Palestijnse president weet dat de tijd dringt
 

Palestijnse president weet dat de tijd dringt


President Abbas heeft Hamas voor de keus gesteld: accepteer een staat in bezet gebied of ik organiseer een referendum. Anders beslist Israël over de Palestijnse toekomst.


RAMALLAH, 26 MEI. De Palestijnse president Abbas weet dat de tijd is aangebroken om de moslimfundamentalistische organisatie Hamas, onder druk te zetten. Als de verdeelde, vechtende Palestijnse groepen niet tot overeenstemming komen over Israël, beslissen de Israëliërs met steun van de Verenigde Staten en de Europese Unie over hun toekomst.

Het kan geen Palestijn ontgaan zijn hoe hartelijk de nieuwe premier Olmert in Washington is verwelkomd en veelvuldig luid werd toegejuicht in het Congres. Olmert doet nog één poging om met de volgens hem zwakke Abbas tijdens onderhandelingen tot een vergelijk te komen. Levert de mogelijke hervatting van het in 2001 gestaakte vredesoverleg niets op dan trekt Israël met actieve steun van de VS en minder openlijke instemming van de Europese Unie de grenzen van de joodse meerderheidsstaat. Voor de Palestijnen blijven dan naast anarchistisch Gaza enkele afgebakende, omsingelde enclaves op de Westelijke Jordaanoever over. Dat is het einde van de twee-statenoplossing.

Ook de invloedrijke Palestijnen in de Israëlische Hadarim-gevangenis bij Petah Tikva, een voorstad van Tel Aviv, beseffen dat. Enkele weken geleden leverde topberaad in de gevangenis tussen Marwan Barghouti van Fatah – tot vijfmaal levenslang veroordeeld wegens het organiseren van aanslagen – en sjeik Abdel Haleq al-Natsche van Hamas het ‘Nationaal Verzoeningsdocument’ op.

Samengevat komt het 18 punten tellende programma erop neer dat alle Palestijnse groepen zich verenigen achter de stichting van een Palestijnse staat in de gebieden die door het Israëlische leger tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 werden bezet met Oost-Jeruzalem als hoofdstad. Alle groepen, met name Hamas, moeten de PLO erkennen, bereid zijn de eerder gemaakte akkoorden met Israël te aanvaarden en moeten „de militaire activiteiten” in Israël zelf staken. Er wordt ook lippendienst bewezen aan het recht van vluchtelingen om terug te keren.

De omarming van dit document door president Abbas en het bijbehorende, onverwachte ultimatum dat hij een referendum uitschrijft als Hamas niet meedoet, is ingegeven door de wetenschap dat hij in komende onderhandelingen geen schijn van kans maakt als Hamas zich blijft verzetten tegen een twee-statenoplossing. Het terroristische Hamas in de Palestijnse Autoriteit is dan het argument én het alibi voor Israël (en de VS) om „verdedigbare grenzen” rondom geannexeerde gebieden vast te stellen.

President Abbas denkt dat Hamas zijn ulitimatum zal accepteren, want anders had de altijd voorzichtige leider deze gok niet genomen. Hij weet dat Hamasleiders op de Westelijke Jordaanoever daartoe bereid zijn. Ook premier Haniyeh in Gaza heeft geen overkomelijke bezwaren, maar minister van Buitenlandse Zaken, Al-Zahar, een havik, heeft zich nog niet duidelijk uitgesproken. De overkoepelende leiding van Hamas in Damascus is hoogstwaarschijnlijk tegen, maar kan genegeerd worden.

Aanvaarding van het document van de gevangenen, levert voor Hamas ook de mogelijkheid op om via toetreding tot de PLO tot aanvaarding van Israël te komen. Voor openlijke erkenning van de joodse staat is het nog te vroeg, maar door in te stemmen met een staat binnen de grenzen van 1967 en toetreding tot de PLO kan Hamas een grote stap zetten in de richting van diplomatieke en ideologische flexibiliteit. Ook om een draai in de ogen van de bevolking mogelijk te maken. Een meerderheid van de Palestijnen is (net als de Israëliërs) voor een twee-statenoplossing.

Abbas weet ook dat voor Israël (en de VS) dit alles lang niet voldoende is om tot een verdrag te komen. Maar het alternatief is verheviging van de strijd tussen Fatah en Hamas in de Gazastrook, verdere internationale isolering van de Palestijnen en het einde van de Palestijnse nationale zaak.


NRC, 26-05-2006