De vijf levenslessen van filosoof Alain de Botton
 

De vijf levenslessen van filosoof Alain de Botton


‘De Levenslessen’ is een reeks van onze cultuurredactie die sinds januari 2013 loopt. Elke avond herneemt dS Avond tijdens de zomer één interview.


1. Melancholie is oké

‘Melancholie is een soort droefheid die opkomt als we ons openstellen voor de idee dat het leven inherent moeilijk is en dat lijden en teleurstelling tot de kern van een universele ervaring behoren. Het is geen afwijking die genezen hoort te worden. Onze samenleving legt tegenwoordig de nadruk op opgewektheid, maar verdriet en verlies komen nu eenmaal vaker voor in de realiteit.’

‘Het goede leven is niet iets dat immuun is voor droefenis, maar iets waarin lijden bijdraagt tot onze ontwikkeling. Soms voel je je triest en weet je niet precies waaraan dat ligt. Het is niet één acute smart die aan je vreet, je voelt gewoon dat het leven je tot tranen brengt.’

‘Melancholie is een belangrijke mentale toestand omdat het pijn met schoonheid en wijsheid linkt. Lijden is daarom geen chaotisch bewijs van een falen, het is meestal zinvol.’


2. Wees minder hoopvol

‘Optimisme vormt een grote bron van onrust. De verwachting dat alles goed zal uitdraaien, zaait angst omdat we ergens wel weten dat we er niet op kunnen rekenen dat wat we hopen ook echt zal gebeuren. En inderdaad, heel vaak gebeurt het ook niet. We zitten op hete kolen en het maakt ons gek.’

‘Om de rust te bewaren zouden we strategisch pessimistisch moeten worden, door gewend te raken aan de grote mogelijkheid dat de dingen meestal vrij slecht uitdraaien. Veel mooie projecten falen, minstens de helft van onze dromen komt niet uit. Hoop – over ons liefdesleven, onze carrière, onze politici en onze planeet – is de voornaamste reden dat we ons verbitterd en boos voelen. De mismatch tussen wat we verlangen en de realiteit leidt tot teleurstelling.’


3. Wees barmhartig

‘Barmhartigheid herinnert ons eraan dat er nog goedheid bestaat tussen al het kwade. Het houdt er rekening mee dat mensen die moe en gestresseerd zijn, zich afschuwelijk kunnen gedragen. Het is er zich van bewust dat als mensen beledigende dingen brullen, ze meestal niet de werkelijke waarheid achter hun gevoelens uiten, maar dat ze de ander proberen te kwetsen omdat ze zichzelf gekwetst voelen, niet noodzakelijk door diegene die ze op dat moment afblaffen.’


4. Vergeef

‘De weg naar vergeving begint altijd bij de erkenning van de eigen zondige natuur. Wie vergevingsgezind is, houdt er rekening mee dat hij of zij wellicht ook weleens dingen heeft gedaan die op een of andere manier gerelateerd zijn aan wat hij of zij op dat moment zo krachtig veroordeelt. Misschien heb jij nooit gesjoemeld met de belastingen, iemand fysiek pijn gedaan of iets gestolen, maar hoogstwaarschijnlijk heb je wel al gelogen, misleid, vernederd, getreiterd en ontweken.’

‘Je bent schuldig aan duizend dagelijkse zonden. Een schoon geweten is alleen voor fantasieloze mensen. We zijn afhankelijk van de vergevingsgezindheid van anderen om het leven door te komen; van ex-geliefden, collega’s, ouders en al die vele mensen die geen wraak hebben genomen op momenten dat ze dat hadden gekund.’


5. Accepteer dat angst normaal is

‘Het is onnodig om bovenop alle ellende ook nog eens ongerust te zijn dat we ongerust zijn. Angstige gevoelens zijn geen teken van een mislukt leven, ze bewijzen gewoon dat we leven. We zouden voorzichtiger moeten zijn met te proberen dingen na te jagen waarvan we ons voorstellen dat ze ons onrust en angst zullen besparen. We kunnen ze wel najagen, maar om anderen redenen dan fantasieën over rust. Aanvaarding is de sleutel.’

Dit artikel verscheen in De Standaard op 11 december 2014


DSAvond, 17-08-2015