Invasie Irak grootste ramp uit Amerikaanse politiek
 

Madeleine Albright, Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken onder Bill Clinton: "De invasie van Irak is misschien wel de grootste ramp uit de Amerikaanse politiek, zegt gewezen minister Albright."


VEEL, antwoordt ze resoluut op de vraag wat er zal veranderen als de volgende president een Democraat zou zijn. Ze is het hoegenaamd niet eens met analisten die beweren dat er na 11 september geen ander buitenlands beleid meer mogelijk is. ,,Ik heb nog geen enkele Democraat een pre-emptive strike (een aanval vlak voor de vijand zal toeslaan) horen verdedigen. En je moet het zeker niet tot doctrine verheffen zoals president George Bush deed, want dat nodigt andere landen uit hetzelfde te doen. En de Democraten zijn zeker geen voorstander van preventive strike (als alleen maar het vermoeden van nakend gevaar bestaat, zoals met Irak)'', zegt ze tijdens een gesprek in Amsterdam, waar ze de Nederlandse vertaling van haar jongste boek kwam voorstellen.


,,De Democraten zullen de VS opnieuw hun gepaste plaats in het internationale systeem geven en samenwerken met de multinationale instellingen. Wij moeten een echte partner zijn. Uiteraard is ook voor de Democraten het veiligheidsbeleid uitermate belangrijk, maar security zal een bredere invulling krijgen. Het zal onder meer milieubescherming, gezondheidszorg en de strijd tegen de armoede bevatten. Ook energy security , een veilige en ononderbroken energievoorziening, zal veel aandacht krijgen. Het beleid van president Bush is bovendien veel te eenzijdig. Hij verwaarloost bijvoorbeeld Azië en Latijns-Amerika.''

En wie zou ze willen dat die volgende Democratische president was? Hillary Clinton, de vrouw van haar oude baas? ,,Ik zou een vrouwelijke president fantastisch vinden. Senator Clinton is heel intelligent, werkt hard en ziet heel scherp welke richting het land uit moet. Ze is fantastisch. I love her .''

Jarenlang had Albright dagelijks contact met de machtigste mensen ter wereld, eerst als ambassadeur bij de Verenigde Naties en later als minister van Buitenlandse Zaken. Heeft zij er een verklaring voor waarom machthebbers vaak zo onwetend lijken? ,,Er is inderdaad veel informatie beschikbaar, maar hoe wordt ze aan de president gepresenteerd? Wordt ze zo aangebracht dat hij ziet dat er verschillende opinies zijn of wordt hij in een bepaalde richting gedreven?''

Is het zo gegaan met president Bush en Irak? ,,Een president interpreteert de informatie natuurlijk ook vanuit zijn eigen overtuiging en persoonlijkheid. Al Gore zou dezelfde gegevens heel anders hebben geïnterpreteerd. Ik leg de schuld zeker niet bij de inlichtingendiensten.''

Is de CIA ten onrechte beschuldigd voor het debacle van Saddam Hoesseins onbestaande massavernietigingswapens? ,,De geheime dienst is zeker deels als zondebok gebruikt. Het grootste probleem was de manier waarop de gegevens werden gelezen door de president. Bush is zo zeker van zijn overtuiging. Hij voelt weinig behoefte om naar andere meningen te luisteren.''

Wat was volgens haar de echte reden van de regering-Bush voor de oorlog tegen Irak? ,,Geen idee.'' Maar wat ze wel weet, is dat Irak ,,wellicht de grootste ramp inzake buitenlands beleid uit de Amerikaanse geschiedenis is''.

Wat beschouwt ze als de grootste fout uit de ambtstermijn van president Clinton (1993-2001)? ,,Rwanda was de meest tragische'', zegt ze zonder zweem van aarzeling. Albright was op dat moment ambassadeur bij de Verenigde Naties. ,,We hebben onze excuses aangeboden omdat we te traag hebben gereageerd op de volkerenmoord. Maar alles ging zo snel - ik noem het een volcanic genocide - we hadden gewoonweg niet genoeg informatie en we waren bezig met Bosnië, Somalië en Haïti.''

Moeten de VS dan nu niet tussenbeide komen om de genocide in Darfour te stoppen? ,,Ik was geschokt over het gebrek aan actie van de internationale gemeenschap, te meer omdat zich in Darfour, in tegenstelling tot in Rwanda, een rolling (trage) genocide volkerenmoord voltrekt. We moeten de Afrikaanse vredestroepen met veel geld en logistiek steunen. Toch ben ik er niet zeker van dat we Amerikaanse troepen moeten sturen. Evenmin lijkt het me gepast Europese Navo-troepen te sturen. Die zijn blank en gewezen koloniale heersers.''

De kritiek van sommigen dat Clinton te weinig aandacht had voor het opkomende terrorisme, wuift ze resoluut weg en ze somt een resem maatregelen op. ,,De zwartste dag uit mijn carrière was 7 augustus 1998, toen bomaanslagen werden gepleegd tegen onze ambassades in Kenia en Tanzania. Als vergelding bombardeerden wij een farmaceutische fabriek in Sudan en een kamp van Al-Qaeda in Afghanistan. Daarom werden we van overreactie beschuldigd. Zo zie je maar hoe verschillend wordt gereageerd voor en na 9/11.''

Over Iran wil ze niet veel kwijt, behalve dat ze blij is dat president Bush nu een opening maakt voor rechtstreekse gesprekken met Teheran. Maar moet Iran eerst zijn atoomprogramma stopzetten, zoals Bush eist? ,,No comment. Het essentiële is dat we de waardigheid van Iran respecteren.''

In haar boek raakt Albright de moeilijke relatie tussen ethiek en buitenlands beleid aan. Is het niet wat hypocriet om over morele principes in het buitenlands beleid te spreken als het eigenlijk allemaal om rauwe macht draait? ,,De VS zijn een uniek land. Wij hebben een mengsel van realisme en idealisme nodig. Zonder morele principes weet je niet waar je heen gaat en zonder realisme kan je er niet geraken.''


DS, 20-06-2006 (Evita Neefs)