actualiteitsforums - Niet de auto veroorzaakt de file

Het fileleed: een dagelijkse bron van frustraties, een enorme kost voor onze economie en het milieu, en onderwerp van een eeuwigdurend debat dat nog steeds geen zoden aan de dijk heeft gebracht. De reden? We maken een cruciale denkfout over de ware oorzaak van het probleem. De files ontstaan niet omdat er te veel wagens zijn, maar omdat er nauwelijks volwaardige alternatieven zijn om op onze bestemming te geraken.

Ik ben geen verkeersspecialist, maar als ondernemer wel een ervaringsdeskundige, die niet langer kan aanzien hoe zijn medewerkers elke dag een groter stukje levenskwaliteit achterlaten in de file en tegelijkertijd het percentage non-productiviteit voor onze economie gestaag ziet stijgen. Net zoals menige andere vader maak ik me bovendien ernstig zorgen over de leefwereld van onze volgende generaties. Hoewel we collectief steeds dieper in de zakken tasten, wordt de ellende voor bedrijf, medewerker en milieu steeds groter … ben ik de enige die vermoedt dat we niet zo goed bezig zijn?

Files zijn een noodzakelijk kwaad

Afhankelijk van de politieke en sociale pet die de klager draagt, ligt de oorzaak - en bij uitbreiding de oplossing - van het probleem in de ‘subsidiëring’ van bedrijfswagens, een slecht openbaar vervoersnetwerk, de verouderde weginfrastructuur, de slecht doordachte inplanting van onze bedrijven, de plattelandsvlucht, te veel afritten, te weinig flexibiliteit in arbeidsuren, of eenvoudigweg dat we met té veel mensen op een klein lapje grond wonen. Ik vermoed dat ze allemaal een stukje van de waarheid in pacht hebben.

Maar als we eerlijk zijn, blijft er een groot verschil tussen de mooie theorieën en de dagelijkse praktijk. Wat me vooral stoort in het discours van politici en drukkingsgroepen, is dat steevast één aspect van het probleem wordt genegeerd: u en ik staan niet in de file omdat het onze keuze is, maar omdat er nauwelijks alternatieven beschikbaar zijn om op onze bestemming te geraken! Dringend tijd om - los van alle details - eens een kat een kat te noemen...

Bedrijfswagens afschaffen?

De kernvraag is of er beduidend minder auto’s zouden rijden wanneer er minder kwistig met bedrijfswagens wordt beloond. Nu ja, kwistig: afhankelijk van de bron en het tijdstip, is 7 tot 20% van de wagens op de openbare weg een bedrijfswagen. Indien alle bedrijfswagens afgeschaft worden, zou 80 tot 85% van de getroffen werknemers een eigen wagen aanschaffen. Het effect van een afschaffing is met andere woorden nauwelijks enkele procenten. Elk beetje helpt, natuurlijk, maar omdat het Belgische wagenpark intussen blijft groeien, zullen we even later gegarandeerd weer gezellig in een minstens zo lange file staan. Een structurele oplossing op lange termijn kan je dit idee alvast niet noemen.

Alle wagens extra belasten?

Hier kennen we het antwoord al op. De afgelopen jaren is autorijden zowel voor bedrijven als particulieren beduidend duurder geworden, maar het fileleed is intussen evenredig gestegen. De enige manier waarop dit kan werken is: wagens dermate duur maken dat grote bevolkingsgroepen noodgedwongen moeten passen. In Singapore kost een doodgewone wagen al gauw 100.000 euro en in Londen betaal je per passage 15 euro om de stad in te mogen. De files zijn er inderdaad wat gemilderd, maar hoe ethisch verantwoord is het om autorijden enkel nog toegankelijk te maken voor kapitaalkrachtige landgenoten? Tenzij we een elitemaatschappij willen creëren, zijn we ook hiermee geen stap verder.

Investeren in wegenbouw?

In Nederland hebben ze enkele mooie voorbeelden hoe het verbreden van strategische snelwegen een vrij drastische daling van het - lokale - fileprobleem tot gevolg had. Intussen blijkt dat het aantal weggebruikers ook evenredig gestegen is, waardoor naast de investeringslast ook de milieukost is gestegen. Iets minder files, maar tegen een zware maatschappelijke prijs. En - laten we wel wezen - veel plaats voor extra rijstroken hebben we niet bepaald in België. Infrastructuurwerken zullen de belastingbetaler veel geld kosten, waarna binnen enkele jaren hetzelfde fileleed opduikt … maar dan over meer rijstroken. Weerom een njet.

Met de fiets dan maar?

