100 procent van de rokers sterft
 

100 procent van de rokers sterft


BRUSSEL - Recent onderzoek leert dat 100 procent van de rokers sterft. Dus zijn maatregelen A, B en C nodig. Nogal wat teksten over preventieve gezondheidszorg lijken met zulke zinnen te beginnen.


Die parodiërende zin over de rokers staat in een rapport over de preventieve gezondheidszorg in Vlaanderen van Yvo Nuyens en Jos Mertens, dat gepubliceerd wordt als Cahier Welzijnsgids.

Die zin - en de vaststelling dat van de niet-rokers ook 100 procent doodgaat - duidt aan dat de bedoelingen van de preventiewerkers altijd goed zijn, maar dat hun argumenten niet altijd even sterk zijn en dat ze geen kei zijn in het meten van effecten.

De preventieve gezondheidszorg kent een enorme ontwikkeling in Vlaanderen. Al blijft ze binnen de gezondheidszorg het zwakke broertje. ‘Voor elke 100 euro die dit land uitgeeft aan genezen geeft het amper 1 euro uit aan voorkomen. Terwijl voorkomen beter is dan genezen’, zegt professor Yvo Nuyens.

Maar van de effecten van de preventie-inspanningen is bijzonder weinig geweten. Omdat die te weinig gemeten worden. Toegegeven, meten is ook heel moeilijk in dat werkveld. En als er al gemeten wordt, meet men vaak de ingezette middelen, en niet de bereikte doelen. Men weet doorgaans wel hoeveel folders er uitgedeeld zijn over de voedingsdriehoek, maar slechts zelden weet men hoeveel mensen die folder ook daadwerkelijk gelezen hebben. Hoeveel mensen hun gedrag hebben aangepast door het lezen van de folder, blijft al helemaal een raadsel.

Men weet vaak wel hoeveel kankers er zijn vastgesteld tijdens een screeningprogramma. Maar dat is niet wat cruciaal is. De cruciale vraag is hoeveel kankers er vroeg genoeg zijn vastgesteld zodat genezing mogelijk was , kankers die zonder de screening te laat zouden zijn ontdekt, zodat genezing niet meer mogelijk was.


Qaly’s

De professoren Yvo Nuyens en Lieven Annemans zeggen dat gezondheidspreventie maar zelden leidt tot echt bewijsbare besparingen. Ze zeggen dat de minister geen enkel preventieprogramma meer zou mogen financieren dat geen effectenmeting garandeert.

Op langere termijn zijn de effecten van goede preventie wel meetbaar en is bewezen dat landen die ‘kosteneffectief’ optreden, een betere gezondheid met hun bevolking bereiken dan andere landen. Kosteneffectief wil zeggen: hoeveel euro kost het bereiken van 1qaly, waarbij dat laatste staat voor een gewonnen kwaliteitsvol levensjaar.

De klassieke vaccinatieprogramma’s, de hielprik bij baby’s en rookstopbegeleiding, horen bij de meest kosteneffectieve programma’s. Specifieke vaccinaties, zoals tegen meningokokken, de griepvaccinatie bij ouderen en borstkankerscreening, zijn al wat duurder. Algemene maatregelen die opgelegd worden om de verspreiding van de legionellabacterie in waterleidingen tegen te gaan, zijn erg duur.


DS, 13-09-2012