Minder lessen, amper examens en geen blok
 

KU Leuven gooit eerste jaar fysica en wiskunde radicaal om

BRUSSEL - Om de slaagcijfers in de richtingen wiskunde en fysica te verhogen, krijgen de eerstejaars voortaan maar vier uur les per dag. In de gewonnen tijd moeten ze studeren. Want uitstellen tot de blokweek kan niet meer. Die valt namelijk weg.
Ze zijn in de minderheid, de Leuvense studenten wiskunde en fysica die in hun eerste jaar voor alle vakken slagen: maar een kwart van de honderd studenten haalt alle examens in januari en juni. Om de slaagkansen in de eerste bachelor wiskunde en fysica te verhogen, gooit de KU Leuven het studieprogramma vanaf volgend academiejaar radicaal om. Zo krijgen de eerstejaars in de richtingen wiskunde en fysica nog maximaal vier uur les per dag.

De tijd die de studenten daarmee winnen, moeten ze gebruiken om met de leerstof bezig te zijn, zegt Peter Lievens, decaan aan de Leuvense faculteit wetenschappen. ‘Op dit moment hebben de studenten 35 uur les per week. Dat is te veel om daarnaast ook thuis te studeren. Daardoor kunnen al halverwege het semester veel studenten niet meer volgen tijdens de les. Ze haken af, want vakken als wiskunde en fysica kan je onmogelijk nog volgen, als je de basis niet snapt.'

Uitstelgedrag

Volgens Lievens kampen veel studenten met uitstelgedrag. ‘Een grote groep van de eerstejaarsstudenten slaagt niet voor de vakken, hoewel ze de studie in principe wel aankunnen. Want ze slagen een jaar later wel, eens ze doorhebben dat ze de stof moeten bijhouden.'

De studenten zullen voortaan de lessen altijd moeten voorbereiden, zegt Lievens. ‘De docenten gaan de leerstof niet meer voorkauwen. Dan zullen de colleges ook veel efficiënter verlopen. Want als de studenten de leerstof al hebben doorgenomen, kan de docent zich concentreren op de moeilijke delen.'

Lievens heeft er alle vertrouwen in dat de studenten de lesvrije tijd ook effectief zullen gebruiken om de lessen voor te bereiden. ‘De meeste studenten beginnen heel gemotiveerd aan hun studie. Doorgaans houden ze zich ook aan de afspraken over de voorbereiding van practica of lessen – op voorwaarde dat de tijdsdruk redelijk blijft.'

De universiteit past ook het examenrooster in het eerste jaar fysica en wiskunde grondig aan: in de plaats van één blokweek na de kerstvakantie en drie weken examens, komen er in januari twee extra lesweken en twee examenweken. Lievens: ‘We gaan de studenten sterker tijdens het semester evalueren. Daardoor kunnen we het aantal vakken waarin de studenten examen moeten afleggen, beperken tot vier per examenperiode. En doordat de blokweek wegvalt, kunnen de studenten zich zeker geen uitstelgedrag meer permitteren.'

Monitor

De studenten staan helemaal achter de plannen, zegt Natascha Desmet, studentenvertegenwoordiger in de faculteit wetenschappen en laatstejaars wiskunde. ‘Ik wou dat ik dat programma had gehad in mijn eerste jaar aan de universiteit. Want ik slaagde ook niet voor bepaalde vakken omdat ik dacht dat naar de les gaan voldoende is om te kunnen volgen.'

Volgens Desmet laat de universiteit haar studenten met de moeilijke leerstof niet in de kou staan. ‘Wanneer de studenten geen les hebben, zijn er lokalen voor hen gereserveerd waar ze samen kunnen studeren en opdrachten kunnen maken. Er is dan ook altijd een monitor beschikbaar die hen kan helpen, als ze met vragen over de leerstof zitten.'

Over twee jaar gaat de faculteit het nieuwe studieprogramma evalueren. Dan wordt de aanpak mogelijk ook in de andere richtingen van de faculteit wetenschappen ingevoerd.

Bron: De Standaard, 13/12/2012

Eigen commentaar: Ik vind dit persoonlijk een goed idee. De universiteit is immers een plek waar men op zelfstandige wijze leerstof moet leren verwerken. Bij een academische opleiding krijg je nu eenmaal een grote massa leerstof voorgeschoteld die je moet weten te verwerken binnen een bepaalde termijn. Het is wel belangrijk dat er nog steeds een soort van begeleiding beschikbaar is, bijvoorbeeld in de vorm van een monitoraat. Men betaalt immers meer dan genoeg om hoger onderwijs te mogen genieten. Het zou bijgevolg onverantwoord zijn de studenten geheel aan hun lot over te laten, maar dat is hier echter niet het geval.

Het is in elk geval zeer efficiënt de studenten de leerstof al eens thuis te laten voorbereiden, zodat er tijdens de lessen aandacht kan worden besteed aan de probleempunten.

