Is dit land dan toch corrupt?
 

Is dit land dan toch corrupt?


Is dit land corrupt? Is het dan toch terecht dat men ons in sommige internationale rangschikkingen voor corruptie erg slechte cijfers geeft?


Er is niet alleen de voetbalaffaire die almaar verder uitdijt. Onlangs kwamen misbruiken aan het licht in de federale Regie der Gebouwen. En gisteren nam het gerecht de West-Vlaamse diensten voor ruimtelijke ordening en milieuvergunningen onder vuur.

Er is nog niet veel bewezen in die dossiers, zeker niet in het laatste. Tot zolang zijn er geen schuldigen. Maar die dossiers leren wel dat we kwetsbaar zijn voor corruptie en dat haast niemand daar aandacht voor had.

Dat geldt zeker voor het voetbal, waar al jaren een stel clubs het hoofd nauwelijks boven water kunnen houden; geregeld zijn er die de lonen van hun spelers niet kunnen betalen. Dat is vragen om corruptie.

Maar ook onze overheidsdiensten zijn kwetsbaar. Heel veel diensten zijn onderbemand en slecht georganiseerd zodat er nauwelijks tijd is voor controles. Veel federale diensten hebben nog nauwelijks enige modernisering gezien, en worden al jaren verwaarloosd door de politiek verantwoordelijken. Die malen er niet om of ze goed werken of niet. Ook dat is vragen om problemen.

In de Vlaamse diensten heeft de modernisering wel plaats gehad. Daar heeft ook een culturele revolutie plaatsgehad. Het politieke dienstbetoon is min of meer afgeschaft. De lijn tussen politiek en administratie is getrokken. Maar de ons-kent-onssfeer is niet dood. En de aandacht voor ,,zuiverheid'' - ,,de nieuwe politieke cultuur'' - is weggevallen. En de moderniseringen zijn op veel plaatsen stilgevallen en niet voltooid geraakt. Twee essentiële moderniseringen zijn daardoor nauwelijks doorgedrongen: de interne audits en het integriteitsbeleid.

Een moderne openbare dienst is niet tevreden met de klassieke bureaucratische controleprocedures maar heeft een heuse interne auditdienst. Dat is nog maar pas doorgedrongen in Vlaanderen.

Een moderne openbare dienst heeft ook een integriteitsbeleid, dat wil zeggen dat hij systematisch werkt aan de deontologische alertheid van zijn personeel. Dat is overal nodig maar zeker in ,,delicate'' diensten zoals degene die bouw- en andere vergunningen afleveren. Niet alleen om corruptie te voorkomen, maar ook om onnodig geroddel te vermijden. Zo'n beleid was er niet. Die diensten krijgen al jaren verwijten zonder dat er iets gebeurde. Soms kregen ze het verwijt dat het onbuigzame bureaucratische muggenzifters waren. Dan weer luidde het dat je ,,vanalles'' kon regelen als je er eens mee ging eten.

Of het feiten of roddels waren, wist men niet, maar men deed er weinig aan. Dat wijst op een gebrek aan alertheid bij de ambtelijke en politieke leiders. De gevolgen daarvan komen nu naar boven.


DS, 09-03-2006 (Guy Tegenbos)