Islamdeskundige: ‘Grote Moskee is symptoom van ruimer probleem’

De Grote Moskee in Brussel speelt, aldus Vlaams Parlementslid Yamila Idrissi (SP.A), een sleutelrol in de radicalisering van moslims. Klopt, vindt ook professor Jo Van Steenbergen (UGent). Maar dat geldt niet enkel voor Saudische moskeeën. En de verantwoordelijkheid voor de radicalisering van (jonge) moslims vandaag moet ook bij de regering gezocht worden.
‘De federale regering moet een einde maken aan de Saudische controle over de Grote Moskee in Brussel, die tot vandaag een broeihaard is van de extremistische islam in Brussel, België en Europa’, zegt Idrissi. Vanuit de moskee wordt sindsdien, aldus de politica, de wahabitische leer verspreid 'in Brussel, België en Europa'.
1. Hoe kwam de erfpacht van de Grote Moskee in Brussel in handen van Saudi-Arabië?
In 1967 werd de Grote Moskee in Brussel door koning Boudewijn als ‘geschenk’ gegeven aan Saudische koning Faisal bin Abdoel Aziz al-Saoed, die net aan de macht gekomen. ‘De wahabitische clerus in Saudi-Arabië had legitimiteit verleend aan diens koningschap’, legt Jo Van Steenbergen, professor Arabische en islamitische studies aan de Universiteit van Gent, uit. In ruil voor de steun die hij voor zijn aanstelling gekregen had, hielp koning Faisal in de (internationale) verspreiding van de wahabitische leer. En zo kwam Saudi-Arabië ook in België terecht. ‘Het gebouw in Brussel stond te verkommeren en dus kreeg het een herbestemming via erfpacht.’
2. Yamila Idrissi noemt het wahabisme een ‘ultraorthodoxe vorm van de islam’. Terecht?
Van Steenbergen: ‘Absoluut. Het wahabisme (een in de achttiende eeuw gestichte stroming binnen de islam, red) schrijft een letterlijke benadering van de islam voor. Ze draait rond de vraag hoe een goede moslim te zijn, met de Koran daarvoor als leidraad. Een vrije interpretatie, een menselijke vertaling van de islam naar het dagelijkse leven is volgens het wahabisme compleet uit den boze. Het onderdrukt de rijkdom van visies die de islam toestaat.’
Dat de stroming een voedingsbodem voor radicalisme is, bevestigt ook Van Steenbergen. ‘Het wahabisme staat op een hellend vlak naar het salafisme. De zeer rigoureuze interpretatie van de islam die het wahabisme is, is een voedingsbodem voor nog radicalere vormen van de islam.’
3. Dus het Saudische erfpacht van de Grote Moskee dient afgeschaft?
Ook daarmee is professor Jo Van Steenbergen het volmondig eens. ‘Dat proces is ook al jaren aan de gang’, klinkt het. ‘De verspreiding van het wahabisme is intussen ook een slinger in het gezicht van Saudi-Arabië zelf geworden.’ Met terreurgroep Islamitische Staat, vijand nummer één van het Saudische koningshuis, als belangrijkste voorbeeld. ‘Het grootste politiek-economische probleem is niet het Saudische koningshuis’, beklemtoont Van Steenbergen. ‘Een khalif is uiteraard ook het laatste wat de Saudische koning wil. Wel de geldstromen vanuit belangrijke en rijke families naar Al-Qaeda of IS zijn het probleem.’
4. Vindt de radicalisering van moslims zijn oorsprong in de Belgische moskeeën?
Het echte probleem in België zit volgens de professor in het aanbod voor Belgische moslims. Het ontbreekt ons land volgens hem aan een plek waar jonge moslims terecht kunnen met vragen over hun geloof en de alternatieve belevingen ervan. ‘Jonge moslims die een vorm van religieus leiderschap willen uitoefenen, vinden in België geen plaats. Er is inmiddels wel een master aan de KU Leuven voor de islamitische godsdienst, maar dat blijft een druppel op een hete plaat.’ De gezagswaarde ligt volgens Van Steenbergen nog altijd in Turkije of Saudi-Arabië. ‘Wie imam wil worden, moet nog altijd daarheen trekken voor een opleiding.’
‘Jongeren zijn niet op zoek naar extreme vormen van de islam, maar wel naar alternatieven. En die vinden ze niet’, aldus Van Steenbergen. ‘Ze zijn gedwongen om naar de Grote Moskee te gaan.’ Maar niet enkel die moskee vormt een probleem, gaat hij verder. ‘De Grote Moskee is een symptoom van een ruimer probleem. In België bestaat een groot netwerk van Turkse moskeeën, aangestuurd door de Diyanet. Dat ontglipt al helemaal aan het toezicht in België en kan buiten enige vorm van Vlaamse realiteit bestaan. Op dat vlak zijn Saudi-Arabië en Turkije aan elkaar gewaagd.’
‘Om het cynisch te stellen: de Vlaamse Overheid dwingt jongeren zich te keren tot radicale visies op hun geloof. Er zijn nog altijd nog maar 28 erkende moskeeën in ons land. We dragen daar nu de gevolgen van.’
Premier Charles Michel stelde vorige week in de Kamer dat niet-erkende moskeeën dienen afgeschaft te worden. Hij haalt het voorbeeld van de Antwerpse imam aan die wellicht naar Syrië vertrokken is. ‘Dat verhaal bewijst dat het systeem niet waterdicht is. Bovendien: het erkennen van moskeeën is een Vlaamse aangelegenheid, de betalingen en het toezicht gebeurt dan weer door de federale regering.’

Bron: DS 27/11/2015
http://www.standaard.be/cnt/dmf20151127_01992563

Eigen mening:
Ik denk dat het hoog tijd is dat er een duidelijke structuur komt rond de Belgische moskeeën. Als men ervoor kan zorgen dat jonge gemotiveerde moslim jongeren die iman willen worden daarvoor niet naar het Midden Oosten of Turkije moeten maar dit gewoon in België kunnen met een gespecialiseerde cursus. De masteropleiding aan de KU Leuven lijkt mij niet bereikbaar genoeg. De drempel voor allochtonen jongeren om naar de universiteit te gaan is denk ik groter dan voor “Vlaamse” jongeren. ik als men in alle moskeeën een meer gematigde leer van de islam zou verkondigen en men hier een rationeel antwoord op geloofsvragen kan krijgen.