Ethische globalisering
 

Ethische globalisering


Fair Trade is 'hot', maar is het een efficiënte hefboom om de globalisering ook een ethische dimensie te geven?


Miko, de Turnhoutse koffiebrander, beleefde vorige week een hoogdag. In het Paterspand werd het nieuwe fairtrade-gamma Puro aan de wereld voorgesteld. In een spetterende en vaak hilarische show werd de nieuwe filosofie van duurzaam ondernemen uit de doeken gedaan. 'Miko legt niet langer alleen de nadruk op de 'p' van profit, maar ook op de p's van people en planet', zei voorzitter Frans Michielsen. De Britse topkok Jamie Oliver sloot alvast een exclusiviteitscontract, wat gedelegeerd bestuurder Frans Van Tilborg deed besluiten dat Miko ook de 'p' van 'premium quality' niet uit het oog verloren heeft.

Miko is niet de eerste traditionele koffiebrander die op de fairtradekar springt. Eerder deden bijvoorbeeld ook Douwe Egberts, Colruyt en Nestlé dat al. Daar ging het echter meer om een marketingstunt. Zo krijgen de boeren van wie deze grote koffiebranders hun koffie kopen, geen gegarandeerde minimumprijs.

Miko werkt voor het Puro-gamma samen met Max Havelaar, net zoals Oxfam. De boer in het Zuiden krijgt een gegarandeerde minimumprijs. Maar Miko gaat nog verder: een deel van de winst wordt geïnvesteerd in het Corporate Funding Programma van Fons Verplaetse. Dat laat bedrijven en ngo's samenwerken op het vlak van ontwikkelingssamenwerking. En als klap op de vuurpijl wordt twee procent geschonken aan het Britse World Land Trust van David Attenborough. Die vereniging plant tropisch regenwoud aan. Voor de échte diehards is er zelfs een biolijn van Puro.

Duurzaam ondernemen lijkt stilaan meer dan een modewoord te worden. Zelfs internationale organisaties zoals de Wereldbank leggen voortaan (zij het minimale) normen op inzake democratisering alvorens ze kredieten verschaffen aan derdewereldlanden. Karel Van Miert sprak woensdag tijdens een debat in Turnhout de hoop uit dat er naast een economische eindelijk ook een ethische globalisering zou komen.

Toch is er reden tot argwaan. Bedrijven die naast hun reguliere productie ook een fairtradegamma aanbieden, willen eigenlijk van twee walletjes eten. Enerzijds spotgoedkope koffie aanbieden die dient als 'benzine voor de workaholic' en anderzijds chique, exotische én 'ethisch verantwoorde' koffie voor de kapitaalkrachtige 'meerwaardezoeker'. Welke garantie geeft Miko ons dat de koffie die gebruikt wordt in het reguliere gamma niet wordt geplukt door slaven op plantages in Ivoorkust? Zolang fair trade enkel dient om het geweten te sussen van 'bewuste' consumenten, blijft het veeleer een symbolisch drukmiddel dan een efficiënte hefboom om de 'ethische globalisering' gestalte te geven. Jean-Marie Dedecker kwam in Turnhout vloeken in de kerk. Hij wees erop dat de Europese landen de rest van de wereld de les lezen inzake democratie en mensenrechten, maar anderzijds met exorbitante landbouwsubsidies de arme boeren in het Zuiden genadeloos doodconcurreren. De wereld(handel) zou heel wat eerlijker zijn indien Europa zijn tolmuren zou slopen. Voor een keertje had hij een punt.


Knack, 24-05-2006 (Karl Van Den Broeck)

Oxfam haalt uit naar fabrikanten van sportkledij


Zinedine Zidane maakt reclame voor Adidas.De fabrikanten van sportkledij slagen er niet om de arbeidsvoorwaarden voor hun personeel in ontwikkelingslanden te verbeteren. Dat blijkt uit een rapport van Oxfam International. Volgens het rapport worden arbeiders in Azië geïntimideerd of met ontslag bedreigd wanneer ze zich willen verenigen om hun rechten te laten gelden.


Onderdrukking

Het rapport, dat woensdag werd voorgesteld in de Indonesische hoofdstad Jakarta, belicht de manier waarop vakbonden, die ijveren voor betere lonen en arbeidsomstandigheden, worden onderdrukt door ontslagen, fabriekssluitingen, (seksuele) intimidatie en geweld.

Oxfam wijst naar Fila als de grootste overtreder "omdat zij het minst actie hebben ondernomen om de rechten van de vakbonden in de Aziatische fabrieken te respecteren." Reebok krijgt de beste punten in het rapport. Andere fabrikanten zoals Nike, Adidas, Puma en Asics hebben volgens het rapport "enige vooruitgang" geboekt.

Mensenrechtenorganisaties zijn enkel in staat om een klein percentage van de duizenden fabrieken te bezoeken, maar telkens stuiten ze op ernstige misbruiken van het personeel, stelt het rapport.


Sportlui

De auteur van het rapport erkent dat fabrikanten van sportkledij niet de enige zijn die zich in ontwikkelingslanden schuldig maken aan dergelijke misbruiken, "maar miljoenen mensen kennen de merken en hun misbruiken stoten echt wel tegen de borst als je bedenkt hoeveel de atleten betaald krijgen om hun kledij te dragen", aldus auteur Kelly Dent. Nike betaalt de Braziliaanse nationale voetbalploeg 16 miljoen dollar (12,45 miljoen euro) per jaar.

Adidas stort jaarlijks 1,8 miljoen dollar (1,4 miljoen euro) op de rekening van de Franse voetballer Zinedine Zidane. De Aziatische arbeiders die de schoenen en de kledij van de sterren maken, verdienen minder dan 5 dollar (3,89 euro) per uur en moeten soms zelfs 16 uur per dag werken, aldus het rapport.

Wanneer de arbeiders zich verzetten en zich proberen te verenigen, worden ze ontslagen, getuigt het voorbeeld van Muhammed Ali, een voormalige arbeider van Adidas. Ali, die 6 jaar bij Adidas werkte, werd vorig jaar samen met 30 vakbondsleiders ontslagen nadat hij in oktober 2005 een staking van één dag had georganiseerd.


Weblog HLN, 24/05/06 21u01