Had het eerste post-Snowden jaar effect?
 

Had het eerste post-Snowden jaar effect?


Was 2014 een goed of een slecht jaar voor de privacy? Mediaredacteur Kristel van Teeffelen blikt terug.


Nu het eerste jaar van wat het 'post-Snowden tijdperk' wordt genoemd er bijna op zit, is het een mooi moment om de balans op te maken. 2013 was het jaar van de onthullingen over het grootscheepse dataslurpen van de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA, 2014 kon het jaar worden dat er gevolg aan werd gegeven. Kon, want volgens klokkenluider Edward Snowden, hebben we hier in Nederland bar weinig opgestoken van zijn onthullingen. Tijdens de uitreiking van de Big Brother Awards eerder deze maand, waar hij via een internetverbinding de zaal vol privacyvoorvechters toesprak, wees hij op het wetsvoorstel van minister Ronald Plasterk van binnenlandse zaken om de bevoegdheden van de veiligheidsdiensten uit te breiden. De AIVD mag van de minister straks ook kabels aftappen. Maar juist daar ging het bij de Amerikanen toch mis?

Betekent het post-Snowden tijdperk dan helemaal niets? Dat ook weer niet. Tijdens dezelfde bijeenkomst van de Big Brother Awards, waar minister Ivo Opstelten van justitie opnieuw de prijs voor grootste privacyschender kreeg, sprak Bits of Freedom-directeur Hans de Zwart over hoe Snowden zijn werk een stuk makkelijker heeft gemaakt. Pleiten voor privacy is niet langer het werk van een kleine groep fanatiekelingen, maar wordt nu breed gedragen, aldus Zwart. Was daar iets van terug te zien afgelopen jaar? De winnaars en verliezers op een rijtje.


Google: winnaar of verliezer?

Terug naar begin van dit jaar. Het College Bescherming Persoonsgegevens heeft Google zojuist op de vingers getikt voor het 'spinnen van een web van persoonsgegevens' zonder het de gebruikers te vertellen en zonder daar op de juiste manier toestemming voor te vragen.

Op een enkele aanpassing na gaat Google gewoon door met spinnen.

Het duurt nog tot het einde van het jaar voordat het CBP een boete dreigt op te leggen. Google betwist de beschuldigingen van de privacywaakhond en zegt graag te willen praten. Maar het CBP, dat toch al het goede voornemen lijkt te hebben meer de tanden te laten zien, is onverbiddelijk: Google krijgt twee maanden om het leven te beteren. Anders volgt een boete.

Het CBP is niet de enige die achter de zoekgigant aan zit. Het is mei als het Europees Hof van Justitie oordeelt dat mensen het recht hebben om vergeten te worden. Dat betekent dat iedereen bij Google mag aankloppen om te eisen dat links naar gênante of belastende privégegevens verwijderd worden. Tot nu toe kwamen er bijna 200.000 verzoeken binnen.

De uitspraak van de rechter wordt bij het bedrijf met weinig enthousiasme ontvangen. Google zegt niet op de stoel van de rechter te willen zitten als het moet beoordelen of een verwijderingverzoek terecht is. Toch start het bedrijf schoorvoetend met verwijderen.


U: winnaar of verliezer?

Het recht om online vergeten te worden, dat heeft u als internetgebruiker dus maar mooi in de zak. De tijd dat u voor altijd achtervolgd wordt door een link naar die kritische blog, of een forumbijdrage die al lang niet meer relevant is, is voorbij.

Maar of de internetgebruiker daarmee ook een waardige winnaar is van het eerste post-Snowden privacyjaar? Hoe zat het ook alweer met die andere grootmacht op het internet: Facebook? Iedereen die op 1 januari 2015 het sociale netwerk nog steeds gebruikt, stemt automatisch in met de nieuwe privacyvoorwaarden. Waar die kort gezegd op neerkomen: het sociale netwerk gaat nóg meer gegevens verzamelen.

Maar dat pikken we niet, hoor je dan. Net zoals we het niet pikten toen chatdienst Whatsapp in februari werd overgenomen door Facebook. Voortaan zouden we met elkaar chatten via Telegram, de Russische variant. Nog geen week later stond Whatsapp weer roodgloeiend.

Het kwam niet voor niets nog even ter sprake tijdens de uitreiking van de Big Brother Award: in 2007 werd ook de grootste privacyschender van dat jaar gekozen. Dat was u.


Blog Trouw, 26-12-2014 (Kristel van Teeffelen)