Pats, autoruit stuk – en dan snel wegfietsen


In verschillende wijken in Amsterdam is het onrustig door Marokkaanse jongens. Burgemeester Cohen wil snel ingrijpen. „Parijse rellen hebben wellicht hier hun nawerking.”


Amsterdam, 18 Jan. Ali is ziek, meldt een handgeschreven briefje op het ‘wijkservicepunt’ in de Amsterdamse Diamantbuurt. De Turkse Ali is de ‘buurtconciërge’ op het Smaragdplein. Hij is de gesubsidieerde sociale controle – zorgt dat bewoners geen troep op straat laten liggen, spreekt hangjongeren aan als ze te veel lawaai maken en vooral: luistert naar de klachten van buurtbewoners die zich na zonsondergang ergeren aan die groepjes jongens.

Ali wordt in april wegbezuinigd. Hij is niet meer nodig, vindt het stadsdeel Oud-Zuid. Tot woede van veel buurtbewoners. Want het wordt juist nu weer minder gezellig in de Diamantbuurt in de Amsterdamse Pijp. Sinds de jaarwisseling zorgt een nieuwe groep Marokkaanse jongens van dertien, veertien jaar voor overlast. Belangrijkste methode: autoruiten inslaan en snel wegfietsen. Om te pesten. Mondige buurtbewoners vertellen het stuk voor stuk, zoals Harry Rijpkema, een vriendelijke man die „nog werd opgevoed met de mattenklopper”.

Er is een gevoel van onrust onder Marokkaanse jongens in de stad, zei burgemeester Job Cohen gisterochtend op een persconferentie. Daarvoor had hij spoedoverleg gevoerd met de voorzitters van alle stadsdelen. Hij wilde van hen weten wat er speelt in de buurten.

Na afloop concludeerde hij dat er maar een „paar kleine dingen nodig zijn om het tot een uitbarsting te laten komen”. En: „Dat de rellen in Parijs hier hun nawerking hebben, sluit ik niet uit.”

Aanleiding waren twee recente incidenten. In de Pijp sloeg een groep jongeren rond de jaarwisseling de ruiten in van tientallen auto’s (29 in één straat). In stadsdeel Slotervaart ontstond onrust na de dood van een 17-jarige Marokkaanse jongen. Die botste met zijn scooter tegen een paal. Kort daarvoor was een agent uit zijn auto gestapt om te kijken bij de scooter die onbeheerd met draaiende motor op de stoep stond. Toen sprong de jongen op de scooter en reed weg. Na het ongeluk werd hij naar het ziekenhuis gebracht, waar hij stierf.

Marokkaanse jongeren in de buurt dachten dat de overleden jongen door de politie was achtervolgd. Ze gooiden een dag later een paar ruiten in van een politiebureau aan het August Allebéplein en staken een auto in brand.

De incidenten in de Diamantbuurt zijn minder dramatisch, maar komen de laatste tijd vaak voor. Neem de vader die onlangs op het Smaragdplein zijn peuter ophaalde bij kinderdagverblijf het Hofnarretje. Hij ging even naar binnen. Pats, autoruit ingeslagen. De buurjongen zag twee jongens wegrijden op één fiets, vertelt die.

En het ging net zo goed in de Diamantbuurt, vertelt bewoner Rijpkema.

Het dieptepunt van eind 2004 dacht de Diamantbuurt juist achter zich te hebben gelaten. Het echtpaar dat in de media de gefingeerde naam Bert en Marja kreeg, vertrok toen uit de Smaragdstraat omdat ze naar eigen zeggen waren weggepest door Marokkaanse hangjongeren. De burgemeester, politie en een hele hoop hulpverleners trokken zich maandenlang opeens wat aan van de buurt.

De buurtconciërge ging extra opletten, er kwamen twee camera’s op het Smaragdplein en er werd een samenscholingsverbod ingesteld op het plein. Waar voorheen dertig jongens ’s avonds hingen, waren het er vorig jaar nog hooguit twee.

