actualiteitsforums - Enkele post bekijken - Mediafront tegen nieuwe spelling

Eenheidsspelling verdient beter

De redactie van De Standaard doet niet mee met een boycot van de nieuwe spelling. De ergernis van Nederlandse kranten tegen de spellingherziening is misschien begrijpelijk, maar ze is ondoordacht.

De spelling van 2005 is zeker niet de best denkbare, maar ze is de beste die we ooit hebben gehad. Het is namelijk de spelling van alle woordenboeken, en de spelling van het onderwijs en de overheid. Zo een eenheidsspelling heeft onze taal nog nooit gekend. Niet na de spellingherziening in 1954 (toen sommigen consequent acteur schreven en anderen, vooral in Vlaanderen, konsekwent akteur) en evenmin na de spellingherziening in 1995 (toen sommigen paardebloem en terzake schreven en anderen paardenbloem en ter zake). De nu bereikte eenheid is het belangrijkste pluspunt van de Spelling 2005. Dat er woorden moesten worden aangepast om tot die eenheid te komen, ligt voor de hand.

De weerstand tegenover sommige ingrepen is te verklaren door een gebrek aan inzicht. Zo is er een logische verklaring voor veel woorden die vandaag circuleren als voorbeelden van spellingwaanzin. Neem het woord ideeëloos. Dat was ideeënloos in het Groene Boekje van 1995, maar het was dan ook de enige uitzondering op de regel die zei dat afleidingen op -loos nooit een tussen-n kregen: besluiteloos, machteloos, smakeloos, zorgeloos enzovoort. De ene uitzondering ideeënloos was een vergissing in dat Boekje. De Taalunie kon bij de herziening 2005 twee dingen doen: de uitzondering bevestigen (en dan moeten leerlingen tot in der eeuwigheid leren dat er op de regel voor -loos één uitzondering bestaat), of de fout rechtzetten en ideeëloos opnemen. Dat laatste is gebeurd.

Ook dat de middeleeuwen hun hoofdletter hebben verloren, kun je niet zomaar afdoen als een pesterij. Volgens het Groene Boekje van 1995 schreven we: de Middeleeuwen, een middeleeuwer, een middeleeuws kasteel, de Renaissance, de renaissancetijd, de barok, de hervorming, de romantiek, de steentijd, het Paleoceen. Is het echt verboden daar enige orde in te brengen en middeleeuwen weer te gaan schrijven zoals het voor 1995 altijd werd geschreven, namelijk zonder hoofdletter?

Inderdaad zijn er beslissingen waar vraagtekens bij te plaatsen zijn. Dat je 1 aprilgrap met een spatie na het cijfer schrijft, of dat de Guldensporenslag wel met hoofdletter is en de slag der gulden sporen niet, gaat in tegen het taalgevoel. Dat je sociaal-cultureel met een streepje schrijft en sociaaldemocratisch niet, is inderdaad moeilijk uit te leggen. En ook de winst van dat soort ingrepen is niet duidelijk. Maar dat is geen reden om het kind met het badwater weg te gooien.

Als de Nederlandse kranten weigeren om de herziene naslagwerken (niet alleen het Groene Boekje, maar bijvoorbeeld ook de nieuwe Dikke Van Dale) te erkennen als het om spelling gaat, dan maken ze de zaken alleen maar moeilijker. Er zullen dan verschillende spellingen door elkaar heen lopen (sommigen willen zelfs terug naar 1954!), en er zijn geen betrouwbare naslagwerken voor. Daarenboven ligt de spelling vast voor de overheid en het onderwijs. Als de kranten daarvan afwijken, creëren ze verwarring.

Blijkbaar slaagt de Nederlandse Taalunie, die uitstekend heeft samengewerkt met de uitgevers, er niet in om de andere belangrijke spelers in het veld aan haar kant te krijgen. Vandaag protesteren redacteuren van kranten. Aan voorlichting in de onderwijswereld moet de Taalunie nog beginnen. En intussen groeit het ongenoegen. Een spijtige zaak, want de Spellingherziening 2005 verdient beter.

De redactie van De Standaard doet daarom niet mee met de boycotactie die in Nederland op gang is gekomen. Wij denken dat onze lezers vragen om spellingrust en we menen dat die het beste gediend wordt als iedereen zich schaart achter het bereikte resultaat, ook al is dat niet perfect. Op welke manier we in de krant de spellingregels zullen toepassen, en of we onszelf enige vrijheid zullen veroorloven, daarover zal de redactie zich binnenkort beraden. Overigens zal de 'overgang' toch al niet spectaculair zijn. Een voorlopige leesproef heeft uitgewezen dat gemiddeld minder dan één woord per tien pagina's wordt 'getroffen' door de nieuwe spelling.

DS, 19-12-2005