24 Amerikaanse onderzoekers volgden 16 jaar lang een grote groep kinderen met ADHD. Hun MTA-studie is het grootste en meest omvattende onderzoek ooit naar de gevolgen van langdurig gebruik van medicatie tegen ADHD, zoals Rilatine. 515 kinderen namen deel, tot ze halfweg de twintig waren. De resultaten doen opnieuw vragen rijzen over intensief gebruik van medicatie.


1. Wat zegt de studie?

Kinderen die langdurig Rilatine of Concerta slikken, zijn op volwassen leeftijd beduidend kleiner. Gemiddeld waren ze 2,55 cm kleiner dan hun leeftijdsgenoten uit de controlegroep. Voor de groep die langdurig en consistent medicatie had genomen, liep het verschil op tot gemiddeld 4,7 cm.

Bovendien, schrijven de wetenschappers, zijn de symptomen door het medicatiegebruik niet verminderd. Na jarenlang pilletjes slikken, hadden volwassenen nog evenveel last van ADHD.

2. Waarom groeien kinderen minder?

‘Rilatine is een amfetamine-achtige stof’, zegt toxicoloog Jan Tytgat van de KULeuven. ‘Amfetamines remmen de eetlust af. Het is niet verwonderlijk dat kinderen of jongeren die medicatie slikken tegen ADHD, minder honger hebben. Als ze systematisch minder eten, remt dat de groei van hun organen en hun lichaam af.’

‘Ouders of dokters die merken dat een kind onder Rilatine minder eet, kunnen daar iets aan doen’, zegt Tytgat. ‘Je kunt hen dwingen toch hun bord leeg te eten, ook al hebben ze geen honger. Dan is er in principe geen probleem.’

3. Moet Rilatine in de ban?

De meeste experts vinden van niet. ‘In bepaalde gevallen wegen de nadelen niet op tegen de voordelen’, zegt Ria Van Den Heuvel, directeur van het ADHD-expertisecentrum ZitStil. ‘We weten al jaren dat groeiverlies een neveneffect is. Laat ons vooral de ouders en jongeren voor wie dit een laatste redmiddel is, niet met een schuldgevoel opzadelen . Als de diagnose heel duidelijk is en het kind goed opgevolgd wordt door een neuroloog of een psychiater, is medicatie wel degelijk een goede optie.’

5 tot 7 procent van de kinderen en 3 tot 5 procent van de volwassenen zou ADHD hebben. ‘Rilatine onderdrukt de symptomen, meer niet’, zegt professor Tytgat. ‘Of beter: het kanaliseert de energie. Laat een kind met ADHD alleen in de keuken en na tien minuten is die herschapen tot een chaos. Met Rilatine zal dat kind nog één kast leeghalen. Neem die medicatie weg, en het vervalt weer in zijn chaotische actieve gedrag.’

Ook Eric Schoentjes, jeugd- en kinderpsychiater aan het UZ Gent, hoedt zich voor paniekreacties. ‘Het is goed dat we dit soort studies hebben. Er is weinig medicatie die we voorschrijven aan kinderen die al zo lang en zo goed wordt opgevolgd. Het bewijst opnieuw wat veel psychiaters zeggen: schrijf het alleen voor als het echt nodig is. En volg de kinderen goed op. De resultaten vallen al bij al mee, al zijn er nog neveneffecten die we onderschatten. Zoals het effect op het zelfbeeld van een kind dat elke dag een pilletje moet slikken om flink te zijn.’

4. Zijn er alternatieven?

Als medicatie gecombineerd wordt met therapie, kan de dosis tot een kwart lager, zeggen de MTA-onderzoekers. De effecten op het gedrag zijn even groot, maar de gevolgen voor de groei minder ingrijpend. Alleen: de combinatie met psychotherapie of andere vormen van begeleiding blijft ook in ons land een heikel punt. ‘Je kan aangepaste regimes instellen op school’, zegt Eric Schoentjes. ‘Kinderen met ADHD kortere aandachtssprinten laten trekken en hen tussendoor meer laten bewegen. Maar dat is kostelijker en tijdrovender dan gewoon een pilletje nemen.’

‘De overheid schrijft voor dat er moet worden ingezet op goede opvoedingsomstandigheden en een positieve relatie tussen ouders en kinderen met ADHD’, zegt Ria Van Den Heuvel. ‘Maar helaas wordt psychologische begeleiding niet terugbetaald, en wordt er te weinig geïnvesteerd in opvoedingsondersteuning.’

Laat deze studie vooral een waarschuwing zijn voor recreatief gebruik van de medicatie, vindt Jan Tytgat. ‘Jongeren die op Rilatine studeren om zich beter te kunnen concentreren, en die het blijven slikken door de euforie de ze erdoor ervaren. Dat gebeurt, helaas, nog steeds.’


Mening: We leven in een samenleving waar moeilijke kinderen meteen een etiket krijgen. Wij hebben in onze familie ook iemand mat ADHD en hij neemt geen Rilatine en inderdaad, met de nodige inspanning van de ouders en therapie, is er geen enkel probleem en functioneert hij vrij tot zeer normaal. Misschien zou het een oplossing zijn om Rilatine enkel voor te schrijven bij jongeren met ADHD vanaf een bepaalde gradatie?
Ik stoorde mij in het artikel meteen aan de uitspraak dat een pilletje slikken veel makkelijker en minder tijdrovend is dan wanneer je zelf tijd moet investeren in activiteiten waarbij de energie van de jongere met ADHD gekanaliseerd wordt. Spijtig genoeg staat onze samenleving hier ook effectief zo tegenover. Alles moet efficiënt en snel gebeuren, anders is het niet goed. Terwijl ik net vind dat wanneer er met een kleine inspanning, medicijnen kunnen worden vermeden, het een goede zaak is en zeker wanneer dit artikel laat zien dan Rilatine de eetlust vermindert en dus de groei afremt.
Dan is er ook nog het probleem van de studenten die met behulp van Rilatine beter kunnen studeren. Het blijft een medicijn en met medicijnen moet je oppassen, dit moeten studenten zeker indachtig houden.

Bron: www.destandaard.be, geraadpleegd op 18 april 2017