De Flodder-thesis is bewezen
 

De Flodder-thesis is bewezen


Arme gezinnen brengen meer jonge criminelen voort. Dat vermoeden bestaat al langer. Maar die gezinnen uit de armoede halen, lost weinig op.


De bioscoopfilm Flodder was 28 jaar geleden een enorm kassucces. De prent toont hoe de asociale familie Flodder wordt gehuisvest in een villawijk, in de hoop dat een luxueuzere omgeving hen zal afbrengen van gewelddadig en crimineel gedrag. Het experiment loopt uiteraard faliekant af: de Flodders zetten de hele wijk op stelten en hun asociale gedrag neemt eerder toe dan het afremt.

Dat onderzoeker Amir Sariaslan van het Zweedse Karolinska Institut de film heeft gezien, is onwaarschijnlijk. Maar hij heeft het Flodder-experiment wel een wetenschappelijke basis gegeven. Sariaslan en zijn ploeg hebben het verband onderzocht tussen armoede enerzijds en criminaliteit en druggebruik anderzijds. De resultaten publiceerden ze onlangs in het British Journal of Psychiatry.

Dat zo’n verband er is, daar twijfelde Sariaslan eigenlijk niet aan. Maar wat hem echt interesseerde, was het antwoord op de vraag of dat verband ook causaal is. Met andere woorden: veroorzaakt armoede crimineel gedrag, of zijn er andere oorzaken die aan de basis liggen van zowel armoede als criminaliteit? Een belangrijke vraag, want als het causaal verband aangetoond wordt, zou het mogelijk zijn om criminaliteit te bestrijden door armoede te verminderen of uit te bannen.

De ploeg van Sariaslan joeg de gegevens van 526.167 Zweedse kinderen die geboren waren tussen 1989 en 1993 door de computer. Door verschillende databestanden aan elkaar te koppelen, konden de wetenschappers achterhalen hoeveel van deze kinderen in de jaren na hun vijftiende verjaardag veroordeeld waren voor crimineel gedrag of drugsbezit, en ook hoe hoog het inkomen was van hun gezin.

Zoals verwacht, brachten armere gezinnen veel meer jonge criminelen en druggebruikers voort dan rijke. Om precies te zijn: kinderen uit de armste twintig procent van de bevolking waren zeven keer vaker veroordeeld voor gewelddadige misdaden dan kinderen uit de rijkste twintig procent. Het drugsgebruik lag dubbel zo hoog. Dat was niet onverwacht.

Maar de onderzoeksploeg corrigeerde deze resultaten vervolgens voor een reeks achtergrondgegevens, zoals het opleidingsniveau van de ouders, de leeftijd van de ouders op het moment dat ze hun eerste kind kregen, en een eventuele geschiedenis van mentale stoornissen bij de ouders. Ook ging de researchploeg na in hoeverre broers, zussen, neven en nichten van de desbetreffende kinderen crimineel gedrag hadden vertoond of aan de drugs hadden gezeten. Dit om eventuele genetische factoren aan het licht te brengen.


Spectaculair

De resultaten waren spectaculair. Hoe meer correcties er werden doorgevoerd, hoe kleiner het verschil tussen de armste en de rijkste groep werd. Als voor alle achtergrondvariabelen tegelijk werd gecorrigeerd, verdween het verschil tussen de rijkste en de armste groep volledig. Dat toont aan dat niet zozeer de armoede zelf het crimineel gedrag in de hand werkt, maar andere factoren die samenhangen met armoede. Of iemand overgaat tot misdadig gedrag, heeft meer te maken met de complete sociaal-economische achtergrond dan met alleen het gezinsinkomen.

‘Om de misdaad- en druggebruikscijfers naar beneden te krijgen, moet je dus een brede reeks risicofactoren aanpakken, en niet alleen inkomen’, concluderen de onderzoekers. ‘Factoren zoals de band tussen ouders en kinderen, het eventuele uiteenvallen van het gezin en criminaliteit bij de ouders verklaren het latere gedrag van de kinderen beter dan het inkomen zelf’. Over de genetische factoren blijven de onderzoekers op de vlakte. Daar is nog meer studiewerk voor nodig, zeggen ze.


DS, 10-09-2014 (Ruben Mooijman)

Victor Hugo had dit toch al een tijdje door (zie ‘Les Miserables’). In die tijd zocht men een antwoord bij de frenologie, nu is de genetica aan de beurt. Ik ben van mening dat iedereen crimineel gedrag kan vertonen en dat dit genetisch in de mens zit. Het is de opvoeding en factoren in de omgeving die het gedrag kunnen corrigeren of verergeren. Armoede kan één van de factoren zijn die tot criminaliteit leidt maar door armoede te ‘verbannen’ is het probleem niet opgelost, zoals vermeld in het artikel.

De Flodder-thesis is bewezen
 

Als ik alleen de titel nog maar bekijk, dan ga ik helemaal niet akkoord. Wanneer ik het begin van het artikel begin te lezen, kan ik mij er zelfs kwaad om maken. Zo'n grove veralgemening op basis van geld. Enkel het laatste stuk van het artikel kan mij volledig bekoren. Natuurlijk worden we niet allemaal crimineel als we het financieel minder hebben. Als armere mensen iets uitgestoken hebben, dan blijft dat schoon op hun strafblad staan. Terwijl als rijkere mensen iets mispeuteren, ze er vaak nog niet gestraft voor worden, omwille van hun (manipulatieve) geld. Wie is dan de grootste crimineel? Je kan altijd verbanden zoeken en vinden tussen van alles, dat dit ook waar gaat zijn weten we nooit zeker. Bij sommige personen zal dit toevallig ook echt uitkomen zoals in het onderzoek, maar niet bij iedereen. Waardoor zulke verbanden en gissingen meer nutteloos zijn, voor mij persoonlijk. Ik denk dat criminaliteit iets is waar sommigen voor kiezen (voor de kick, fun, uitdagingen, stoerheid, puberteit,...) maar anderen niet uit geraken. Hoe ze hierin geraken, ligt bij iedereen anders. Sommigen worden in het milieu geboren, sommigen hebben het in hun karakter, sommigen worden crimineel door wat ze meegemaakt hebben. Opvoeding is iets wat ook telkens weer boven gehaald wordt. Ik begrijp dat, want dat vormt je ook als persoon. Langs de andere kant zijn er ook vele ouders die zich schamen voor het criminele gedrag van hun kinderen en niet begrijpen hoe het zo verkeerd is kunnen lopen met die kinderen. We zullen dus nooit resoluut kunnen zeggen wat de oorzaak is van criminaliteit. Dat ligt bij iedereen anders.