Door de aanmaningsbrieven vriendelijker en directer te maken, slaagde de fiscus erin om 18 miljoen euro achterstallig belastinggeld sneller te innen.

Met enkele eenvoudige aanpassingen aan de aanmaningsbrief heeft de fiscus vergeetachtige belastingbetalers overtuigd om hun nog achterstallige personenbelasting sneller te betalen. Zo werd het afstandelijke ‘mijnheer, mevrouw’ op de aanmaningsbrief vervangen door het directere ‘mijnheer Jan Janssens’. ‘Hoogachtend’ werd ingeruild voor het minder formele ‘met vriendelijke groeten’. De verwijzing naar wetsartikelen – die toch niemand leest – werd geschrapt. En de betalingsinstructies werden op de meest in het oog springende plaats en gedeeltelijk in het rood afgedrukt.

Die kleine aanpassingen hadden grote gevolgen, blijkt uit de eerste analyse van de Fod Financiën. Bij de oude, formelere brief schreef 46 procent van de late betalers het verschuldigde bedrag binnen de 14 werkdagen over. Dankzij de nieuwe brieven werd dat 54 procent. Van de 209.000 wanbetalers die in de eerste helft van het jaar een brief kregen, waren er 12.707 die nu wel na maximaal 14 dagen betaalden, terwijl ze dat met de oude brief niet gedaan zouden hebben.

Zo slaagde de fiscus erin om 18,7 miljoen euro sneller te innen. Dat staat niet gelijk aan 18,7 miljoen extra inkomsten. ‘Want ongeveer 94 procent van de belastingplichtigen die moeten bijbetalen voor de personenbelasting, doet dat binnen het jaar toch’, zegt Luc De Dobbeleer, Administrateur-generaal Inning en Invordering bij de Fod Financiën. ‘Maar we innen het nu sneller en hebben er minder werk aan.’

De fiscus maakt zich sterk door de nieuwe aanpak ook meer achterstallige belastingen te kunnen innen, maar het is te vroeg om dat te kunnen bewijzen. Dat hij door de snellere inning geen nalatigheidsinteresten ontvangt, wordt ruimschoots gecompenseerd door de lagere administratieve kosten.

Nudges

De nieuwe aanpak is opmerkelijk omdat de fiscus niet één, maar negen verschillende brieven verstuurde. Aan de vernieuwde brieven werd een grootschalig wetenschappelijk experiment gekoppeld, onder leiding van de Belgische professoren Jan-Emmanuel De Neve (Universiteit Oxford) en Johannes Spinnewijn (London School of Economics). ‘Dit is een van de grootste experimenten van wat men empirisch onderbouwd beleid noemt’, zegt De Neve. ‘Het mooie is dat we met dit gerandomiseerd onderzoek met controlegroep (zie inzet) in twee stappen werken. Eerst proberen we verschillende aanpakken. Pas daarna wordt wat werkt op grote schaal uitgerold. Dat staat in contrast met het doorsnee beleid, waarbij vooral op buikgevoel beslist wordt.’

De Fod Financiën voegde in samenspraak met de gedragseconomen aan de brieven ‘nudges’ toe, subtiele aansporingen die het gedrag van mensen sturen. Bij een versie werd bijvoorbeeld toegevoegd hoeveel belastingbetalers wél op tijd betalen. Een andere vermeldt wat er met het belastinggeld gefinancierd wordt. En nog een andere onderstreept de gemiddelde deurwaarderskosten voor

Bron: De Standaard, Slimme brief fiscus doet vergeetachtige belastingbetalers snel betalen, 31/10/'16, http://www.standaard.be/cnt/dmf20161031_02548759

Eigen mening:

Naar mijn mening is het een erg slimme zet om de aanmaningsbrieven vriendelijker te maken en er nudges aan toe te voegen. Door vriendelijkere aansprekingen, een directere aanpak en subtiele aansporingen om vergeetachtige belastingbetalers toch op tijd te laten betalen, zorgt men ervoor dat de fiscus meer belastinggeld kon innen en efficiënter kan werken. Deze aanpak werpt duidelijk zijn vruchten af. Ik vind de aanpak persoonlijk erg goed. Vriendelijke brieven waarin je burgers in de juiste richting duwt om op tijd te betalen, werken naar mijn mening beter dan de ene formele aanmaningsbrief na de andere. Met vriendelijke taal en een directe aanspreking kan je erg veel bereiken, vaak zelfs meer dan met continue herinneringen dat er nog achterstallig belastinggeld betaald moet worden. Wel stel ik me de vraag in hoeverre het te bewijzen is dat de nieuwe formulering van de brieven en deze andere aanpak verantwoordelijk is voor de snellere betaling van wanbetalers. Zou deze slimme brief van de fiscus echt zo'n groot effect hebben?