Uitzendinggemist... en wat met de kijkcijfers?
 

Uitkijken naar de herhaling


De opmars van uitzendinggemist.nl lijkt onomkeerbaar: de moderne tv-kijker bepaalt graag zelf wanneer de tv aangaat. Wat gebeurt er met de kijkcijfers als iedereen liever wacht op de herhaling?


HDTV, video op je mobiel, chatten via je tv: nieuwe technieken zijn lang niet altijd interessant voor een gemiddelde kijker. Maar een online videorecorder die herhalingen van de publieke omroepen via internet aanbiedt, lijkt een schot in de roos. Geen gepriegel met de eigen videorecorder, nooit meer balen als de laatste vijf minuten van een opgenomen programma ontbreken. De luxe om het Achtuurjournaal om half tien te bekijken, als het op het werk wat later werd.

Voor de programma’s van de publieke omroep (Nederland 1, 2 en 3) kan het al via de website Uitzendinggemist.nl. Maar ook digitale televisie komt eraan: in de loop van 2006 verwachten alle kabelaars een digitaal tv-pakket met online herhalingen aan te kunnen bieden. KPN had deze maand de primeur: met de afstandsbediening zijn uitgestelde programma’s simpel op het scherm te roepen. Uitzending Gemist via de televisie biedt de beelden aan in een betere kwaliteit dan via een gewone internetverbinding mogelijk is.

Het internetpubliek weet de videostreams goed te vinden, vertelt Michel Mol, internetcoördinator van de Publieke Omroep. In maart werden 3,5 miljoen programma’s via Uitzendinggemist.nl opgevraagd. Afgelopen jaar was het NOS Journaal het meest populair met 3,7 miljoen kijkers. Op maandag 15 mei 2006 keek een recordaantal van 4.000 mensen tegelijk naar videostreams, dankzij de Zembla-uitzending over Hirsi Ali en kijkcijferhit Boer zoekt vrouw.

De bezoekersaantallen van Uitzendinggemist zijn voor internet weliswaar aardig, maar ze vallen nog in het niet bij de kijkcijfers die een gewone tv-uitzending genereert. Dat gaat veranderen als Uitzending Gemist op grote schaal via de afstandbediening is te raadplegen, denkt Michel Mol. „Ons potentieel bereik is veel groter dan de 60 procent van de Nederlandse huishoudens die breedband internet heeft. Als Uitzending Gemist op de afstandsbediening zit, zullen de kijkcijfers van de herhalingen vertienvoudigen of zelfs verhonderdvoudigen.”

De publieke omroep is niet de enige die brood ziet in herhalingen. Van de commerciële aanbieders is Talpa het verst gevorderd met een herhaalservice: de site Talpa.tv toont, soms tegen betaling, nu al herhalingen via de website. De site heeft 170.000 geregistreerden. Vanaf volgende week levert Talpa ook videostreams via de MSN Messenger. De zender is bovendien „in gesprek” om herhalingen via tv-pakketten van kabelaars en telecombedrijven aan te bieden, laat Talpa weten.

De eerste effecten van Uitzendinggemist.nl op de kijkcijfers zijn al merkbaar, zegt Michel Mol. Nicheprogramma’s die door de netcoördinatoren naar de stille uurtjes verdrongen worden, zijn via Uitzendinggemist.nl beter terug te vinden en weten op internet toch nog een aardig publiek aan zich te binden. Mol: „Sommige uitzendingen trekken via herhalingen twintig procent extra kijkers bovenop de oorspronkelijke uitzending.” Een voorbeeld zijn de Telefilms – speciaal voor televisie gemaakte films van Nederlandse regisseurs – die ’s avonds laat op Nederland 3 zijn uitgezonden. „Online herhalen is een effectieve manier om je publiek te vergroten”, zegt Mol. Dat effect wordt veel sterker zodra Uitzending Gemist niet alleen via internet maar ook vanuit de luie stoel te bedienen is, vermoedt Mol.

De verschuiving van live-tv naar uitgesteld kijken heeft gevolgen voor de manier waarop tv wordt ‘afgerekend’. Hilversum wordt nu geregeerd door kijkcijfers: adverteerders betalen per bereikte kijker. Hoe hoger de kijkdichtheid, hoe groter de opbrengst van de omringende reclame. De kijkcijfers bepalen daarom voor een groot gedeelte de volgorde van tv-programma’s: de omroepen bouwen hun avond rondom goed bekeken programma’s, met de lucratieve reclameblokken als cement.

De Stichting Kijkonderzoek (SKO), waar behalve publieke en commerciële omroepen ook adverteerders zitting in hebben, buigt zich de komende maand over de vraag hoe de nieuwe tv-technieken in de officiële kijkcijfers moeten worden opgenomen. SKO-directeur Nelly Kalfs: „De harddiskrecorder en Uitzending Gemist tellen we nu nog niet mee in de officiële meting. De dvd-recorder wordt nu nog beschouwd als een aparte zender.”

Kalfs verwijst naar de Britse kijkcijfers: in Groot-Brittannië worden er sinds maart aparte cijfers gepubliceerd voor timeshifted viewing. Van de mensen met een harddiskrecorder kijkt 13,8 procent met vertraging naar een programma. Ook de KLO, de kijk- en luisterdienst van de publieke omroep, publiceert vanaf volgende maand online kijkcijfers. „Als aanvulling op de gewone kijkcijfers van het SKO”, zegt Michel Mol.

Volgens SKO-directeur Nelly Kalfs zullen kijkcijfers niet hun waarde verliezen, ook al kan iedereen zelf kan bepalen welk tv-menu voorgeschoteld wordt. Die mening wordt gedeeld door veel van haar branchegenoten: het gewone (lineaire) tv-kijken verdwijnt voorlopig niet omdat de meeste kijkers, zo luidt de theorie, liever op de bank hangen en iets voorgeschoteld krijgen.

Maar wie de vernieuwde website Uitzendinggemist.nl bekijkt, ziet ook een ander soort kijkcijfers ontstaan. Bij elk programma is te zien hoe vaak het bekeken is en kan elke bezoeker zijn persoonlijke waardering geven, tot maximaal vijf sterren . Over enkele weken krijgen bezoekers ook nog een eigen profiel, waarbij ‘bestelde’ herhalingen keurig achter elkaar geserveerd worden. Zo stel je een complete persoonlijke tv-avond samen, om daarna alsnog lui op de bank te gaan hangen. En daar komt geen netcoördinator of mediaplanner meer aan te pas.


NRC, 27-05-2006