actualiteitsforums

Maart '06

SOMS bereiken mij brieven van medemensen die, vaak in een ongemeen fraai handschrift, hun boosheid uiten over dingen die ik nooit had mogen schrijven, maar toch geschreven heb. Dat zijn er heel erg veel, ik weet het, maar berouw komt na de zonde.

Zo toon ik te weinig liefde als ik het over de kerk heb. ,,En dat voor een priester die door haar wordt betaald'', lees ik, terwijl gramschap tussen de letters danst. Helaas, ik ben geen priester. Ik word niet door de kerk betaald. Maar neem nu even dat het wel zo was, wat dan? Is een priester iemand die de kerk zodanig veracht dat hij haar zijn kritiek misgunt? En is het geld de oorsprong van de gedachte? Ik mag hopen van niet. Trouw kan nooit kritiekloos zijn. Afwezigheid van kritiek is ontrouw. Erger nog, ze is een vorm van verwaarlozing. Ze benadert de tragiek van een mooie vrouw die haar eigen lichaam misprijst, het niet geeft wat het toekomt.

Er is nog een tweede aansporing die slag om slinger opduikt: ,,Ontwaak! Mei 68 is voorbij.'' Onlangs werd mij dit verrassende nieuws onder de aandacht gebracht door een jongeling die beweerde geboren te zijn in 1973, het jaar waarin Felice Gimondi na een adembenemende eindspurt wereldkampioen wielrennen werd. Dat was duidelijk na 1968, ik herinner mij dat glorierijke sportmoment zeer wel. De stelling van mijn correspondent sluit dus als een bus: mei '68 is voorbij. Meer zelfs, op dit ogenblik bevinden wij ons, precies uitgedrukt, in maart '06.

Maar daar was het de briefschrijver natuurlijk niet om te doen. Want wat is er leuk aan de gedachte dat de tijd niemand spaart, dat de ouderen van mei '68 dood zijn gegaan, en de jongeren oud zijn geworden? ,,Mei '68 is voorbij'' is voor sommigen geen vaststelling, maar een vreugdekreet.

Laten we eerlijk zijn. Er werd ontzaglijk veel onzin uitgekraamd in die dagen. Generaal Charles de Gaulle begreep zijn volk niet langer. Maar er was ook emancipatie, er was bevrijding. De laatste jaren verzeilde dat alles op de achtergrond. Mei '68 is stilaan een symbool geworden voor alles wat zoal mis kan lopen. Dromen die bedrog zijn. Vrijheid die te zwaar om dragen is. Idealen die ten prooi vallen aan verraad. Een spannende lentemaand wordt gereduceerd tot het trieste lot dat de idealisten van toen te beurt is gevallen. Want vaak liep het slecht met hen af. Zij verloochenden het trotskisme en werden communicatiedeskundige. Zij ontwikkelden een dure smaak die zij vervolgens deelden met een ietwat langoureuze vrouw, vaag weemoedig wegkijkend, over the top . Helden van mei '68 zien er vaak vreselijk uit, op de rand van gespeelde nonchalance en nauwelijks verholen hebzucht. Geen fraaie aanblik. Dat heb je met grote idealen. Ze bieden nauwelijks ruimte voor nazorg en voor slachtofferhulp. Zij weigeren te geloven in de ontnuchtering.

Wie vandaag doet alsof hij mei '68 veracht, slaakt eigenlijk een zucht van verlichting. Oef, zegt de burgerman die altijd de vrijheid al vreesde, wij zijn ontslagen van de plicht om vrij te zijn. Onder de straatstenen schuilt niet langer het strand. Er is weer volop ruimte voor ernst en volgzaamheid. Geef ons maar maart '06, het door God beloofde hiernumaals: een eerlijke, regenachtige maand, die ons de gelegenheid biedt te herstellen van de zucht naar vrijheid. Hier en nu voelen wij ons thuis. Wij: een vergrijzende generatie die na haar pensioen eindelijk leuke dingen wil doen, die angst heeft voor China en die Mohammed vreest. Een generatie die bang is voor de gruwelen van de lente, want die brengt ons stervende zwanen. Dit is de tijd van de schutskring rond de grieperige vogel en het cordon sanitaire rond de keffende gedachte.

Dat mei '68 voorbij is, lucht op. Maar er is meer. Er schuilt een paradox achter de schijnbaar hippe stelling dat wie met zijn tijd mee wil zijn mei '68 achter zich moet laten. Eigenlijk betekent die gedachte: wie de mode volgt, gelooft vandaag in normen en waarden. Terwijl die normen en waarden er juist zouden moeten zijn om de waan van de dag te ontmaskeren. Maar dat is het precies: als ze dat nu eens niet deden? Zou het kunnen dat heel veel zogenaamde ,,normen en waarden'' niet meer zijn dan een modegril, vluchtige design, intrinsiek niet waardevoller en net zo tijdsgebonden als het brilmontuur van Balkenende?

Maart '06: hoe zal onze tijd worden herinnerd? Het gaat niet slecht. Onze landgenoten zien er keurig uit, en kiezen er bewust voor een beetje minder vrij te zijn. De mensen die ons leiden, bieden een geruststellende aanblik. Wij hebben een ernstige minister van Media en een zeer geleerde paus. Toch mis ik iets. 2006 is als jaartal best in orde. Maar maart is koud en nat. De wereld is te klein zolang het geen lente wordt, wij blijven binnen. Misschien komt er weldra beterschap. In mei bijvoorbeeld. Mei is een prachtige maand. Niet voor niets is ze de Mariamaand.

DS, 09-03-2006 (Rik Torfs)