In Turkije is nu ook de seculiere oppositie religieus
 

In Turkije is nu ook de seculiere oppositie religieus


Elf jaar na zijn aantreden als premier is Recep Tayyip Erdogan nadrukkelijker aanwezig dan ooit. De seculiere oppositie kiest nu een opmerkelijke strategie. Haar kandidaat voor de presidentsverkiezingen in augustus is geen secularist, maar, net als Erdogan, een devoot moslim.


Ekmeleddin Ihsanoglu is de naam. Geboren in Kaïro, oprichter van de faculteit wetenschapsgeschiedenis van de Universiteit van Istanboel. Voormalig voorzitter van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, het grootste internationale samenwerkingsorgaan van de islamitische wereld. Auteur van boeken over de relatie tussen de islam en het christendom. Pleitbezorger van interreligieuze dialoog. Zoon van een vurige islamist die naar Egypte trok om daar aan de bekende Al-Azhar-universiteit te studeren.

Bij de aankomende strijd om het presidentschap is Ihsanoglu de enige serieuze uitdager van Erdogan. De premier liet dinsdag weten dat hij, zoals alom verwacht, inderdaad president wil worden. Ihsanoglu maakte vorige week al bekend dat hij aan de verkiezing deelneemt namens twee partijen: de seculiere CHP en de rechts-nationalistische MHP.


Erdogan heeft Turken nog steeds op zijn hand

Dat die partijen zich gedwongen voelen om samen te werken, zegt veel over het politieke landschap in Turkije. Ondanks de felle protesten op het Taksimplein in Istanboel en daarbuiten is premier Erdogan bijzonder populair. Vooral op het platteland en in de provinciesteden gooit hij hoge ogen. Het recente corruptieschandaal in zijn AK-partij leidde tot negatieve publiciteit, maar was bepaald niet zijn ondergang. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart boekte de AKP fraaie resultaten.

Individueel slaan de CHP en de MHP nauwelijks een electorale deuk in een pakje boter. Samen hebben ze misschien enige kans van slagen, al ligt de premier in de peilingen ruim op kop. Uit de keuze voor Ihsanoglu blijkt hoe belangrijk religie nu is in de Turkse politiek: zelfs de seculieren laten zich vertegenwoordigen door een islamitische kandidaat.

Ihsanoglu kiest voor de middenweg tussen Erdogans islampolitiek en secularisme. Godsdienst is belangrijk, stelde hij vorige week tijdens een ontmoeting met journalisten. "Maar de belangrijkste actuele problemen in de islamitische wereld zijn het gevolg van vermenging van religie en staat." Ihsanoglu streeft naar een 'vredig' Turkije, 'zonder polarisatie en zonder confrontaties'.


Seculieren twijfelen openlijk aan Ihsanoglu

Toch voelt niet iedereen in de CHP zich prettig bij Ihsanoglu. Vooral de rechtervleugel van de partij vindt hem veel te religieus. De prominente econome Nur Serter noemde de keuze voor hem al beschamend.

Ook alevieten, die in Turkije een islamitische minderheid vormen, vrezen dat Ihsanoglu te veel lijkt op de soennitische Erdogan. Alevieten zijn naar eigen zeggen al jaren slachtoffer van Erdogans discriminatie. In de Turkse media doken de laatste dagen geruchten op over dissidenten CHP-leden. Zij zouden van plan zijn om een eigen kandidaat te benoemen.

"Ihsanoglu moet stemmen wegkapen bij de AKP, maar eerst moet hij ervoor zorgen dat hij zijn eigen mensen achter zich krijgt", vertelt Adil Gür van peilingbureau A&G aan Deutsche Welle. "De CHP is verdeeld." De partij van Kemal Atatürk, de oprichter van het moderne Turkije, moet volgens Gür rekening houden met een lelijke nederlaag. De kans is reëel dat veel CHP-sympathisanten uit protest thuisblijven. Voor Erdogan is dat natuurlijk pure winst.


Blog Trouw, 01-07-2014 (Robin de Wever)