Ook cafébaas beledigt Turkse staat


Het Turkse strafrecht werd een half jaar geleden veranderd om, wat de vrijheid van meningsuiting betreft, beter aan te sluiten bij de Europese Unie. Maar die poging dreigt verkeerd uit te pakken.


De wettenmakers konden het toch niet laten om artikel 301 te schrijven, dat het beledigen en kleineren van de Turkse identiteit, de staat en het leger strafbaar stelt. In korte tijd is dit artikel in een octopus veranderd, die met de dag meer personen dreigt te wurgen. Naast Turkse schrijvers en journalisten zijn nu europarlementariërs en zelfs bareigenaren aan de beurt.

„Dit artikel 301 begint voor het imago van Turkije net zo schadelijk te worden als de film Midnight Express”, aldus Abdullah Gül, minister van buitenlandse zaken. Deze roemruchte film handelt over een Amerikaan die wegens drugssmokkel tot dertig jaar cel wordt veroordeeld en in de Turkse gevangenis folteringen ondergaat. Premier Tayyip Erdogan wil echter nu nog niet ingrijpen. Hij wil eerst de vonnissen van de rechtbanken afwachten. Interpretaties van de rechters die in het voordeel uitpakken van de aangeklaagden kunnen een verandering van het artikel overbodig maken. Maar is het wel verstandig om te wachten?

De extreem-nationalisten, felle tegenstanders van de EU, hebben namelijk dit artikel omarmd. Onder leiding van advocaat Kemal Kerincsiz slepen ze iedereen voor de rechter die kritiek heeft op de ’nationale waarden’, het leger en de staat.

In een paar maanden heeft Kerincsiz een conferentie over de Armeense genocide laten uitstellen (nationalisten ontkennen deze volkerenmoord van begin vorige eeuw) en hij heeft onder anderen de schrijver Orhan Pamuk, de Armeense journalist Hrant Dink en de intellectueel Murat Belge aangeklaagd. En vorige week diende hij een verzoekschrift in bij de openbare aanklager voor een onderzoek tegen europarlementarier Joost Lagendijk van GroenLinks. Die had in een toespraak kritiek geuit op het Turkse leger.

Nedim Aydemir, advocaat en publicist, zegt: „Dit is te gek voor woorden. Ik snap niet waar de regering nog op wacht. De premier ziet helaas niet in dat dat hele artikel 301 niet deugt. Hoe kun je praten over ’het kleineren en beledigen van de Turkse identiteit’? In dit land leven ook Koerden en Armeniërs. Is het dan wel toegestaan op hen te schelden? Deze slechte wet moet aangepast worden.”

Kerincsiz en zijn vrienden hadden tot nu toe 22 mensen aangeklaagd. Gisteren werden ook nog eens negen bareigenaren voor de rechter gesleept wegens ’het beledigen en kleineren van de staatsorganen’. Ze hadden onlangs met spandoeken tegen de politie gedemonstreerd die het uitbaten van bars onmogelijk zou maken. Aangezien de politie ook een belangrijk onderdeel is van de Turkse staat moeten de cafébazen voor de rechter verschijnen.

Aydemir: „Toch is het, denk ik, ook goed dat de extreem-nationalisten zoveel mensen aanklagen. Op deze manier wordt heel snel duidelijk hoe belachelijk dit artikel is. Hopelijk gooit de regering het zo snel mogelijk in de prullenbak.”


Trouw, 31-12-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB