbij buitenlandse truckchauffeurs te lage lonen krijgen uitbetaald en wekenlang in hun truck moeten slapen om in België rond te rijden.
Waarom gelijk loon voor gelijk werk?
De regelgeving die op tafel ligt, bepaalt dat Poolse bouwvakkers die in België werken voortaan een ‘Belgisch’ loon moeten krijgen. Niet alleen het minimumloon, maar met alle Belgische cao-voordelen. En zonder aftrek van onkosten voor overnachting, voeding of materieel.
Hiermee zet Europa een belangrijke stap in de strijd tegen uitbuiting en sociale dumping.
Maar daarmee is niet alle ‘oneerlijke concurrentie’ van de baan, klaagt de Belgische bouwfederatie. ‘De betaling van sociale zekerheid in het moederland blijft bestaan, en houdt de ongelijkheid in loonkosten in leven, luidt het. De bouwfederatie raamt het loonkostenverschil ‘nog altijd op 20 tot 30 procent’.
Zijn er nog meer maatregelen nodig?
De Belgische werkgeversfederaties en vakbonden vinden van wel, maar voor commissaris Thyssen was het politiek onhaalbaar om nog strengere regels op papier te zetten. Dat zouden de regeringen in pakweg Sofia of Warschau niet aanvaard hebben.
Het verklaart waarom ze de maximale detacheringstermijn op 24 maanden houdt, en niet naar 12 maanden terugbrengt zoals de Belgische regering zou willen. En het verklaart waarom er uitzonderingen op de regels komen voor de transportsector.
Wie gaat dat controleren?
Alles staat of valt met een waterdichte controle op de naleving van de nieuwe regels. Maar hiervoor is de Belgische sociale inspectie afhankelijk van de medewerking van collega’s in bijvoorbeeld Roemenië of Portugal.
Die medewerking liet tot nu vaak te wensen over, maar er is beterschap op komst. Zo heeft staatssecretaris voor de Bestrijding van Sociale Fraude Philippe De Backer (Open VLD) vandaag een akkoord gesloten met Portugal en Slovakije over betere informatie-uitwisseling tussen de controlediensten.
Die pragmatische aanpak helpt niet alleen om frauderende Portugezen te betrappen, maar is tegelijk een wapen om Belgische bedrijven te klissen die de detacheringsformule misbruiken.
De Backer wijst er terecht op dat detacheringsfraude ook een Belgisch tintje kan hebben. ‘In Slovakije zijn honderden Belgische transporteurs actief via brievenbusfirma’s. Die firma’s bestaan alleen op papier om zo te frauderen met lonen en sociale zekerheid.’
DS, 23-10-2017 (Johan Rasking)
__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB
|