Ik heb ontzettend veel sympathie voor de fietsersbond en vind ook dat we vaker de fiets moeten inzetten, zeker voor korte afstanden. Maar laten we wel wezen: buiten enkele moedige pogingen om de weerelementen te trotseren en zo de collega’s te imponeren, zie ik onze pendelaars nog niet met laptoptas en dossiers op de bagagedrager dagelijks van Opwijk naar Zaventem fietsen.

Een sneller alternatief is misschien de motor. Maar in tegenstelling tot onze buurlanden, zijn er in België nauwelijks leasingmaatschappijen die motoren leasen in een operationele formule, en nog minder verzekeringsmaatschappijen die bereid zijn om motorrijders volledige dekking te bieden voor een marktconforme prijs.

En dan is er nog het openbaar vervoer

Zowel De Lijn als de NMBS hebben dit jaar hun prijzen moeten verhogen, 65-plussers rijden niet langer gratis, steeds meer lijnen worden afgeschaft, … Hoe kunnen onze overheden dat in hemelsnaam rijmen met de officiële redenen waarom ze ook onze wagens extra belasten? Bovendien is het openbaar vervoer voor het gros van de mensen, ongeacht of ze rijden met een eigen of een bedrijfswagen, nauwelijks een alternatief om op hun bestemming te geraken.

Wie bijvoorbeeld in Brussel werkt, zou theoretisch gezien ideaal gebruik kunnen maken van het uitgebreide openbaarvervoersnetwerk van de MIVB. Maar wie van buiten de Rand komt, vindt nauwelijks een parkeerplaats bij lokale trein- of metrostations. Tenzij fors betalend. Wie van de ene kant van Brussel naar de andere moet, is al gauw meerdere uren onderweg. Uit mijn recente moedige poging om met het openbaar vervoer een meeting bij een klant bij te wonen, nauwelijks 12 kilometer verder in het centrum van Brussel, bleek dit traject langer te duren dan de week ervoor, met de wagen, in volle ochtendspits heen én terug, inclusief mijn meeting ter plaatse.

Van deur tot deur

Klagen zonder alternatief ligt me niet. Dus ben ik de mosterd gaan halen bij onze bovenburen, waar alvast een veelbelovend alternatief wordt uitgewerkt door de Nederlandse spoorwegen. Zij hebben reeds lang begrepen dat efficiënt openbaar vervoer niet van station tot station dient te verlopen, maar van deur tot deur.

Met de introductie van de “NS-Business Card” hebben zij alvast een eerste stap gezet in een haalbare en toekomstgerichte oplossing. Met één pasje kan je vlot overstappen van bus op trein, van tram op (milieubewuste!) huurwagen, van parkeerterrein op taxi en van metro op huurfiets, tot aan je bestemming. Dit alles kan je beheren op je mobiele telefoon en kan rechtstreeks worden gefactureerd aan de werkgever. Milieubewust van deur tot deur in alle flexibiliteit, zonder dat je een wagen nodig hebt! Dit concept moet zich nog bewijzen, maar het idee erachter is alvast mijlenver vooruit op alle redeneringen die ik de afgelopen jaren in ons land heb horen voeren.

Het zijn dit soort redeneringen die we moeten voeren! De structurele oplossing voor consument, bedrijf én milieu ligt in het uitwerken van concrete alternatieven voor onze wagen, die ons milieubewust en flexibel van thuis tot op onze bestemming krijgen. Laten we daarom alstublieft stoppen met toekomstloze debatten over al dan niet rekeningrijden, extra milieuheffingen, afschaffen van bedrijfswagens of aanleggen van extra rijstroken. Met het aanpraten van een schuldgevoel bij de autorijder als drogreden voor extra belastingen gaan we het fileprobleem nooit op een rechtvaardige manier oplossen. Laat ons betalen voor een alternatief, niet voor de gegarandeerde bestendiging van het probleem.

Bron: De Redactie, 22/10/2015. http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/o...pinie/1.2475476

Mening: Het fileprobleem is iets waar men in België al jaren over kibbelt. Er zijn al verschillende maatregelen uitgevoerd, maar tot op heden nog zonder succes. Zo zien we dat het duurder maken van een bedrijfswagen weinig invloed heeft op het fileprobleem. Ik ben een groot voorstander van het gebruik van openbaar vervoer. Zelf kom ik dagelijks met de bus naar school, maar ik begrijp dat dit niet voor iedereen een optie is. Een verplaatsing met de bus van Turnhout naar Vorselaar duurt één uur, terwijl dit met de auto nog geen halfuur zou zijn. Investeren in openbaar vervoer kan helpen om het fileprobleem aan te pakken, maar het is zeker geen oplossing. Het lijkt me een goed idee om het openbaar vervoer te combineren, zodat je van bus naar trein kan overstappen zonder extra te moeten betalen.