20 cent te veel
 

20 cent te veel


Sinds vorige week komen duizenden en duizenden Brazilianen de straat op om te protesteren tegen de buitensporige kosten ter voorbereiding van het WK, de voortdurende corruptie en een aanhoudende inflatie. De rechtstreekse oorzaak van het protest is de verhoging van de prijzen van het publiek transport met 20 cent.


20 cent lijkt misschien niet veel, maar voor een Braziliaan die het minimuminkomen van 678 reais (€ 260) geniet maakt dit wel het verschil. Want, deze Braziliaan geniet geen vergoeding voor woon-werk verkeer zoals wij die kennen in België. Als je rekent dat vele mensen 3 of 4 bussen per dag moeten nemen om op het werk te geraken én je hier voor elke rit betaalt komt men gauw aan 10 reais per dag en 200 reais per maand. In een land waar de goedkoopste melk 3 reais kost, maakt 20 cent echt wel het verschil.

Bovendien moet worden benadrukt dat de kwaliteit van het openbaar vervoer bijzonder bedroevend is: regelmatige buspannes, overvolle bussen en treinen, gebroken zittingen, slechte verbindingen en zoveel meer … Ook de opleiding van de buschauffeurs is bedenkelijk: bijna wekelijks gebeuren dodelijke ongevallen ten gevolge van overdreven snelheid of roekeloos rijgedrag door de chauffeurs.

Maar zoals bij elk protest is er naast de spreekwoordelijke druppel een dieperliggende oorzaak.

De Braziliaanse bevolking stelde de laatste jaren verbouwereerd vast dat de organisatie van de Wereldbeker in 2014 het land niet rijker maakte zoals werd beloofd. De bouw en verbouwing van de stadia kreeg een onaangekondigd hoog prijskaartje. Dit omdat bij Braziliaanse openbare werken telkens met een ‘zwarte kas’ gewerkt moet worden, voor de goede verstaander: omkoperij en zelfverrijking is schering en inslag. Waar wel miljoenen en miljoenen beschikbaar blijken om in stadia te investeren ontbreekt het aan ditzelfde geld ter verbetering van het onderwijs en gezondheidszorg … Het ongenoegen dat geuit werd vorige zaterdag bij de opening van de Confederatie Cup was rechtstreeks hiertegen gericht.

Daarnaast heerst een enorm ongenoegen over de huidige politieke leiders die in de ogen van de bevolking enkel zichzelf verrijken en gewoonweg niet geïnteresseerd zouden zijn in investeringen in betere scholen en ziekenhuizen (onlangs werden een 20-tal kamerleden veroordeeld voor een miljoenenfraude, maar velen onder hen blijven gewoon zetelen). Dit omdat het stempubliek van de huidige regering voornamelijk bestaat uit de armste lagen van de bevolking, rechtstreeks gevolg van de door president Lula ingevoerde Bolsa Familia (een vorm van kinderbijslag voor de allerarmsten).

Waar een ongenoegen bestaat tegenover de politiek, bestaat nog een grotere afkeer tegenover de Militaire Politie. Een overblijfsel van de dictatuur voor velen. De Militaire Politie staat gekend als bijzonder agressief en neemt het vaak niet te nauw met de wet. Regelmatig duiken verhalen op van executies van vermoedelijke misdadigers alsook van militievorming. Het is net dit politieoptreden dat een nieuw voorstel tot grondwetswijziging zou willen beschermen. Kort samengevat wil het voorstel dat nu in de Kamer voorligt het onderzoeken van politieoptreden verbieden. Dit wordt door de bevolking gezien als een terugkeer naar de dictatoriale tijden, waar de Militaire Politie vrij spel had bij het arresteren van opstandige burgers.

Het is nu net deze Militaire Politie die de eerste manifestaties vorige week hardhandig neersloeg. Traangas, pepperspray, rubberkogels en het waterkanon werden ingezet tegen vreedzame betogers. Journalisten werden gearresteerd en burgers werden willekeurig gefouilleerd, gsm’s met beeldmateriaal van het politiegeweld werden in beslag genomen.

Dit agressieve neerslaan van de betoging creëerde een anti-reactie bij velen en de omvang van de manifestaties nam enkel toe. Velen kwamen naar het centrum van de stad afgezakt gewapend met gasmaskers en duikbrillen… Gelukkig zijn deze niet nodig gebleken maandagavond. Maar, helaas trekt dit soort bewegingen telkens vandalen aan die van de gelegenheid gebruik maken om oproer te zaaien. Dit was maandag vooral in Rio de Janeiro het geval. De politie hield zich afzijdig totdat een groepje jongeren molotov-cocktails begon te gooien en een wagen in brand stak. De reactie was niet min: 3 gewonden door afgevuurde kogels.

Waar dit protest naar toe zal leiden weet niemand. Wat begon als een betoging tegen de verhoging van de bustarieven breidde zich uit tot een algemeen protest tegen de huidige politieke cultuur van corruptie en verspilling. Het verwerd tot een uiting van ongenoegen over blijvende stijging van de prijzen en afwezigheid van een politiek beleid hiertegen. Waar geld is om parlementairen een 13de en 14de maand te betalen zou toch ook geld moeten zijn om scholen te bouwen, of hebben de Brazilianen het echt mis?

Charlotte Jacobs woont en werkt in Rio de Janeiro


Blog DS, 19-06-2013