Waarom staatsburgerschap verlenen aan een robot die niets kan, toch nuttig kan zijn
 

Tokio heeft een slimme chatbot erkend als inwoner. Saudi-Arabië verschafte de pop Sophia staatsburgerschap. Twee pr-berichten die online lekker klikken. Kunnen dit soort stunts ook hun nut hebben?

Toeval of niet. Het is minstens opvallend. Een week nadat oliestaat Saudi-Arabië op een internationale technologieconferentie bekendmaakte dat het de robot Sophia erkende als staatsburger, kwam ook uit Tokio nieuws dat de slimme chatbot Mirai een erkenning kreeg als officiële inwoner van de hippe wijk Shibuya.

Beide 'bots' verschillen van elkaar. Sophia is wat experts een 'puppet' noemen. Ze ziet eruit als een mens – ook al heeft ze geen benen – en probeert ook in haar handelingen zo menselijk mogelijk over te komen.

Hoewel de makers van Sophia, het bedrijf Hanson uit Hongkong, claimen dat Sophia 'basically alive' is, zijn experts daar veel minder van overtuigd. "Virtuele assistenten die we kennen – zoals Siri van Apple of Alexa van Amazon – staan al een stuk verder in reageren op menselijke vragen", zegt Randall Van Poelvoorde, medeoprichter van robots.nu. "Je kunt er eenvoudige vragen aan stellen, maar je kunt er geen gesprek mee voeren. Dat kan zeker niet met Sophia."

Zevenjarige chatbot
Dat bleek deze zomer nog toen Sophia op bezoek was in het Britse tv-programma Good Morning Britain. Gastheer Piers Morgan wees er toen op dat alle antwoorden in het interview geprogrammeerd werden.

De kleine Mirai zal je dan weer niet fysiek in tv-shows zien opduiken. De eerste artificieel intelligente inwoner van Tokio bestaat enkel in de in Japan populaire berichtenapp LINE. De bot kreeg wel een duidelijke identiteit: een zevenjarig jongetje dat de wijk Shibuya meer bekendheid moet geven.

Daarnaast kunnen inwoners via Mirai communiceren met de lokale overheden. Wie houdt nu nog een kalender om vuilnis buiten te zetten bij als je het aan een zevenjarige chatbot kunt vragen?

Iets wat we in België ook al kennen. Denk aan de chatbot 'Kat en Gorik' van de MIVB. De twee antwoorden 24/24 en 7/7 via de applicatie Facebook Messenger op vragen van reizigers over 'hun' wijk in Brussel: de wijk rond het Sint-Katelijneplein en de Sint-Gorikshallen.

Maar of die sympathieke robotlach of hulpvaardigheid nu een Saudische, Japanse of Belgische identiteit moet opleveren, is maar de vraag. "Dit is natuurlijk een pure pr-stunt", zegt robotica-expert Bram Vanderborght. "We zouden ons beter buigen over de plichten van slimme systemen. Denk bijvoorbeeld aan de data die ze opslaan om slimmer te worden en de impact ervan op onze privacy." Eens we die Rubiks kubus hebben opgelost, kunnen we misschien aan staatsburgerschap en bijbehorende rechten beginnen te denken.

Speelmaatje
Al ziet Matthias Dobbelaere-Welvaert van het juridische kantoor deJuristen een opportuniteit in de pr-stunts. "We moeten niet bang zijn dat robots ons zullen opeten, we moeten ons wel stilaan zorgen maken over de aansprakelijkheid van slimme computers." Welvaert-Dobbelaere pleit voor een debat over rechtspersoonlijkheid van robots. "Een naamloze vennootschap bestaat ook niet 'echt', maar het zorgt wel voor meer rechtszekerheid."

Vanderborght beaamt de oproep van de jurist. Hij geeft een nog fictief voorbeeld. "Het is niet ondenkbaar dat je binnen vijf jaar een zelfstandige stofzuiger kunt updaten met nieuwe apps. Zo zou hij misschien een speelmaatje kunnen worden van kinderen, of kunnen dienen als alarmsysteem."

Het is maar de vraag wie aansprakelijk is wanneer de stofzuigerrobot kinderen pijn doet. Is dat de ouder? Is dat de maker van de app? Is dat de producent van de stofzuiger?

En eigenlijk zijn die vragen al heel actueel. Zo ontwikkelden deJuristen Lee & Ally, een chatbot die juridisch advies geeft. "Maar die houden we vandaag heel eenvoudig, omdat wij aansprakelijk zijn voor het advies van de bot. Maar mochten we die bot rechtspersoonlijkheid kunnen geven, dan zouden we daar meer mee kunnen experimenteren."

De Europese Unie werkt op dit moment aan een wettelijk kader voor robots.

Bron: De Morgen, https://www.demorgen.be/technologie...-zijn-bfed0cb6/, 8 november 2017

Mening: Ik vind het er allemaal over gaan. Het is totaal geen probleem dat we robots blijven creëren die de mens kunnen helpen maar om ze dan ook ineens staatsburgerschap te verlenen of ze te erkennen als inwoner, dat vind ik erover. Staatsburgerschap wilt immers zeggen dat de persoon, in dit geval de robot, volwaardig deel uitmaakt van de staat met de daarbij horende rechten en plichten. Zo krijgen de robots bijvoorbeeld ook kiesrecht wat gewoon absurd is. Dat is totaal niet de bedoeling van de robots, de bedoeling is namelijk om het leven makkelijker te maken. Daarom is mijn voorstel: hou het gewoon bij de verdere ontwikkeling van de technologie en bij het creëren van de robots! Als iedereen zich nu daar gewoon op focust, geraakt de wetenschap/technologie vele verder.