Israël wint Palestijnse verkiezingen
 

De Palestijnse democratie breekt het westen zuur op

door Ludo De Brabander


Hamas heeft afgetekend gewonnen. Westerse leiders die altijd aandrongen op meer democratie gaan nu aan het steigeren, omdat de democratie een ‘monster’ heeft gebaard. Na tientallen jaren van internationaal schuldverzuim en het niet uitvoeren van zelf gestemde VN-resoluties krijgen de Europese Unie en de VS het deksel op de neus. Israël doet verontwaardigd maar is in werkelijkheid in zijn nopjes: het kan zijn annexatieplan ongestraft verder afwerken. Het is Israël dat de verkiezingen heeft gewonnen.


De reacties in de westerse wereld op de overwinning van Hamas zijn voorspelbaar negatief. Het beeldverslag van de Britse wereldzender BBC daags na de verkiezingen is typerend. De journalist interviewt een vrouw met Hijab tijdens een Hamas-optocht in Ramallah. Hoofddoeken zie je veel in de Palestijnse gebieden. Bij deze vrouw echter was ook heel het gelaat bedekt met enkel nog de ogen zichtbaar. De journalist moet hard zijn best gedaan hebben, want tijdens onze tocht voor tijdens en na de verkiezingen kan ik me niet herinneren, op een enkele uitzondering na, zo’n omvangrijk gesluierde vrouw te hebben gezien. Vervolgens toont het verslag beelden van een incident aan het Palestijnse parlement. Hoewel deze beelden de wereld rondreizen, zijn ze weinig representatief, want het valt juist op dat in de rest van Ramallah, maar ook elders in de Palestijnse gebieden alles zeer rustig bleef. De mensen die we spraken reageerden doorgaans juist opgelucht en niet zonder trots op een geslaagde vreedzame verkiezingsdag. Van een nerveuze of gespannen sfeer was niets te merken, het beeldverslag gaf een andere indruk. Onder de titel ‘Wie is Hamas?’ krijgen we vervolgens flitsende beelden van een militante Hamas met tussendoor beelden van explosies. Spectaculair, dat wel, maar daarmee eindigde dit ‘portret’ van Hamas. De journalist gaf niet alleen een clichématig beeld van Hamas, maar liet de kijker ook op z’n honger over het waarom van het succes van de islamisten. Hij had het kunnen hebben over de appreciatie bij de verarmde bevolking voor het sociale programma van Hamas. Misschien ook over het respect dat de organisatie krijgt omdat het zich gewapend blijft verzetten tegen een bezetter die steeds meer Palestijnse grond inpalmt en nederzettingen in ras tempo uitbreidt. Het schijnbare vertrouwen in Hamas om niet zoals Fatah de Palestijnse zaak in de uitverkoop te plaatsen voor wat gunsten uit de Verenigde Staten lijkt me ook een relevant onderwerp. En er is uiteraard ook het feit dat de Palestijnse bevolking meer dan genoeg heeft van de oude zich verrijkende politieke kaste. Hamas, dat de verkiezingen introk onder de noemer ‘verandering en hervorming’ kreeg blijkbaar het vertrouwen om de Palestijnse instellingen van corruptie te zuiveren en schoon schip te maken.

Dat verklaart, zoals we mochten meemaken in een winkel in Ramallah, waarom vlotte verkopers in jeans, met gel in het haar op Hamas stemmen. Het is zelfs zo dat er zoals in Betlehem heel wat christenen op Hamas hebben gestemd. Een student vertelde me dat zijn vader, een Fatah-kader, thuis openbaarde dat hij Hamas heeft gestemd. In een café te Jeruzalem hoorden we bierdrinkende jongeren roepen dat ze Hamas stemmen. Het lijkt er op dat velen op Hamas hebben gestemd zonder daarom het religieus ideologisch programma te onderschrijven.

