2015, het jaar van België
 

2015, het jaar van België

Christophe Deborsu


Een separatistische partij is al vijf jaar de grootste van het land en toch beleven we een zeer Belgisch jaar. De komende paasvakantie is een uitstekende periode om ervan te smullen. Ik verklaar me nader.


Ten eerste is Bergen culturele hoofdstad van Europa, maar vooral van België. Opmerkelijk hoe Vlaamse kunstenaars alomtegenwoordig zijn in de programmering. Het begon met Arne Quinze. Zijn houtwerk The passenger werd allicht het slachtoffer van een wagen die tegen een steunpilaar botste, maar de manier waarop Mons 2015 en de West-Vlaamse kunstenaar het voorval oplosten, getuigde van een volwassen relatie over de taalgrens heen. U zou schamper kunnen opmerken dat Vlaanderen opnieuw het gelag betaalt, aangezien Quinze op zijn kosten (400.000 euro) in juni een nieuw kunstwerk zal bouwen. Maar Bergen had evengoed een gerechtelijke procedure tegen hem kunnen opstarten omdat het maandenlang een culturele trekpleister moest missen. Niets daarvan: iedereen gedroeg zich als een gentleman, Belgium one point.

Naast Arne Quinze is Van Gogh in de Borinage een ode aan een bijna-Vlaming. Vincent van Gogh is in Zundert geboren, op vier kilometer van de Vlaamse grens. Hij studeerde lang in Antwerpen. Door na een paar jaar in Wallonië en Frankrijk volledig te verfransen, fungeerde hij als een voorbeeld voor heel Vlaanderen. Jammer dat het noorden van België destijds niet hetzelfde deed. (Geen boze e-mail schrijven, dat laatste is alleen bedoeld om uw aandacht te trekken.) Hoe dan ook, toen ik er drie weken geleden was, hoorde ik in de (lange) wachtrijen voor de tentoonstelling voornamelijk Zuid-Nederlands praten. Precieze cijfers over het aantal Vlaamse bezoekers heb ik van de persdienst (nog) niet kunnen ontvangen, Wallonië blijft Wallonië. Maar stilaan wordt de E19 ook in Vlaanderen de snelweg naar Bergen, niet alleen naar Antwerpen. Volgens een lokale gids, heeft de Bergense toeristische dienst nooit zoveel Vlaamse aanvragen gekregen om het kantoor van Elio Di Rupo in het echt te zien. De reden: ‘Hij is de bekendste burgemeester van het land, samen met Bart De Wever.’ Ja, België gaat erop vooruit.

Binnen het kader van Mons 2015 loopt in La Louvière nog steeds Luc Tuymans – Suspended, een tentoonstelling over het drukwerk van de Antwerpenaar: zeefdrukken en zelfs tekeningen op wc-papier. Niet meteen het meest aansprekende deel van zijn werk, maar zelden gezien.

En ik wil het uiteraard hebben over Facing time, de spiegelexpo in Namen van Félicien Rops en Jan Fabre, alweer met de stempel Bergen 2015. Fabre: die andere levende Vlaamse artiest van wereldformaat, samen met Tuymans. Het gaat om de grootste overzichtstentoonstelling van zijn werk ooit, merkwaardig genoeg in de Waalse hoofdstad. Ik ben verrukt van De man die de wolken meet, de Naamse wolken op de citadel: magnifique en magnifiek. *Belgium, 12 points.

Natuurlijk zijn die taalgrensoverschrijdende projecten slechts mogelijk dankzij Europees geld. Door de federalisering van cultuur, richten deelstaten hun subsidies vooral naar inheemse projecten. Welnu, leve Europa dan: meer Vlamingen vinden de weg naar Wallonië. En Walen ontdekken het beste van de Vlaamse kunst. Kwatongen beweren dat de Waalse steden Vlamingen tentoonstellen, omdat de hedendaagse Waalse beeldende kunst op wereldvlak niets voorstelt. Klopt. Magritte stierf in 1967, Delvaux in 1994. Maar op zoek naar alternatieven, trokken we vroeger de grens met Frankrijk over. Nu de taalgrens.

2015 is ook het jaar van België dankzij de politiek. Ik sprak onlangs een groep ondernemers toe in Gent: ‘We horen niets meer van problemen met de Walen, zalig’, zeiden ze. Het gekissebis tussen de N-VA en CD&V overtreft alles. Walen, met premier Charles Michel op kop, zijn een soort rots in de branding, de enigen die hun kalmte bewaren. Michel rijdt een foutloos parcours, een toonbeeld van Waalse degelijkheid en efficiëntie.

Een laatste niet te onderschatten Belgische factor: het voetbal. Nee, niet de Rode Duivels. Na elke uitschakeling of nederlaag verwordt het Belgische strovuur tot een nare herinnering. Wel MPH, Michel Preud’homme, een ander voorbeeld van Waals talent en talenkennis. De Luikenaar won met Brugge al de beker van België en allicht binnenkort de Belgische competitie, en – wie weet? – de Europa League.

Ik ben al 27 jaar journalist. Nooit heb ik zoveel gunstige tekenen voor België kunnen ontwaren. Zelfs economisch gaat het de betere kant op. Wallonië (+0,3 procent) groeit opnieuw iets meer dan Vlaanderen (+0,2 procent). Na het overbruggen van de culturele kloof, zou de economische gap gedicht kunnen worden. Oké, niet meteen, beetje bij beetje, petit à petit. Zo 2015, zo Belgisch.


DS, 02-04-2015 (Christophe Deborsu)