Scholieren vinden de lessen op school steeds saaier
 

Scholieren vinden de lessen op school steeds saaier


Scholieren vinden hun lessen steeds minder interessant. Ook voelen ze zich vaak niet voldoende uitgedaagd.


De interesse van scholieren in hun vakken is de afgelopen acht jaar afgenomen, blijkt uit onderzoek van Qompas, een platform voor studie- en carrièrekeuze. Op een schaal van 0 tot 100 procent, waarbij 100 staat voor ‘heel interessant’ en 0 voor ‘neutraal’, is er sprake van een daling van 12 naar 9,5 procent. Een zorgwekkende ontwikkeling, vindt directeur en onderzoeker Boris Eustatia.

Qompas vroeg 170.000 havisten en vwo’ers hoe interessant ze hun schoolvakken vinden. Engels en gym zijn al jaren favoriet, zo blijkt, terwijl levensbeschouwing helemaal onderaan de lijst staat. Ook de talen zijn, Engels uitgezonderd, opvallend impopulair. Jongens zijn ronduit negatief over talen, maar ook bij meisjes daalt de interesse. Duits scoort het laagst, en van alle talen krijgt Nederlands al jaren het minst vaak de score ‘heel interessant’.

Dat beeld lijkt overeen te komen met de afnemende interesse voor de studie Nederlands, schrijft Qompas. De VU in Amsterdam besloot de studie eerder dit jaar zelfs op te doeken vanwege een gebrek aan belangstelling.
Geen trend om vrolijk van te worden

Ook de gemiddelde cijfers van scholieren zijn iets gedaald, van een 6,9 naar een 6,8. “Als deze trends doorzetten, word je daar niet vrolijk van”, zegt Eustatia. “Vooral bij de talen is de populariteit schrikbarend laag. Ik zou graag de dieperliggende oorzaken willen onderzoeken.”


Zowel positief als negatief

Een score van 100 procent zou betekenen dat alle scholieren een vak als ‘heel interessant’ waarderen. Een score van 50 procent betekent een gemiddelde waardering met ‘interessant’. Alle *scores in het onderzoek zitten tussen de 5 en 20 procent, wat neerkomt op ergens tussen ‘matig interessant’ en ‘neutraal’. Volgens Qompas schetst het onderzoek een trend richting neutraal, wat wil zeggen dat er net zoveel scholieren een vak positief als negatief waarderen.

De resultaten bevestigen het zorgelijke beeld dat al langer uit onderzoeken van de onderwijsinspectie en de Oeso, het sociaal-economische *samenwerkingsverband van 35 rijke landen, naar voren komt.

In vergelijking met andere landen ligt de motivatie van Nederlandse leerlingen in het voortgezet onderwijs aanmerkelijk lager. Ze beginnen gemotiveerd aan de eerste klas van de middelbare school, maar de motivatie daalt in de jaren daarna.

Leerlingen worden vooral gedreven door het diploma dat ze kunnen halen en voelen zich vaak niet uitgedaagd. Ook ervaren ze weinig autonomie.

Factoren die bijdragen aan de motivatie zijn volgens de onderwijsinspectie onder meer veiligheid, uitdagend onderwijs en hoge verwachtingen. Veel scholen bieden die uitdaging wel in extra programma’s, maar niet in de gewone lessen. In een klein deel van de bezochte lessen stelden leraren hoge eisen aan leerlingen en deden ze een beroep op ‘hogere denkvaardigheden’, constateerde de inspectie eerder dit jaar. Vaak is er sprake van ‘cijferverslaving’: aan het begin van de les kondigt de leraar aan dat leerlingen goed moeten opletten omdat er een toets op komst is. Als dat niet gebeurt, vragen de leerlingen of ze er een cijfer voor krijgen.


Ingewikkeld vraagstuk

Hoe is dit te doorbreken? De matige interesse van Nederlandse scholieren is een ‘heel ingewikkeld vraag*stuk’, zegt Eustatia. Een deel van de oorzaak ligt volgens hem in de snel veranderende technologie en het feit dat scholieren tegenwoordig voortdurend zijn afgeleid door hun smartphones.

“Ik kan me voorstellen dat ze YouTube en Netflix interessanter vinden dan wat er op school gebeurt”, zegt hij. “De wereld verandert heel snel, en de schoolvakken veranderen daarmee vergeleken veel minder. Het is nog steeds vrij traditioneel allemaal. Dan is het ook weer niet zo raar dat scholieren zeggen: dat vinden we saai.”


Trouw, 02-12-2019 (Amber Dujardin)