Ik vind dit ook een zeer goed initiatief. Het verbaast me niet dat er heel wat studenten niet slagen voor hun examens. Ze willen van hun studententijd genieten en ze beginnen pas met leren wanneer de blokperiodes beginnen. Jammer, maar dit is dan te laat! We weten nu eenmaal dat je op de universiteit heel veel theorie krijgt voorgeschoteld, dit kan je niet voldoende op enkele weken instuderen, voor de meeste studenten toch niet. De studenten krijgen ook minder lesuren in de week, deze tijd moeten ze dan grijpen om de leerstof te begrijpen en/of herhalen. Wanneer studenten dit echt gaan doen, zullen hun kansen om te slagen voor hun examens veel hoger liggen. Wanneer ze dit project positief evalueren, dan denk ik dat het beter gaat zijn om dit toe te passen in meerdere studierichtingen.

Ik denk dat deze werkvorm vele eerstejaars gaat afschrikken. De druk om elke dag te studeren is groot, terwijl de meeste studenten het liever rustig aan doen en in de blokperiode alles uit de kast halen. Wanneer de studenten vertrouwd zijn met deze planning, denk ik wel dat het goed kan uitdraaien. Het zou inderdaad een goede remedie zijn tegen het alom tegenwoordige uitstelgedrag. Er zijn al opleidingen die werken met een systeem met om de 4 weken examens. Hier moeten de studenten ook steeds hun lessen bijhouden of ze redden het niet. Toch zal het in het begin niet gemakkelijk zijn voor de studenten.
Dat de studenten steeds bij een monitor terechtkunnen met hun vragen is een groot pluspunt.

Mooie verbetering denk ik eerlijk gezegd. Ik heb zelf ongeveer een week aan de universiteit van Antwerpen wiskunde gestudeerd. Wat je dan eigenlijk studeren kunt noemen? Het is wel een feit dat je echt heel veel les hebt en dat beperkt je natuurlijk in vrije tijd buiten school. Alle vrije tijd moet nog eens gaan naar wiskunde en studies. Het uitstelgedrag is algemeen bij studenten die verder studeren, dit ligt gewoon aan de mentaliteit van de student. Maar er zullen zeker en vast meer studenten nu kunnen bezig zijn met de leerstof op hun eigen tempo omdat ze veel meer tijd krijgen om er mee bezig te zijn. Het enige gevaar lijkt mij dat studenten door overschot aan tijd, te traag gaan werken en misschien niet kunnen rondkomen. Er lijkt ook tijd te zijn voor ontspanning, maar die is er virtueel eigenlijk niet echt. Wiskunde studeren aan een universiteit is geen lachertje. Ik denk dat Leuven goed moet opvolgen of de nieuwe methode leerrijker is als de vorige en dat de methode meer voordelen biedt dan nadelen. Dit kunnen ze best meteen aan de bron vragen. Ze moeten leerlingen best ondervragen om denk ik zo een gulden middenweg te vinden en een optimaal patroon op te stellen in het studeren van wiskunde en fysica aan de universiteit.

Ik ben niet zo positief als de anderen hier. Ik vind het systeem op zich wel een goed idee maar het kan volgens mij ook negatieve gevolgen hebben. De overschakeling van het secundair onderwijs naar de universiteit of hogeschool is voor de meeste studenten al een grote stap. Ze moeten wennen aan de nieuwe manier van lesgeven en evalueren of aan de grotere hoeveelheden leerstof. Wanneer deze dan eigenlijk door een vorm van BZL gegeven worden, lijkt me dat echt wel een heel grote stap. De leerlingen moeten dan al voldoende assertief zijn om vragen te stellen en toe te geven dat ze bepaalde dingen, die misschien voor de meesten wel vanzelfsprekend zijn, niet begrijpen. Het zou toch jammer zijn dat zij uit de boot vallen! Ik ben meer voorstander voor het systeem dat bij ons gebruikt wordt. Het evolueren van een docentgestuurde naar een leerling-gestuurde aanpak lijkt mij een goede en veiligere oplossing.
Het uitstelgedrag moet uiteraard wel aangepakt worden en de enige oplossing daarvoor lijkt inderdaad het verminderen van het aantal lesuren per week. Misschien kan het ook helpen om die studiemomenten met begeleiding van een monitor toe te voegen aan het bestaande of een licht gewijzigd lessenrooster? Wanneer je in groep kan studeren en er iemand aanwezig is waar je eventuele vragen aan kan stellen, kan dit volgens mij ook motiverend werken. Dat is zeker nodig wanneer je dit nog wil doen bovenop de vele lessen. Dan blijft het een zeer intensief en zwaar traject maar naar mijn gevoel hoort dat er nu eenmaal bij op de universiteit en ik opteer liever hiervoor dan dat diegene die niet assertief genoeg zijn om hulp te vragen uit de boot vallen. Zij zullen, omdat de opleiding naar mijn mening wel mag evolueren naar het nieuwe systeem over de verschillende studiejaren heen, hierin moeten groeien. Volgens mij is het evolueren naar het nieuwe systeem over de academiejaren heen, een gulden middenweg.