‘Gescheiden mensen niet langer uitsluiten’
 

Bisschop Bonny: ‘Gescheiden mensen niet langer uitsluiten’


Bisschop Johan Bonny van Antwerpen pleit voor een Kerk die opnieuw tochtgenoot wordt. Ook van mensen in moeilijke relationele situaties.


’Veel vormelingen komen uit een tweede huwelijk of uit een nieuw samengesteld gezin. Voor mij zit telkens een grote gemeenschap van kinderen, ouders, grootouders en andere familieleden. Ik weet uiteraard dat de meesten van hen slechts zelden deelnemen aan de Eucharistie. Toch willen ze deze viering niet missen. Het kind dat gevormd wordt, brengt de familie samen. In bepaalde families betekenen zulke vieringen een zeldzaam vredesbestand.’

‘De meeste familieleden komen spontaan naar voren om de communie te ontvangen. Ik kan me niet voorstellen wat het zou betekenen voor de kinderen en voor hun verdere band met de kerkgemeenschap, indien ik op dat moment de communie zou weigeren aan alle ouders, grootouders of andere familieleden die zich niet in een “regelmatige” huwelijkssituatie bevinden.’


Lange brief

Aan het woord is Johan Bonny, bisschop van Antwerpen. Hij schreef een lange en toegankelijke brief over zijn persoonlijke verwachtingen ten aanzien van de synode over het gezin, die van 5 tot 19 oktober in Rome plaatsvindt. Uiteraard kan hij niet vooruitlopen op wat daar beslist zal worden.

Maar volgens Thomas Knieps, hoofddocent theologie aan de KU Leuven, zijn er ook al buitenlandse bisschoppen die gehint hebben naar een ander kerkelijk beleid ten aanzien van mensen die uit de echt gescheiden zijn.

Volgens de kerkelijke leer kunnen zij nu de communie niet ontvangen. Knieps is er vrijwel zeker van dat daar verandering in zal komen. Het zal in ieder geval een van de eerste en belangrijkste onderwerpen zijn op de bisschoppelijke synode over de gezinnen en de eucharistie in Rome.

Liggen de gelovigen nog wakker van wat de Kerk hierover zegt? Volgens Knieps zeker wel: ‘Er zijn andere zaken, zoals wat de Kerk over contraceptie en ongehuwd samenwonen zegt, die veel gelovigen naast zich neer leggen. Maar de uitsluiting van gescheiden mensen aan de communie blijft veel wrok opwekken bij gelovigen die zich in die situatie bevinden. Dat bleek ook uit de bevraging die we eerder dit jaar in Vlaanderen hielden.’

Knieps is naar eigen zeggen ‘ontzettend blij én opgelucht’ met de brief van Bonny. ‘Het is lang geleden dat we een bisschop zo open en duidelijk kritiek hoorden geven op de aanpak van de Kerk in deze materie. Wat zeg ik, lang geleden? Is het ooit eerder gebeurd?’


Kloof overbruggen

Belangrijk is dat Bonny zijn brief uitgebreid motiveert. Als bisschop ervaart hij ‘al decennia lang’ een kloof tussen de Kerkelijke leer en de beleving en opvattingen van de meeste gelovigen. Die kloof is ontstaan toen paus Paulus VI in 1968 de encycliek Humanae Vitae afkondigde, waarin hij zonder overleg met de bisschoppen strikte standpunten innam over het huwelijk en de anticonceptiepil in de ban sloeg.

Het werd Vlaamse theologen niet in dank afgenomen dat ze toen het ‘individuele geweten’ naar voren schoven. Ook de volgende pausen bleven strikt in de leer.

Bonny hoopt dat de nieuwe synode de kloof toch nog kan dichten. Dat zal alleen lukken, zegt hij, als de Kerk weer tochtgenoot wordt van de gelovigen en goed naar hun bekommernissen luistert, in welke complexe levenssituatie ze zich ook bevinden. Hij geeft veel voorbeelden van mensen die hij persoonlijk heeft ontmoet.

Meermaals verwijst hij in zijn brief ook naar paus Franciscus, in wie hij een bondgenoot ziet. Toch is het voor Bonny niet de paus die de lijn moet uitzetten. Dat moet opnieuw in consensus gebeuren, zoals tijdens het Tweede Vaticaans Concilie.

Tot slot vraagt hij zich ook af of de parochiegemeenschappen van vandaag nog in staat zijn om (jonge) gezinnen goed op te vangen.


DS, 05-09-2014 (Veerle Beel)

Vijf kardinalen counteren bisschop Bonny
 

Vijf kardinalen counteren bisschop Bonny


Vijf kardinalen zetten zich af tegen de boodschap van bisschop Bonny om anders om te gaan met gescheiden mensen.


Brussel Vijf hooggeplaatste kardinalen, onder wie ook de prefect voor de Congregatie voor de Geloofsleer, de Duitser Gerhard Ludwig Müller, hebben zich samen uitgesproken tegen toegevingen van de Kerk voor gescheiden gelovigen.

Daarmee gaan ze in tegen de boodschap die de Antwerpse bisschop Johan Bonny begin september had geformuleerd in een brief over een andere houding van de Kerk tegenover liefde, seksualiteit en relaties.

‘Christus verbiedt ondubbelzinnig zowel scheiden als hertrouwen’, klinkt het in het voorwoord van een boek van de vijf kardinalen.

Dat beek draagt de titel ‘In de waarheid van Christus blijven’ en verschijnt op 1 oktober, enkele dagen voor in Rome de bisschoppensynode over relaties en gezin bijeenkomt die paus Franciscus heeft samengeroepen. Bonny schreef zijn tekst voor die gelegenheid.

Mede-auteurs van het boek zijn de aartsbisschop van Bologna, Carlo Caffarra, twee curiekardinalen op rust, de Duitser Walter Brandmüller en de Italiaan Velasio de Paolis, en de prefect van de Apostolische Signatuur, Raymond Burke.

Op Bonny’s brief kwamen veel lovende reacties, maar ook veel tegenkanting, van onder meer de Duitse bisschop Heiner Koch van Dresden-Meissen.

Paus Franciscus heeft al verschillende keren laten blijken dat hij de omgang van de Kerk met gescheidenen wil herzien.


DS, 18-09-2014