Ben ik in Griekenland wel echt in Europa?
 

Ben ik in Griekenland wel echt in Europa?


Ik zit in een auto op een vierbaansweg Athene uit, maar het lijkt eerder of ik een ritje in een achtbaan maak. Met beide handen houd ik me vast aan mijn stoel om te voorkomen dat ik door de Alfa Romeo word geslingerd. Mijn vriendin Kyriaki zigzagt intussen behendig tussen de andere auto's door. De ene na de andere haalt ze in, op de linker- en op de rechterbaan.


"Buitenlander", smaalt ze, als ik mijn gordel omdoe. Voor de meeste Grieken is die niet meer dan een nutteloos accessoire. Op weg naar een meubelzaak hebben we haast, want het is uitverkoop en vlak voor sluitingstijd. Er klinkt getoeter. Een dikke Mercedes die vindt dat wij te langzaam gaan dwingt ons in de rechterbaan. Kyriaki schatert het uit. "Dit is de Griekse manier, schat. Jaha, zo gaat dat niet bij jullie hè, in Europa."

Bij jullie in Europa - ik hoor het vaker, terwijl Griekenland toch al sinds 1981 lid is van de Europese Unie. "Maar dit ís Europa", probeer ik ook bij Kyriaki. Ze kijkt me verwonderd aan. "Ja, maar jullie zijn... nou ja, zo ver weg."


Gevoel van afstand

Tot Bulgarije in 2007 toetrad grensde Griekenland aan geen enkel ander EU-land. En sindsdien is aan het gevoel van afstand maar weinig veranderd; met hun noorderburen hebben maar weinig Grieken affiniteit. Voor de gemiddelde Griek toont het lidmaatschap van de EU vooral aan waar het land níet hoort - bij aartsvijand Turkije.

Wie begint over de economische voordelen van een gemeenschappelijke markt kan op schaapachtige blikken rekenen. Echte cynici zeggen dat de EU hier uitsluitend geliefd is vanwege de goedgevulde subsidiepotten. Het hele land staat vol met blauwe borden waarop de EU-vlag prijkt dankzij de financiering van wegen, havens en musea.


Bij ons in Europa

Zelf vraag ik me ook wel eens af of ik me hier wel echt in Europa bevind. Ik heb hiervoor een paar jaar in Servië gewoond. Dat land is geen lid van de Europese Unie, maar als je in Belgrado begint met "bij ons in Europa..." krijg je je gesprekspartners pas écht boos. Ze zitten dan wel niet bij de EU, maar voelen dat ze toch wel heel erg bij het continent horen.

De voorbeelden waaruit je kunt concluderen dat Belgrado Europeser is dan Athene zijn legio. Te beginnen in het verkeer. Stoppen voor rood licht en een zebrapad: in Belgrado gebeurt het. In Athene geldt het recht van de sterkste en ben je als voetganger je leven niet zeker. Zebrapaden zijn voor automobilisten handige plekken om te wachten voor stoplichten.


Taxichauffeurs

In beide steden zijn taxi's goedkoop en populair. Chauffeurs in Belgrado kennen vrijwel elke straatnaam in de stad die toch bijna 2 miljoen inwoners telt. GPS is overbodig. In Athene daarentegen weten de meeste chauffeurs heg noch steg. Terwijl zij met koffie in hun ene hand en een sigaret in de andere de stad doorsjezen, mag jij het GPS-systeem bedienen. Op je eigen telefoon.

Kyriaki parkeert haar Alfa bij de meubelzaak. We hebben nog tien minuten om te beslissen welke banken we nemen. "Als we klaar zijn, moeten we praten", zegt ze terwijl ze het portier dichtgooit. "Ik wil een baan bij een Europese instelling in Brussel. Ik heb wat Griekse connecties daar, maar jij kunt me vast beter helpen."


Blog Trouw, 02-03-2015 (Thijs Kettenis)