Groenlandse ijskap smelt al een eeuw lang

De ijskap van Groenland is behoorlijk wispelturig, blijkt uit bestudering van oude luchtfoto's. De smelt is al zeker honderd jaar aan de gang, maar is sinds een jaar of vijftien abrupt versneld.

De reusachtige ijskap op Groenland verliest al zeker een eeuw lang ijs aan de zee. Dat is een verrassing en onderstreept hoe gevoelig de ijskap is voor zelfs kleine temperatuurveranderingen, stellen wetenschappers uit onder meer Denemarken en Nederland in Nature. Sinds een jaar of vijftien is het massaverlies abrupt versneld.

Groenland scheidde tussen 1900 en 2003 zo'n 75 miljard ton ijs per jaar af, een hoeveelheid waarmee je heel Europa onder een plak ijs van 1 centimeter dik zou kunnen bedekken. "Ik was toch wel verrast", zegt teamlid Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht. "We dachten altijd dat de ijskap van Groenland tot 1990 niet veel bijdroeg aan de zeespiegelstijging." Maar nu blijkt het gebied gedurende de 20ste eeuw zo'n 2,5 centimeter te hebben bijgedragen: 14 tot 21 procent van de 12 tot 18 centimeter waarvan experts uitgaan.

Stijging zeespiegel inschatten

SHARE
De Groenlandse ijskap is zeer gevoelig voor stijgingen in de temperatuur van atmosfeer en zeewater

©kos
De onderzoekers kwamen de smelt op het spoor door te kijken naar duizenden oude luchtfoto's die in de jaren zeventig en tachtig van de Groenlandse gletsjers zijn genomen. Door te zoeken naar verse slijtsporen tegen de rotswanden, bepaalden Kristian Kjeldsen van de Universiteit van Kopenhagen en collega's hoe hoog de gletsjers moeten hebben gestaan - en hoeveel ze dus zijn gekrompen. Algemeen neemt men aan dat de Groenlandse ijskap rond 1900 'op zijn grootst' was: er was toen een einde gekomen aan een langdurige koele periode, de zogeheten Kleine IJstijd.

Uit de nieuwe gegevens doemt een beeld op van een ijskap die behoorlijk wispelturig is. Want de smelt ging ook voor 1990 al sterk op en neer, stelt Van den Broeke. "We zien bijvoorbeeld een duidelijke piek in massaverlies tijdens de warme periode van de jaren dertig. Dat laat zien dat de Groenlandse ijskap zeer gevoelig is voor stijgingen in de temperatuur van atmosfeer en zeewater."

De gegevens vormen een cruciale, nog ontbrekende schakel om de stijging van de zeespiegel beter te kunnen inschatten, zegt Van den Broeke. Voor de komende eeuw wordt een stijging van zo'n 20 tot 50 centimeter verwacht, waarvan ruwweg de helft door uitzetting van het warmere zeewater en de helft door ijssmelt. Sinds ongeveer 2003 is het ijsverlies op Groenland meer dan verdubbeld. Niet alleen smelt er meer ijs, het is er ook minder gaan sneeuwen, zodat er minder massaverlies wordt 'goedgemaakt'. Wetenschappers volgen het wel en wee van de ijskap van Groenland nauwlettend, omdat er op het continent genoeg ijs ligt om de wereldzeeën zo'n 7 meter op te stuwen - iets wat overigens zelfs in het meest extreme geval eeuwen tot duizenden jaren duurt. Toch draagt de Groenlandse ijskap nu al zo'n halve millimeter per jaar bij aan de stijging van de wereldzeeën.

Een belangrijke studie die klimaatwetenschappers een 'fantastische bron' van informatie geeft, schrijft ijskaponderzoekster Beata Csatho van de Universiteit van Buffalo in een commentaar. Csatho hoopt op meer detailstudies: zo zijn er sterke aanwijzingen dat sneeuwval en smelt in elk geval tussen 1960 en 1990 min of meer in evenwicht waren.

Bron: De Morgen

Eigen mening:
De kennis van deze ontdekking kan immense gevolgen hebben. Dit kan gevolgen hebben op het vlak van berekeningen omtrent de stijging van de zeespiegel, maar kan ons ook helpen om dit probleem te proberen voorkomen. Of toch op zijn minst vaart te doen minderen. Deze ijskappen hebben zeer veel invloed op de stijging van de zeespiegel. Dit zou grote gevolgen kunnen hebben voor ons. Misschien niet direct de eerst komende jaren, maar toch in de toekomst. Het is hoog tijd dat we hier iets aan gaan doen. We weten nu al een langere tijd dat onze zeespiegel al het stijgen is. En we moeten hier dringend iets aan doen. We moeten ervoor zorgen dat we de opwarming van de aarde kunnen stoppen of toch voldoende kunnen afremmen. Laat ons hopen dat de doelstellingen die er op de klimaatconferentie in Parijs genomen zijn, voldoende zullen zijn om dit probleem op te lossen of te vertragen. Zodat we ons klimaat terug beter maken en de gezondheid van de aarde er terug op voorruit gaat in plaats van achterruit.