De herberg van Marine Le Pen
 

De herberg van Marine Le Pen


Stadhuizen mogen geen kerststal zetten op hun terrein. Met die boodschap kwam de Vereniging van burgemeesters van Frankrijk (AMF) enkele dagen na de bloedige aanslagen van 13 november in Parijs. Van een ongelukkige timing gesproken. ‘Niet Islamitische Staat maar het Jezuskind is de vijand’, werd er getwitterd.


Maakte de AMF een knieval voor mogelijk gewelddadige moslims? Nee, ze herinnerde aan het heilige principe van de laïcité. De AMF werkt al zowat een jaar aan een vademecum dat de meer dan 36.000 Franse burgervaders op het rechte pad moet houden.

En smal is dat pad, dat mede is uitgestippeld door een grootmeester van de Grand Orient de France, de oudste en grootste maçonnieke obediëntie in Frankrijk. Een voorbeeld: als burgemeesters in hun functie van gekozene een religieuze plechtigheid bijwonen ‘moeten ze dat doen in het strikte respect voor republikeinse neutraliteit, zonder het eigen geloof of niet-geloof te laten blijken’. Wee dus de katholieke, protestantse of orthodoxe burgemeester die, getooid met de officiële sjerp, uit macht der gewoonte een kruisteken slaat of ‘amen’ prevelt. De republiek wankelt dan op haar grondvesten.

De AMF, die de aanslagen niet kon voorzien maar wel moest weten dat er regionale verkiezingen op komst waren, speelde met haar onfortuinlijke publicatiedatum Marine Le Pen een extra troef in handen. De leidster van het uiterst-rechtse Front National scoorde al hoog in de peilingen vooraleer terroristen op 13 november in Parijs dood en verderf zaaiden. Die aanslagen bezorgden haar een paar extra punten. Het werkstuk van de AMF laat het FN nu bovendien toe zich op te werpen als verdediger van het ‘echte Frankrijk’.

De opmars van het FN, onder meer in het departement Nord-Pas de Calais, dat pal aan onze westgrens ligt, heeft dezelfde oorzaken als die van populistische of rechts-radicale partijen in andere landen. Die oorzaken zijn onveiligheid, slecht opgevangen immigratie, mal vivre, het gevoel niet meer thuis te zijn in eigen land, wrevel en wrok over gekozenen die niet naar de problemen van de gewone mens luisteren, laat staan ze te verhelpen.

Ook het vademecum van de AMF weerspiegelt eigenlijk de kloof tussen gekozenen en de burger. Als er wijken zijn waar de politie niet meer durft komen uit schrik voor jeugdbendes en de republiek daar dus machteloos staat, als haatpredikanten jongeren ongehinderd kunnen ophitsen om voor IS te strijden en ‘ongelovigen te doden’, is dat niet ontelbare malen alarmerender dan een burgemeester die op een verkeerd moment een kruisteken zou slaan? Of die een kerststal toelaat? Le Pen kan daar naar hartenlust goed garen bij spinnen.

Overigens, heel wat burgemeesters die niet tot het FN behoren hebben net zo goed de leidraad over de kerststal naast zich neer gelegd. Zo ook Christian Estrosi, burgemeester en volksvertegenwoordiger van Nice van Les Républicains, zoals de neogaullisten nu heten. Zoals elk jaar zal er op een openbaar plein van zijn stad een levende kerststal staan, ‘waar altijd heel veel mensen naartoe komen’. ‘Deze traditie, zoals zovele andere, stamt uit onheuglijke tijden en behoort tot het patrimonium van de Fransen, ongeacht hun persoonlijke overtuigingen, net zoals de schilderkunst, de muziek of de beeldhouwkunst die door de Bijbel geïnspireerd zijn’, aldus de burgervader.

Republiek of niet, het verleden van Frankrijk, la fille aînée de l’église, is inderdaad vervlochten met het christendom, en dat willen uitvlakken werkt averechts bij veel Fransen. Marine Le Pen speelt daar gretig op in.

Overigens, in deze tijden van stromen wanhopige vluchtelingen is de kerststal juist actueel. Hij verhaalt over een simpele timmerman en zijn hoogzwangere jonge vrouw voor wie, zoals voor zo vele mensen dezer dagen, geen plaats is in de herberg. Dat verhaal is zoveel mooier dan dat van Le Pen, die zich handig tegen de dorre invulling van de laïcité keert, maar die de deuren van de herberg Frankrijk strak gesloten wil houden.


DS, 07-12-2015 (Mia Doornaert)