Waarom Poetin het vel van Assad wil redden
 

Waarom Poetin het vel van Assad wil redden


Het zoveelste staakt-het-vuren in Syrië is weer aan flarden geschoten. De VS beschuldigen Rusland, Moskou wijst de VS met de vinger. ‘Dat de Amerikanen Assad, een democratisch verkozen leider, per se weg willen, wijst op hun expansiedrang in de regio.’


We schrijven 21 oktober 2011. De Libische president Moammar Kadhafi is doodgeschoten door de rebellen. Op de journaals zien de kijkers hoe een afgetakelde Kadhafi voor zijn dood om genade smeekt. Vladimir Poetin, die op dat moment de premier van de Russische Federatie is, reageert woedend op de pijnlijke beelden. Kadhafi behoorde tot zijn kring van bevriende staatshoofden.

De Russische premier vertelt dat hij zich bekocht voelt. Zijn land was in de periode van de burgeroorlog in Libië een heel eind met de Verenigde Staten meegegaan. Het had in de VN-Veiligheidsraad ingestemd met sancties tegen het regime van Kadhafi en het had een no-flyzone zone boven Libië niet tegengehouden.


Drijfzand

Na de dood van Kadhafi zegt Poetin voor de camera’s dat hij nooit had vermoed dat de coalitie, geleid door de Verenigde Staten, actief zou meewerken aan de omverwerping van het Libische regime.

Hij spreekt over de desintegratie van het land. Een staat die uiteenvalt, een leider die verdwijnt en de chaos die erop volgt, is volgens biografen van Poetin een van zijn grote angsten, nadat hij als geheim agent in Dresden had meegemaakt hoe zijn sterk Sovjetrijk drijfzand was geworden.

Libië is nu in het officiële discours van Moskou hét voorbeeld van Amerikaans wanbeleid. De kans is groot dat ook Irak en Afghanistan in het betoog worden genoemd, want dat zijn in de ogen van de Russen nog twee voorbeelden van goed functionerende staten die na een VS-interventie in chaos, wetteloosheid en bloed verder moeten. Het Libië-debacle geeft Poetin een verhaal waarmee hij aan de bevolking kan vertellen dat de Amerikanen en hun bondgenoten niet te vertrouwen zijn: hun woorden stroken niet met hun daden, en om hun eigenbelang te dienen maken ze meer kapot dan dat ze opbouwen.


Vertrouw VS niet

De Russen horen in de televisiejournaals dat de VS hun invloedssfeer willen uitbreiden. De revoltes, die in het Westen als civiele woede tegen ondemocratische leiders worden gezien, zijn voor de Russische patriottische journalisten een bewijs dat de Amerikanen de burgers ophitsen. De opstand in Oekraïne, die geen enkele Rus onverschillig laat, is daarvan een schoolvoorbeeld.

De eis van de VS dat de Syrische president Bashar al-Assad zou verdwijnen, wordt in Moskou geïnterpreteerd als de volgende dominosteen die de expansieve Amerikanen willen omgooien. Waarom zouden de Amerikanen anders de ‘zogenaamde’ gematigde rebellen steunen? Zo gematigd zijn die trouwens niet, schreef een Russische krant onlangs: zij begaan misdaden die normaal in Europa als misdaden tegen de menselijkheid zouden worden omschreven.

Een argument dat je in Moskou hoort, is dat Bashar al-Assad een legitiem verkozen president is. Hij heeft de verkiezingen van 2014 gewonnen en de Russische waarnemers meldden toen dat de verkiezingen eerlijk en transparant waren verlopen. Het feit dat de opkomst, als gevolg van de burgeroorlog, minimaal was, is minder belangrijk.


Chemische wapens

Hoe is het mogelijk dat de leiders van een democratisch land als de Verenigde Staten een democratisch verkozen leider van de troon willen stoten, vragen veel Russen zich af. President Assad en zijn regering worden in Rusland als de enige legitieme instellingen in het land neergezet. Zonder hen zou het land in elkaar klappen. De berichten dat de president zijn burgers met chemische wapens of clustermunitie bestookt, bereiken de Russische televisiekijkers niet. Zij horen een Russische luitenant-generaal vertellen dat de terroristen in Aleppo mogelijk chemische wapens gaan gebruiken en vervolgens president Assad gaan beschuldigen van genocide.


