Moskeebestuur informeerde politie over vertrek bekeerling
 

Zo gaat dat, radicaliseren


Het Antwerpse gerecht heeft vorige week Thomas T. aangehouden op verdenking van terrorisme. De jongeman uit Edegem werd in Turkije onderschept. Hij zou hebben geprobeerd om in Syrië te geraken. Zijn moskee in Berchem speelde een rol bij zijn arrestatie.


De bestuursleden van de Berchemse moskee El Mohsinien weten nog altijd niet wat ze nu moeten denken van Thomas T. (22). Zij kennen hem vooral als Abdellah, een veeleer teruggetrokken jongeman die voortdurend smeekbedes aan het prevelen was.

Tijdens de ramadan, in juli vorig jaar, stond de moeder met haar zoon Thomas plots in de moskee. Ze was ten einde raad. De moeder vroeg om hulp voor haar zoon. ‘Het was een noodkreet’, zegt bestuurder Ben Hadach. ‘Toen ik in de moskee aankwam, was de moeder al weg. Thomas of Abdellah stond er een beetje verloren. Een ingetogen jongen, die vooral binnensmonds sprak.’

‘We hebben hem onder onze vleugels genomen. Het was duidelijk dat hij eenzaam was. Tijdens de ramadan kwam hij bijna dagelijks met ons het vasten breken. Abdellah hielp onder andere mee fruit snijden. We dachten dat hij in de goede richting evolueerde. Hij had het gevoel te worden geaccepteerd.’


‘Het was zijn droom om zijn familie te bekeren’

Thomas worstelde met zichzelf en zijn omgeving. Ben Hadach herinnert zich daarover een gesprek. ‘Thomas had het er moeilijk mee dat zijn moeder niet gesluierd was en zijn zussen korte rokken droegen’, zegt Ben Hadach. ‘Daarom ging hij niet graag naar huis. Het was zijn droom om zijn familie te bekeren. Hij zei ook dat hij graag in een islamitisch land wilde wonen.’

Toch zagen Ben Hadach en bestuurslid Houari El Missaoui geen Syriëstrijder in Thomas. ‘Hij sprak nooit over Islamitische Staat of Syrië’, zegt El Missaoui. ‘Ik waarschuwde hem wel voor radicale figuren. Hij zei dat hij die al had “overwonnen”. Maar na zo’n gesprek zag je hem enkele dagen niet.’

Met Thomas over religie discussiëren was moeilijk. ‘Ik zei hem vaak dat hij sommige zaken verkeerd interpreteerde, maar dat aanvaardde hij niet. Hij gaf mij vaak het gevoel dat ik geen goede moslim was.’


‘We wisten niet hoe we dat moesten aanpakken’

Na de ramadan gingen veel gelovigen op zomervakantie. Dat viel Thomas zwaar. ‘Alles wat we met hem hadden opgebouwd, was weg’, zegt Ben Hadach. Thomas bleef wel naar ons vrijdaggebed komen, maar hij liep rond in djellaba en had altijd zijn kap op. Andere moskeebezoekers waren ongerust en namen steeds meer afstand van Thomas. Enkele bestuursleden probeerden om voort te communiceren met Thomas, maar zij zaten met de handen in het haar. Daarom namen ze contact op met de cel deradicalisering van de stad Antwerpen.’

‘We wisten niet hoe we dit moesten aanpakken’, zegt penningmeester Abderrahman Essarti. ‘Thomas was al een paar keer verdwenen. Volgens zijn moeder had hij foto’s verbrand. We willen best mensen helpen, maar we zijn vrijwilligers, geen professionele hulpverleners. Moskeeën worden met de vinger gewezen als het om radicalisering gaat, maar achter de schermen kloppen de overheid en de organisaties steeds vaker bij ons aan.’


Hij woonde tijdelijk in een grot in Egypte

In oktober, de periode van het offerfeest, werd Thomas in Egypte opgepakt. Hij bleek daar in een grot te leven. ‘Ik heb hem daarover vragen gesteld, maar hij antwoordde dat dit iets was tussen hem en God’, zegt Ben Hadach.

Op zondag 1 maart vond Ben Hadach een afgescheurd papiertje in de brievenbus van de moskee. Daarop stond de boodschap: ‘Geef dit aan mijn moeder, Abdellah’. Er stak 200 euro bij. ‘Ik bracht zijn moeder op de hoogte’, zegt Ben Hadach. ‘Zij was overtuigd dat Thomas naar Syrië was vertrokken. Thomas zou definitief afscheid hebben genomen.’

Op 2 of 3 maart vertrok Thomas naar Turkije. De bestuursleden beslisten om de politie op de hoogte te brengen. Dat heeft er waarschijnlijk toe geleid dat Thomas nog in Turkije kon worden onderschept.


Heeft de moskee hem verraden?

‘Met het hele debat over radicalisme weet je niet wat als gevaarlijk wordt beschouwd’, zegt Essarti. ‘Alles wordt over dezelfde kam geschoren. Mensen moeten beseffen dat niet elke moslim in djellaba een mogelijke Syriëstrijder is. Er wordt vaak geen onderscheid meer gemaakt tussen een radicale of vrome moslim, en een jihadist of terrorist. Wij hebben ook schrik van terroristen. In Thomas zagen we een vredelievende orthodoxe moslim.’

Vreest het bestuur niet te worden beschouwd als verrader? ‘Wie denkt dat wij iemand verraden hebben, hoort niet thuis in onze moskee’, zegt Ben Hadach. ‘Wij doen niets fout. Iedereen is welkom bij ons, maar radicalisme schaadt onze gemeenschap, en die willen we juist beschermen. Bovendien waren we vooral bezorgd om Thomas.’


DSAvond, 16-03-2015 (Sacha V*nwiele, co GvA)