Er zit ook een internationale dimensie aan het stemgedrag van de Palestijnen. Er bestaat grote frustratie over de internationale passiviteit voor hun lot en het onvermogen om een einde te maken aan de voortschrijdende Israëlische grondroof en de bezettingspolitiek in het algemeen. Sommigen spreken over het Qalqilya-effect. Deze 55.000 leden tellende stad op de Westelijke Jordaanoever omgeven door joodse nederzettingen, zit gevangen achter een kilometers lange betonnen muur die de hele stad omcirkelt, de inwoners gevangen zet en de plaatselijke economie langzaam wurgt. Ooit was dit een bastion van Fatah. Tijdens de laatste gemeenteraadsverkiezingen ging elke zetel naar Hamas. Wat de Palestijnen zien is dat Israël ongestraft hun grondgebied met muren en nederzettingen mag wegknabbelen. Voor hen draagt de internationale gemeenschap daarin een grote verantwoordelijkheid. Het is zo klaar als een klontje dat dit alles heeft bijgedragen aan het succes van de radicale islamisten.


In plaats van in eigen boezem te kijken, reageren Westerse leiders verontwaardigd op de Hamas-overwinning. De Verenigde Staten en de Europese Unie dreigen of overwegen om de geldkraan te sluiten als Hamas niet aan een aantal voorwaarden voldoet: het erkennen van het bestaansrecht van Israël, het afzweren van geweld, ontwapenen en de bestaande akkoorden respecteren. Diezelfde staten en instellingen die voortdurend wijzen op de noodzakelijke democratisering van het Midden-Oosten, lijken de Palestijnen nu te willen straffen voor hun democratische stem. Ze nemen het de Palestijnen blijkbaar kwalijk dat ze Hamas stemden omdat de bezetting, de muur, de afsluitingen, de economische en militaire onderdrukking hen in werkloosheid en armoede heeft geduwd.

Als vanouds is de Westerse verontwaardiging zeer eenzijdig. Terwijl de geponeerde vernietiging van Israël Hamas zwaar wordt aangerekend, maakt de Israëlische regering een leefbare Palestijnse staat onmogelijk door het Palestijns grondgebied op te delen in kleine Bantoestans zonder enige continuïteit en bijna de helft ervan in te lijven bij het eigen grondgebied. Verder is er de vraag waarom het eerder pover bewapende Hamas moet ontwapenen terwijl een supermodern Israëlisch leger het beste materiaal inzet tegen de Palestijnen en militaire samenwerkingsakkoorden heeft lopen met verschillende westerse landen. Dat is trouwens enkel mogelijk omdat Israël jaar op jaar militaire steun krijgt vanuit de Verenigde Staten ter waarde van 2,3 miljard dollar of 20 procent van het Israëlische defensiebudget. Verschillende Europese landen voeren hun wapens naar Israël uit. In het Duitse geval gaat het elk jaar om enkele honderden miljoenen Euro.

Op cynische manier laat de leider van de Arbeiderspartij Amir Peretz in de Knesset horen dat "de Palestijnen wisten dat er een alternatief was van dialoog en vooruitgang in onderhandelingen, maar ze kozen anders." Was het Ariel Sharon niet, geruggensteund door de Amerikaanse President, die wijlen Yasser Arafat als irrelevant beschouwde? Heeft de Israëlische regering, zoals de Israëlische vredesorganisatie Gush Shalom in een perscommuniqué stelde, geen honderden kansen om te onderhandelen met Fatah en Mahmoud Abbas laten passeren? En als het over onuitgevoerde afspraken gaat, dan valt er nogal wat te zeggen over het beruchte disengagementplan dat de terugtrekking uit de Gaza gebruikt als cover up voor de annexatie van grote stukken gebied op de Westelijke Jordaanoever. De Europese Unie weet daarop niet anders te bedenken dan het terrorismeverhaal van de VS te echoën en het bezettingsverhaal compleet te decontextualiseren. Het lijkt erop dat de echte winnaar van de verkiezingen de Israëlische bezetter is geworden. Rechtse leiders als Benyamin Netanyahu kunnen inmiddels hun vreugde niet op. Nu is het wel heel duidelijk dat ze geen gesprekspartner meer hebben, en dat komt erg gelegen. Nog enkele jaren en het bezettingsplan is voltooid en dan zitten de Palestijnen, afgeschermd achter een 750 km lange muur, in de grootste gevangenis ter wereld.


(Uitpers, nr. 72, 7de jg., februari 2006)