Veel eerstejaars studeren als kip zonder kop
 

Veel eerstejaars studeren als kip zonder kop


BRUSSEL - Meer dan de helft van de eerstejaars op de Antwerpse Plantijnhogeschool weet niet hoe je een cursus moet studeren. Ze maken daardoor minder kans om te slagen.


Hoeveel tijd heb ik nodig om een vak te studeren? Moet ik de cursus vooral snappen of zijn er ook delen die ik vanbuiten moet kennen? Meer dan de helft van de eerstejaars kan dat niet inschatten, zo blijkt uit onderzoek bij studenten aan de Plantijnhogeschool. Ze beginnen aan hun studie zonder te weten hoe ze cursussen moeten aanpakken. Die studenten maken ook minder kans om te slagen.

Met de slaagpercentages van de eerstejaarsstudenten is het niet goed gesteld. Volgens het Departement Onderwijs slaagt slechts 27 procent van de studenten die zich voor het eerst inschrijven voor een bacheloropleiding, voor alle vakken. De meerderheid, zo'n 62 procent, haalt een deel van de vakken. De rest (11 procent) behaalt geen enkel studiepunt. De slaagkansen op de universiteit en op de hogescholen verschillen overigens niet veel van elkaar.

Wat achter de lage slaagkansen bij de hogeschoolstudenten zit, heeft Vincent Donche, professor aan het Instituut voor Onderwijs- en Informatiewetenschappen van de UA, onderzocht. Voor de studie heeft hij 1.150 eerstejaars uitgebreid ondervraagd.

‘Of je in het eerste jaar wel slaagt of niet, kunnen we voor een deel voorspellen', aldus Donche. ‘Dertig procent van je slaagkans staat al voor het eerste jaar vast. Je vooropleiding en sociaal-economische status spelen mee. Aan die factoren kan je als eerstejaarsstudent niets doen. Maar wel aan de studiemethode, die volgens ons onderzoek goed is voor 16 procent van je slaagkans.'

De onderzoekers hebben de studenten volgens hun studeermethode ingedeeld in vier groepen (zie infografiek). De meeste eerstejaars zitten in de groepen die geen goede strategie hebben. Donche: ‘Blijkbaar leren veel jongeren in het middelbaar niet hoe je leerstof zinvol moet behappen.'


De spiegel voorhouden

Studenten die uit het ASO komen, hebben minder problemen om hun studie in eigen handen te nemen dan de meeste TSO'ers. Ze verwerken de leerstof ook dieper. Aan de Plantijnhogeschool, waar studenten zowel technische als sociaal-maatschappelijke opleidingen kunnen volgen, komt wel twee derde van de studentenpopulatie uit het TSO.

De Plantijnhogeschool begeleidt haar eerstejaarsstudenten nu ook intensiever om een studiemethode te ontwikkelen, vertelt Herman Van de Mosselaere, co-directeur onderwijszaken. ‘We laten alle eerstejaars een vragenlijst invullen waarin we peilen naar hun studiemethode. De sterke en zwakke punten die daaruit komen, houden hen een spiegel voor. We laten ook oudere studenten de eerstejaars begeleiden. Doorheen de jaren hebben ze geleerd hoe je moet studeren.'

Ook de Gentse Arteveldehogeschool polst in het eerste bachelorjaar naar de studiemethode. ‘Met een vragenlijst achterhalen we of ze kunnen plannen, en of de studenten hoofd- en bijzaak weten te onderscheiden', zegt Hilde Van Puyenbroeck, diensthoofd studieadvies. ‘Een leercoach overloopt dan de resultaten samen met de studenten. Hij volgt de studenten ook verder op.'

Volgens Van Puyenbroeck is dat geen verloren moeite. ‘Vaak zien we dat studenten die wél de capaciteit hebben om te studeren, niet weten hoe ze het moeten doen. Want juist de intelligente studenten geraken zonder leerstrategie door het middelbaar. Maar op de hogeschool, waar de hoeveelheid leerstof veel groter is dan in het middelbaar, geraak je er niet zonder een goede studiemethode.'