De politie was veel vaker te zien dan voorheen, vertelt Frans, die al 75 jaar in de buurt woont. „Als je belde over overlast, dan kwamen ze ook.” Het lastige in zo’n buurtje, zegt hij, is dat alleen de bewoners op de begane grond ’s avonds last hebben van hangjongeren, en dus tweederde van de bewoners niet. „Als lokale politici hún wat vragen, zeggen zij dat je je aanstelt.” Bovendien zoeken de echt vervelende jongens bewust naar slachtoffers. Frans: „Roep ik wat kritisch op een buurtvergadering, dan gaan ze met een sleutel langs mijn busje.” Hij toont een lange kras in de lak. Zelf is hij naar eigen zeggen niet bang, want hij woont in een rustig deel van de straat waar vooral ouderen wonen; de huizen zijn vijftig vierkante meter groot. „Te klein voor grote Marokkaanse gezinnen.”

Door alle maatregelen werd het vorig jaar rustiger in de buurt, vertelt Rijpkema (van de Vereniging Oud-Zuid). „Maar nu het een tijd lang beter ging, is het geen prioriteit meer.” Zijn analyse: de oudere, echt criminele jongens die vroeger op het Smaragdplein rondhingen vertonen zich er niet meer. Het gaat nu om veel jongere jongens „de nieuwe aanwas”, veelal scholieren.

En dus zijn er weer ‘incidenten’. Zoals de joodse bewoner die op straat wordt uitgescholden door groepjes jongens. Met de jaarwisseling werden de ruiten van zijn woning ingegooid en smeten jongeren vuurwerk naar binnen. Harry is ook weleens uitgescholden voor ‘homo’ én ‘jood’ („en ik ben geen van beide”) maar hij loopt dan gewoon door. Bovendien is híj groot van stuk.

Na afloop van het overleg met Cohen vertelde stadsdeelvoorzitter Emile Jaensch van Oud Zuid, – waar de Diamantbuurt onder valt – dat hij ook weet hoe een homostel in de Diamantbuurt de laatste tijd „stelselmatig” getreiterd wordt. „Ze staan op het punt om de buurt te verlaten. Ik vind dat stuitend.”

Jaensch vertelde eerder deze week al „vrij radeloos” te zijn. Want het gaat hier volgens hem niet meer om vandalisme. „Er is sprake van intolerantie, tegen joden en homo’s.” Virulent antisemitisme, stelde burgemeester Cohen gisteren. Wat daar de oorzaken van zijn, weten de bestuurders nog niet. Jaensch: „Is het sociaal economisch?” De gemeente gaat het onderzoeken.

Opvallend is hoe verschillend de Diamantbuurt en Amsterdam-West zijn, ondanks het gedeelde probleem. In de Diamantbuurt, langs de Amstel, wonen zowel veel autochtone Amsterdammers als Marokkaanse Amsterdammers. De autochtonen protesteren als ze te veel overlast hebben. Dat zijn voor het grootste deel oudere huurders die klein maar centraal wonen. Sommige straten van de buurt bestaan vrijwel geheel uit oude koophuizen en worden volgens de fietsenmaker bewoond door specialisten en beursjongens. In stadsdeel Slotervaart, buiten de ringweg in West, is het aandeel Nederlanders kleiner. Daar staan vrijwel alleen sociale-huurwoningen.

Sinds vorige week zijn er in Slotervaart geen verstoringen van de openbare orde meer geweest. Na de onrust werden twee jongeren gearresteerd. Het stadsdeel denkt escalatie te hebben voorkomen door de inzet van Marokkaanse buurtvaders en jongerenwerkers, stelde stadsdeelvoorzitter Henk Goettsch gisteren. Die spreken de jongens op straat aan en proberen de gemoederen te bedaren. Maar het blijft opletten. Goettsch: „Het is een moeilijke wijk.”


NRC, 18-01-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB