Andere ingrepen dan complimenten gevraagd
 

Zijn 'boodschap zonder naam' en 'sam' stichtend of betuttelend?


SINDS vorige week zijn in de media spotjes en advertenties te zien die oproepen een ,,compliment op een onverwacht moment'' te maken. De grootschalige campagne komt van Boodschap zonder Naam: de Bond zonder Naam met de steun van bedrijven en andere organisaties.


Op radio en televisie loopt Sam (Samen is Alles Mogelijk). Daarin worden mensen die ,,niet zeuren maar doen'' in de bloemetjes gezet. En als er dezer dagen een rode knoop aan je vest hangt, ben je ,,aanspreekbaar'' voor een sympathiek babbeltje.

Het zijn drie voorbeelden van initiatieven die in 2006 het beste in de mens naar boven moeten halen. De enen vinden het betuttelend, anderen juichen toe dat er iets tegen de verzuring in onze samenleving gebeurt.

Zowel socioloog Mark Elchardus (VUB) als politicoloog Marc Hooghe (KU Leuven) hebben onderzoek gedaan naar het ,,sociaal kapitaal'' in de samenleving. Beiden zijn sceptisch over dergelijke initiatieven.

Boodschap zonder Naam bijvoorbeeld gaat ervan uit dat de ,,verzeuring'' - zoals de organisatie het noemt - bestreden kan worden door de mensen meer met elkaar in contact te brengen: geef een compliment op een onverwacht moment.

,,Het is een lovenswaardig initiatief, en ik wil er zeker niet meewarig over doen'', zegt Elchardus daarover. ,,Maar de initiatiefnemers maken een denkfout. Verzuring heeft namelijk niet met de sociale contacten te maken.''

De sociale cohesie gaat er in Vlaanderen niet op achteruit. Dat leidt de socioloog af uit de deelname aan het verenigingsleven: ,,De verenigingen gaan er globaal niet op achteruit.''

Wel is er volgens hem zeker verzuring in de samenleving. Daarmee bedoelt hij onbehagen over de toekomst. Mensen denken dat het misloopt met de samenleving, ze zijn onzeker over hun job.

,,Het klopt dat mensen die in een vereniging zitten, minder verzuurd zijn'', aldus Elchardus. ,,Maar dat betekent niet dat er minder verzuring zal zijn als meer mensen sociale contacten hebben. Want die contacten zijn niet de oorzaak van het onbehagen.''

Een eerste bron van verzuring is volgens de VUB-socioloog dat veel mensen het gevoel hebben dat ze niet mee zijn in deze complexe samenleving. ,,Daarnaast zijn er veel mensen die niet in de samenleving staan. Ze zitten thuis, afgesloten van de rest van de wereld. Hun enige venster op de wereld is de televisie.''

Een derde bron zijn de verhalen over de onzekerheid. ,,Er circuleren verhalen over terrorisme, globalisering en economische onzekerheid'', zegt Elchardus. ,,Daarmee praten we onszelf onbehagen aan.''

Van een campagne als Boodschap zonder Naam wordt de socioloog niet warm. ,,Het komt me persoonlijk nogal krampachtig over. Mensen verenigen is de taak van verenigingen. Televisie en stichtingen doen dat beter niet, want zij zijn daar niet zo goed in.''

Ook Marc Hooghe heeft zijn twijfels bij de efficiëntie van grootschalige campagnes. ,,Het lijkt me te direct. Het is alsof je op de uitnodiging voor de nieuwjaarsreceptie schrijft: 'met de bedoeling om gezellig samen te zijn'. Dat is wel zo, maar het komt niet goed over. Het moet grappig, luchtig blijven.''

Volgens Hooghe is het bovendien niet zo slecht gesteld met onze verzuring. ,,Dat is ook te zien in de Europese vergelijking van het maatschappelijk vertrouwen'', aldus de politicoloog (zie tabel) . ,,We zitten in de middenmoot, en dat is de laatste jaren stabiel gebleven.''

,,Met onze sociale cohesie is het niet slecht gesteld'', zegt Marc Hooghe. ,,Dat betekent dat nog steeds veel mensen het gevoel hebben dat ze bij de gemeenschap behoren. Je merkt dat we met z'n allen veel normen delen. We ergeren ons aan dezelfde dingen. Dat bijvoorbeeld iemand vuil op straat gooit of lawaai maakt, wordt algemeen niet aanvaard.''

Volgens Hooghe ergeren we ons meer aan afwijkend gedrag omdat we beschaafder zijn geworden. ,,Als bijvoorbeeld arbeiders vroeger lawaai maakten en schunnigheden uithaalden, dan was dat meer afgesloten. Het was normaal dat dergelijke zaken in een arbeiderswijk gebeurden. Nu is er meer gelijkheid.''

Dat betekent niet dat acties zoals Boodschap zonder Naam opgedoekt moeten worden. ,,Net zoals secretaressendag goed is om aan de secretaressen te denken, is het goed dat we eraan herinnerd worden een compliment te geven. Dat heeft zijn charme.''

http://www.standaard.be/Assets/Pdf_...rouwen.1.MM.pdf

www.sam.be

www.boodschapzondernaam.be


DS, 14-01-2006