Concert

De Russen die geloven in Poetins Syriëbeleid zeggen dat Assad zijn democratie verdedigt en de strijd aanbindt tegen de islamisten die overal in de wereld ellende zaaien. Ze vinden het correct dat hun land de belaagde Syrische president helpt en eindelijk weer een rol in de internationale politiek speelt.

Er wordt aan de bevolking verteld dat de Russische troepen een belangrijke bijdrage leveren aan de bevordering van de vrede in Syrië. Om dat te tonen, werd een maand nadat de Russische gevechtspiloten de IS-militanten mee uit de stad hadden verdreven, een concert in de verwoeste, historische stad Palmyra georganiseerd. Dirigent Valeri Gergiev, een vriend van Poetin, stond in de hete zon voor het orkest van het beroemde Marinski-theater. Het was een prachtig beeld op de Russische journaals: vanuit het rustige, antieke theater suste de klassieke muziek van Russische topartiesten de gemoederen. Het was een baken van vrede in het bloederige land.

Een maand nadat Russische gevechtspiloten IS mee uit het verwoeste Palmyra hadden verdreven, organiseerden de Russen een concert in stad. Kaltura


Migrantenstroom

In de officiële lezing willen de Russen weer stabiliteit in het Midden-Oosten brengen, omdat de Amerikanen en hun bondgenoten er een puinhoop van gemaakt hebben. De directeur van het Russische Instituut voor Strategische Studies (RISS) zei onlangs dat de migrantenstroom die naar de EU is gekomen het gevolg is van het beleid van de Westerse coalitie in Syrië en Irak.

Rusland beweert dat de VS in Syrië geen vrede willen, zolang hun doelstellingen niet bereikt zijn, namelijk de omverwerping van Assad en de troonsbestijging van een pro-westerse leider. Als de Amerikanen daarvoor met de islamistische terroristen moeten samenwerken, dan maken ze daar, in het Russische narratief, geen problemen van. Enkele dagen geleden toonde RT, de spreekbuis van het Kremlin, een Al-Nusrastrijder – de lokale franchise van Al-Qaeda – die aan een Duitse journalist vertelde dat zijn organisatie door de VS wordt gesteund. Het verhaal rammelde aan alle kanten, maar daar malen de Russische media niet om. Een Duitse journalist die het eigen nest bevuilt, is voor hen gefundenes Fressen.


Excuus

De internationale commotie over de Russische aanval op het humanitaire VN-konvooi vorige week maakt de Russen die het nieuws volgen kregelig. Ze vragen zich af waar de verontwaardiging blijft over de aanval van de Amerikaanse gevechtsvliegtuigen op 17 september. Toen werden meer dan zestig Syrische soldaten gedood. Het zijn dus de Amerikanen die het prille staakt-het-vuren aan flarden hebben geschoten.

Als de Syrische autoriteiten op de Russische televisie dan nog vertellen dat het bombardement ruim een uur heeft geduurd, dan gelooft geen enkele Rus het Amerikaans excuus dat het een ongeluk was. Voor de Russische media en politici is dit bombardement alweer een voorbeeld van de Amerikaanse onwil om tot een oplossing te komen. Het is geen wonder dat de daarop volgende woordenwisseling in de VN-Veiligheidsraad geen fraai schouwspel was.


Ivan-met-de-pet

Je kan het allemaal in de Russische media volgen, maar Ivan-met-de-pet is met andere dingen bezig. De toestand in het oosten van Oekraïne ligt hem nauwer aan het hart. En zijn eerste bekommernis ligt op eigen bodem: hoe lang ga ik de gevolgen van de economische crisis nog voelen? Wanneer zal mijn leven verbeteren?

In dit klimaat van eenzijdige berichtgeving en een bevolking met een hoofd vol zorgen, krijgen de Russische politici alle ruimte om hun geopolitieke spel verder te zetten. Voor de doorsnee Rus is de ellende in Aleppo ver weg.


DS, 01-10-2016 (Corry Hanké)