Vlaanderen kampioen buitengewoon onderwijs
 

Buiten*-gewoon is te vaak gewoon


BRUSSEL - Vlaanderen stuurt veel meer kinderen naar het buitengewoon onderwijs dan andere landen. In België zit 5,3 procent van alle kinderen in het BO, in Nederland slechts 2,7 procent. Minister Smet kondigt maatregelen aan. Het onderwijs vreest verplichtingen zonder middelen.


‘We hebben wel zes scholen afgelopen met de vraag om onze zoon op te nemen. We wilden hem inschrijven in dezelfde school als onze dochter. Die had er, ondanks haar beperking, schoolgelopen. Maar daar deden ze het eigenlijk liever niet. Ze wilden niet de naam krijgen en een aanzuigeffect creëren. Dat toont hoe moeizaam het gaat.’

Xavier Van Dessel, vader van twee kinderen met een mentale handicap, weet dat het knokken is om je kinderen met een handicap naar een gewone school te sturen. Hij is voorzitter van het Platform voor Recht op Inclusief Onderwijs (PRIO). Inclusief betekent: ook kinderen met een beperking opnemen in de gewone school.

Dat er (te) veel kinderen in het Vlaamse buitengewoon onderwijs (BO) zitten is een feit. Uit een pas gepubliceerde studie van het Centrum voor Sociaal Beleid (Universiteit Antwerpen) blijkt dat in Vlaanderen meer dan elders kinderen in het BO belanden. (zie grafiek) Bij ons zit 5,3 procent van alle kinderen in het buitengewoon onderwijs, in Nederland 2,7.

De jongste tien jaar is het aantal kinderen dat al na het kleuteronderwijs wordt doorverwezen, verdubbeld. In het schooljaar 2011-2012 zaten er 50.387 kinderen in het BO, basis en secundair samen.


Rol van de CLB’s

Daar zijn verklaringen voor, stelt de studie. Zo worden de BO-scholen gesubsidieerd op het aantal kinderen. Ook het vervoersaspect speelt: deze kinderen krijgen pas aangepast vervoer als ze naar een speciale school gaan. Dat is niet zo in de andere landen. Een derde oorzaak is dat het de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s) zijn die doorverwijzen. Ouders gaan daar niet makkelijk tegenin.

‘De CLB’s verwijzen door in het belang van het kind’, meent Van Dessel. ‘Het zal in het BO betere ondersteuning krijgen, omdat er daar meer middelen zijn. Dit werkt het aparte systeem in de hand. Zolang de middelen gekoppeld zijn aan de doorverwijzing zal er daar niets veranderen.’

Het verschil is groot. In het BO krijgt een leerling tot zes uur extra begeleiding per week. In het gewoon onderwijs blijft dat voor dezelfde leerling beperkt tot twee uur per week, maximaal twee schooljaren lang.

Oppositiepartij Groen begrijpt niet dat het beleid, met deze cijfers op tafel, niet in beweging komt. ‘Al in 1994 wees een armoederapport op de problematische doorverwijzing’, zegt Vlaams parlementslid Elisabeth Meuleman. ‘Twintig jaar later is er nog altijd niets veranderd.’

Zij noemt het ‘wrang en ontoelaatbaar’ dat het vaak ouders uit sociaal zwakkere milieus zijn die hun kind naar het buitengewoon onderwijs sturen omdat de omkadering daar betaalbaarder is.

Er lag een decreet ‘leerzorg’ voor, dat meer inclusief onderwijs beoogde, maar dat is in de zomer van 2011 in de koelkast beland. De Vlaamse minister van Onderwijs, Pascal Smet (SP.A), zag bij de onderwijskoepels en de vakbonden geen draagvlak. Die wilden van inclusief onderwijs niet weten als er geen mensen en middelen tegenover stonden.


VN-verdrag

Minister Smet laat weten dat hij een voorontwerp van decreet klaarstoomt. Dat is een eerste keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering. Het ligt nu op de onderhandelingstafel. Smet wil het de komende weken opnieuw aan de regering voorleggen.

Er zitten maatregelen in die beter afbakenen welke leerlingen in het buitengewoon onderwijs terechtkunnen en welke behoeften moeten opgevangen worden in het gewoon onderwijs. Dat laatste zal verplicht worden maatregelen te nemen, zoals remediëren, dyslexie-software gebruiken, differentiëren, zodat ze meer leerlingen met een beperkingen kunnen opnemen. De competentie van de leerkrachten om met de bijzondere behoeften om te gaan, wil minister Smet opkrikken.

De eerste reacties beloven alvast weinig goeds.

‘We hebben voorstellen gezien waar we niet gelukkig mee zijn’, zegt Willy Claes, waarnemend hoofd van het katholiek buitengewoon onderwijs. ‘Maatregelen waar geen middelen tegenover staan. Zo zouden er kinderen van type moeten veranderen, volgens ons om besparingsredenen, dat is geen oplossing.’

Ons land heeft een verdrag van de Verenigde Naties ondertekend dat recht geeft op onderwijs. Het is nu wachten op de eerste ouders die een rechtszaak aanspannen om inclusief onderwijs voor hun gehandicapte kinderen af te dwingen.

De Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties (Fevlado) trok al met succes naar de rechtbank om het tekort aan doventolkuren aan te klagen.


DS, 14-11-2012 (Tom Ysebaert)