actualiteitsforums - Student doet topeconomen blozen

Thomas Herndon: student doet topeconomen blozen

Het debat dat deze week gevoerd werd over de geldigheid van de ‘besparingsbijbel', is te danken aan het speurwerk van een 28-jarige Amerikaanse student.

Toen Thomas Herndon (28) ontdekte dat twee eminente Harvard-economen fouten hadden gemaakt in een invloedrijke studie, belde hij zijn vriendin. De student economie aan Amherst University in Massachusetts vroeg haar om ook eens te kijken naar de cijfers die hij had gekregen van Kenneth Rogoff en Carmen Reinhart. Het waren de cijfers waarop hun studie uit 2010 over schuld en groei was gebaseerd. Die studie zou bekend komen te staan als de besparingsbijbel, omdat politici overal ter wereld er hun bezuinigingsbeleid mee op baseerden.

‘Ik geloofde mijn ogen niet toen ik zag dat er een eenvoudige vergissing gemaakt was in de spreadsheet', zegt Herndon. ‘Ik dacht: ik moet iets over het hoofd gezien hebben. Er moet een verklaring zijn. Dus ik vroeg aan mijn vriendin: doe ik hier iets fout?' Maar Kyla Walters antwoordde: ‘Ik denk het niet, Thomas.'

In de wereld van economische coryfeeën zijn Reinhart en Rogoff de absolute top. Hun werk heeft een enorme invloed gehad op een van de grootste economisch-politieke debatten van deze tijd: hoe ga je om met hoge staatsschuld? Zowel Reinhart als Rogoff heeft een verleden bij het IMF. Reinhart was in de jaren tachtig hoofdeconoom van de bank Bear Stearns. Rogoff werkte bij de Amerikaanse centrale bank, en kwam via Yale en het MIT bij Harvard terecht. In hun studie tonen ze aan dat de economische groei sterk afneemt zodra de schuld van een land hoger wordt dan 90 procent van het bruto binnenlands product. Het is de basis voor de bezuinigingspolitiek die nu in de hele wereld wordt gepredikt.

Maar toen Herndon hun gegevens bekeek, zag hij dat er helemaal geen dramatische afname van de groei was, maar slechts een lichte daling. In plaats van -0,1 procent, zoals Reinhart en Rogoff hadden vastgesteld, groeiden landen met veel schuld nog met 2,2 procent. Binnen 24 uur nadat ze hun bevindingen hadden gepubliceerd, kwamen Herndon en zijn twee coauteurs, de docenten Michael Ash en Robert Pollin, in een wereldwijde mediastorm terecht. Herndons studie was begonnen als een herhalingsoefening waarmee hij wat studiepunten hoopte te halen. Hij wilde de studie van Reinhart en Rogoff eens van naderbij bekijken en hun conclusie kritisch tegen het licht houden. Maar zover kwam hij niet eens. Zijn pogingen om hun resultaten te dupliceren, faalden herhaaldelijk. Pollin en Ash moedigden hem aan om er dieper in te duiken, omdat dit wel eens groot nieuws zou kunnen zijn.

‘Eerst geloofde ik hem niet', zegt Pollin. ‘Ik dacht, hij is een student, hij zal wel iets fout gedaan hebben. Dit zijn beroemde economen en hij is nog bezig aan zijn doctoraat. Dus zeiden we dat hij verder moest gaan, en verder, en verder, en nadat we dat een maand tegen hem gezegd hadden, bleek: hij had gelijk.'

Herndon benaderde Reinhart en Rogoff begin dit jaar om de ruwe gegevens op te vragen. Het duo stuurde de data begin april op, en gaven Herndon zo de kans het raadsel te ontsluieren. Het bleek dat in de studie per vergissing maar vijftien in plaats van twintig landen gebruikt waren om het gemiddelde te berekenen. Herndon stelde ook vast dat er voor Nieuw-Zeeland maar één jaar gebruikt was, waarin de groei minus 7,6 procent was, wat de resultaten sterk beïnvloedde.

Reinhart en Rogoff hebben toegegeven dat ze een vergissing hebben gemaakt in de spreadsheet. Maar dat ze hun gegevens selectief gebruikt hebben of een foute methodologie gebruikten, ontkennen ze. Ash vindt in elk geval dat hun conclusie over de relatie tussen hoge schuld en lage groei niet langer standhoudt. ‘Hun centrale stelling is aanzienlijk verzwakt.' Reinhart en Rogoff houden vol dat er wel een correlatie is tussen hoge schuld en lage groei. ‘Dit is een betreurenswaardige vergissing, maar de centrale boodschap van onze studie houdt nog altijd steek.'

Herndon is van plan om een doctoraat te schrijven aan de hand van zijn speurwerk. Nu hij de degens gekruist heeft met de meest vooraanstaande geleerden in zijn domein, moet dat lukken.

DS, 20-04-2013