DS, 10-09-2012 (Maxie Eckert)

Veel eerstejaars studeren als kip zonder kop
 

Het eerste wat in mij opkomt wanneer ik de titel lees, is dat ik perfect begrijp wat ermee wordt bedoeld. In het lager onderwijs worden de basisprincipes lezen, schrijven, rekenen, ... aangeleerd. Vervolgens ga je hier in het secundair onderwijs mee verder, alles wordt moeilijker. Er zijn altijd manieren om leerlingen te begeleiden, maar ik spreek uit ervaring dat er eigenlijk nooit echt specifiek wordt toegelicht hoe je iets moet studeren. De meeste leerlingen blokken dan ook alles radicaal als papegaaien vanbuiten, waardoor je vaak kritiek krijgt omdat het inzicht ontbreekt.

Dit voorgaande was een lange analyse om tot mijn punt te komen. Als je met de kritiek van ontbrekend inzicht moet gaan verderstuderen, is dat voor studenten heel moeilijk. Het feit dat er inzicht ontbreekt, kan door 'betere' leerlingenbegeleiding als deels verholpen worden. Leerlingen moeten dus naar mijn mening beter voorbereid worden op verdere en hogere studies door onder andere de problemen aan te pakken die zich zichtbaar voordoen. Dit vormt niet meteen een oplossing, maar dit gaat toch vaak een groot deel helpen!

Vandaag de dag ligt de nadruk ook veel meer op doelstellingen en eindtermen behalen, wat op zich wel goed is! Ik merk doorheen mijn opleiding de evolutie dat deze doelstellingen ook meer en meer aan leerlingen heel specifiek worden toegelegd, wat ik eigenlijk meer dan aanmoedig. Leerlingen weten gerichter wat er van hen wordt verwacht. Langs de andere kant heeft dit ook het nadeel dat zij enkel proberen te bereiken wat wij als leerkrachten proberen te bereiken. Maar ondanks is er toch al heel wat verbetering opgetreden, al denk ik dat er nog voldoende werk aan de winkel is! Ik ben dan ook een individu dat vasthoudt aan de idee: alle beetjes helpen!

Ik kan mij perfect een beeld vormen bij dit artikel.
Ik zeg het heel vaak. Naar mijn mening wordt je in het middelbaar onderwijs te weinig voorbereid op het hoger onderwijs.
Ondanks de pogingen die al ondernomen worden om de overgang zo geleidelijk mogelijk te laten verlopen, is de kloof gewoon te groot. In het middelbaar moet je bijvoorbeeld tot op de laatste schooldag je agenda laten handtekenen, toetsen laten handtekenen, briefjes binnenbrengen om tijdens de examens naar huis te mogen en ga zo maar door. Wat dan? Je komt in het hoger onderwijs en daar wordt je meestal quasi aan je lot overgelaten. Je mag zelf kiezen of je naar de les gaat, soms moet je zelfs je eigen examens inplannen enzovoort.

Je stoomt studenten op die manier niet klaar voor het hoger onderwijs.
Ook kwestie van cursussen, taken en leerstof. Ze laten vanaf het vierde middelbaar, de paasexamens wegvallen om de brok leerstof groter te maken als voorbereiding op het hoger. Maar in vergelijking is de hoeveelheid leerstof peanuts. Vaak wordt de leerstof dan ook nog aangebracht door middel van simpel vraag-antwoordmodel waarbij het antwoord op de stippellijntjes moet.
Ik denk dat ze deze manier van werken moeten herbekijken.

De overgang naar het hoger onderwijs zal altijd een grote stap zijn. Maar naar mijn mening kan er meer gedaan worden om de studenten te begeleiden, zowel door de middelbare school als de hogeschool of universiteit.

Absoluut herkenbaar voor mij en vermoedelijk voor vele anderen.
En de moeite waard om ook eens vanuit een ander standpunt te bekijken.
Bron: Kerk en leven, 7 november 2012